In het nieuws: Rostov zou al in handen zijn van Wagner Group, volgt Moskou snel?

• Kort na de aankondiging van Prigozjin, dat zijn leger zou oprukken naar Rusland zelf, werd een kolonne van militaire voertuigen gespot die richting Rostov aan de Don reden. Die stad ligt niet ver van de grens met Oekraïne, en wordt door Rusland gebruikt als commandocentrum voor de invasie. Prigozjin’s troepen zouden nu ook het militair hoofdkwartier hebben overgenomen in de stad.
• Opmerkelijk daarbij waren de beelden van Prigozjin, die er een ontmoeting had met Joenoes-bek Jevkoerov, de viceminister van Defensie, en Vladimir Alexejev, de vicestafchef van het leger. Prigozjin lijkt zich niets aan te trekken van rangordes, en veegt het duo de pan uit: hij wil een gesprek met Sergej Sjojgoe en Valeri Gerasimov, de minister van Defensie en stafchef, en niet met hun luitenanten.
• Naast de opmars naar Rostov, trok een tweede kolonne voertuigen richting Moskou. Nu zou het leger zich al in Voronezh bevinden, 500 kilometer ten zuiden van Moskou. BBC Russia en Reuters schrijven nu dat de Wagner Group ook in die stad alle militaire infrastructuur in handen heeft.
• In het Kremlin schuifelen de Russische opperknuppels onrustig op hun stoel. Poetin zou de luchtmacht al opdracht hebben gegeven om het Wagner-konvooi te bombarderen. Helikopters van het Russische leger omzwermen het konvooi; drie werden al uit de lucht geschoten door de huurlingen, bij een aanval miste de raket zijn doel, en raakte die een oliedepot.
• Poetin en diens luitenanten namen al maatregelen om een verdere opmars tegen te houden. Zo zouden de belangrijkste toegangswegen tot Moskou zijn afgesloten. Het Kremlin dreigde er ook mee om de bruggen over de Oka-rivier, die tussen Voronezh en Moskou stroomt, op te blazen.

De gevolgen: Poetin krijgt zijn oorlog steeds minder verkocht aan de burgers en de wereld. Prigozjin lijkt dat nu nog moeilijker te maken.

• Poetin was er zelf als de kippen bij om het verzet van de Wagner Group te veroordelen, en gaf aan fors in te grijpen. Tot op heden lukt dat echter niet; echt grote gevechten vonden nog niet plaats, en in de steden lijken de huurlingen al bij al te kunnen rekenen op een goede ontvangst van de bewoners. Zo valt op enkele beelden te zien dat bewoners van Rostov voedsel geven aan de huurlingen.
• Gevreesd wordt ook dat (een deel van) het leger zich tegen hun commando zal keren. Prigozjin windt er geen doekjes om, en durft te zeggen hoe de oorlog en situatie echt verlopen; iets wat de Russische soldaat wel lijkt te smaken.
• De demoralisatie onder de eigen troepen lijkt een groot probleem te gaan worden voor Sjojgoe en Gerasimov, die met de dag minder steun krijgen. Maar ook van partnerlanden moet Rusland niet al te veel steun meer verwachten: in een telefoongesprek tussen Poetin en de Kazachse president Kassim-Jomart Tokajev, over de situatie, gaf die laatste aan dat het ‘een interne Russische aangelegenheid’ is. Op veel steun van Kazachstan moet de Russische dictator dus niet rekenen.
• En ook de relaties met verschillende Afrikaanse regimes komen nu op een helling te staan, nu Prigozjin openlijk de strijd opzoekt. Enkele landen vertrouwen op de Wagner Group, als ondersteuning voor het leger, in de strijd tegen rebellen. Daarna voeren de huurlingen ook bewakingsopdrachten uit, voor overheidsgebouwen of belangrijke mijnen, onder meer van goud en diamant. De regimes zijn meer verbonden met Prigozjin dan met het regime in Moskou. Zeker het feit dat Rusland vorig jaar besloot de Wagner-huurlingen uit Afrika op te roepen om te komen vechten in Oekraïne, is in Afrika in het foute keelgat geschoten.

Hoe het allemaal begon: De strijd tussen Prigozjin en de legertop is al langer gaande; nu escaleert ze serieus.

• Al maanden roept Prigozjin op dat zijn leger niet voldoende munitie krijgt van het Russische leger. Zijn troepen werden ingezet om Bachmoet in Oekraïne te veroveren, maar stootten op hevige weerstand. Door een tekort aan munitie werden zijn soldaten simpelweg gedegradeerd tot kanonnenvlees, zo oordeelde Prigozjin. Keer op keer zocht hij, door middel van videoboodschappen, het conflict op met Sjojgoe en Gerasimov.
• Geruchten gaan de ronde dat dit een leugentje om bestwil was van Prigozjin. Wagner Group zou wel degelijk munitie hebben gekregen, maar verstopte deze. Maandenlang werd de munitie, bestaande uit kogels voor geweren, granaten voor artillerie en grote hoeveelheden anti-tank- en luchtafweerraketten. Ook wapens die het huurlingenleger veroverde op Oekraïne, gingen naar de loodsen.
• De uiteindelijke oorzaak van de escalatie vond echter vrijdag plaats. Jevgeni Prigozjin beschuldigde het Russische leger ervan zijn troepen aan het front in de rug aan te vallen. Bij beschietingen zouden tientallen huurlingen gedood zijn. In zijn daarop volgende audioboodschap zweerde hij de verantwoordelijken te straffen voor hun daden.

Verder nog: De Russische elite lijkt de bedreiging alvast serieus te nemen, en vlucht weg uit Rusland.

• Volgens vliegtuigtrackingswebsite FlightRadar24 zou de Iljoesjin Il-96-300PU, het presidentieel vliegtuig van Poetin, om 14u16 Moskou-tijd zijn opgestegen, met bestemming Sint-Petersburg. Ook premier Mikhail Misjoestin en Dmitri Medvedev zouden de hoofdstad hebben verlaten. Denis Mantoerov, minister van Industrie en Handel, zou in het buitenland vertoeven.
• Eerder vandaag steeg ook het vliegtuig van Wit-Russisch president Aleksandr Loekasjenko op in Minsk. Boven Rusland zette het vliegtuig zijn trackingsapparatuur af, toen het boven de Kaukasus vloog zette men dit weer aan. Het vliegtuig vloog nadien richting Turkije.

Volgt een staatsgreep?

Op dit moment is het nog te moeilijk dat te zeggen. Zo heeft zijn leger de hoofdstad nog niet bereikt, en is de vraag maar of dit lukt. Als de Wagner Group tot in Moskou geraakt, kan het rekenen op forse tegenstand van de regeringstroepen. Naast het leger beschikt Rusland nog over de soldaten van de inlichtingendiensten en de Rosgvardiya, de nationale garde, die wel zeer trouw zijn aan Poetin.

Ook is de vraag maar hoe de situatie dan verloopt. Ook de publieke opinie speelt daar een belangrijke rol in: de bevolking staat nog achter Poetin als heerser, maar wordt geconfronteerd met een moeilijke economische situatie sinds de westerse sancties, en een deel heeft hoe dan ook problemen met de invasie van Oekraïne. De bepalende factor hierin is of ze liever iemand anders aan de macht willen. Een oorlogszoekende krijgsheer met een huurlingenleger, bestaande uit veroordeelde moordenaars en verkrachters die hij in gevangenissen ging rekruteren, lijkt niet echt het beste alternatief voor Poetin.

Toch kan de opstand een sneeuwbaleffect veroorzaken. Het is geen geheim dat verschillende groeperingen zich tegen de oorlog in Oekraïne én het regime in Moskou kanten. De zet van Prigozjin kan wel eens de lont zijn in het verzetkruitvat.