“Kan je dit wel mensen noemen?”: Netanyahu keihard voor De Croo en Sanchez, die nog op hun bord krijgen “dat Europa betaalde voor de tunnels van Hamas”

“Een open en confronterend gesprek”, zo noemde premier Alexander De Croo (Open Vld) de babbel met zijn Israëlische evenknie Benjamin Netanyahu, in de Knesset, het Parlement. In werkelijkheid kreeg de Spaans-Belgische delegatie (De Croo reist in duo met de Spaanse premier Pedro Sanchez) een twee uur durende onderdompeling in de Israëlische mindset van het moment. En die is donker. Heel donker. “Het zijn jullie, de Europeanen, die voor de tunnels van Hamas betaald hebben”, zo sneerde de Israelische president Isaac Herzog, naar de twee premiers. Bij ‘Bibi’, de premier, kreeg het duo eerst en vooral de fameuze Israelische video te zien, die de Belgische Kamer niet wilde vertonen: meer dan 30 minuten rauw geweld en terreur van Hamas. Netanyahu keek mee, en gaf daarna geen duimbreed toe: “Dit zijn nazi’s”, zo stelde hij. De Croo en Sanchez bleven op hun lijn: het geweld moet stoppen, dialoog moet een kans krijgen. Alleen, ook in diplomatieke kringen beseft men dat de Israëli’s nog minstens vijf tot acht weken verder zullen vechten, ondanks de taal van “nu is het moment”, van De Croo.

In het nieuws: De premier was in Israël, Palestina en vandaag doet hij Egypte en de grensovergang met Gaza aan.

De details: De Croo en Sanchez kregen in Jeruzalem een koude douche van de Israëlische gezagvoerders: met ‘vrede’ zijn Netanyahu en co niet bezig, iets anders zou pas verrassend geweest zijn. Het pleidooi van De Croo “om nu dit staakt-het-vuren te gebruiken om voor langdurige vrede te gaan” ging verloren in de doffe dreunen van mortiervuur aan de grens met Gaza.

Vanmorgen vroeg om 7 uur viel over Gaza voor het eerst sinds weken een stilte: het langverwachte staakt-het-vuren, een humanitaire pauze in de gevechten voor vier dagen, ging in, tussen het Israëlische leger en Hamas. Vanmiddag zal dan het eerste groepje gijzelaars vrijgelaten worden.
Voor De Croo en Sanchez blijft die timing bijzonder dankbaar: na een bezoek aan Caïro, waar ze gisterenavond aankwamen, en een passage bij dictator Abdel Fattah El-Sisi, trekt het duo vandaag naar Rafa. Dat is de grote en enige grensovergang die Gaza nog heeft met de buitenwereld, via Egypte. Daar gaan ze andermaal pleiten voor meer humanitaire hulp, die doorgelaten moet worden. Aan de grens staan tonnen goederen te wachten op een “okay” van Israël.
Die doorgang in Egypte staat meteen in scherp contrast met de grote militaire activiteit van het Israëlische leger, aan hun kant van de grens met Gaza. Die kreeg de Europese delegatie in geuren en kleuren te zien: tientallen tanks, hele colonnes Hummer-jeeps met de blauw-witte vlag en de Davidsster, zware artillerie. Hier heerst oorlog.
De Croo en Sanchez bezochten in Be’rei een kibboets aan de grens met Gaza, vlakbij het infame muziekfestival dat door Hamas-strijders overvallen werd. De kibboets is uitgegroeid tot een plek waar de Israëli’s systematisch internationale bezoekers ontvangen en met hun neus op de harde feiten drukken: in de voormiddag kwam gisteren al David Cameron langs, tegenwoordig de Britse minister van Buitenlandse Zaken, een paar uur later volgt dus meteen het EU-duo.
Een majoor van de communicatiedienst van het Israëlisch leger, Laid Diamond, neemt hen mee op een heftige toer. Het gaat langs zwartgeblakerde woningen, waar hele gezinnen die zich verschanst hadden, die letterlijk in brand werden gestoken door Hamas. In de tuinen liggen hele inboedels, speelgoed, boeken, kleding: relicten van zoveel levens die verwoest zijn. De majoor toont ondertussen op zijn iPad de gruwelijke beelden van de slachtoffers.
Een andere Israëlische officier gidst ons door de puinhopen van een zwaar beschadigd en uitgebrand huis: “Hier was de schuilkelder, die was gebouwd voor luchtaanvallen, niet om te beschermen tegen een raid van Hamas. Hier zijn ze gestorven, vermoedelijk eerst verstikt door rook”, zo toont hij ons. “Niets fotograferen, we moeten de privacy van de familie van deze slachtoffers respecteren”, komt een andere militair tussen.
“Maar zo hebben we de PR-oorlog ondertussen wel al verloren”, zucht de officier, die zijn naam niet wil geven. Want aan de andere kant toont men in geuren en kleuren het leed, en van ons gelooft men de gruwelijke gedode baby’s niet eens. Er zijn 1,7 miljoen moslims, die kunnen we nooit van het tegendeel overtuigen”, zo stelt hij.
“We hebben hier nog zo’n 8 weken oorlog, de klokt tikt voor ons, om Hamas te verslaan. Want dan zal de rest van de wereld ons dwingen te stoppen. En dan blijft in Gaza weer een vacuüm over, dat met extremisme en haat gevuld zal worden”, zo besluiten de militairen enigszins cynisch. Van een langdurig staakt-het-vuren is hier geen sprake.

De essentie: Israël lijkt niet van plan de aanpak te wijzigen.

De Croo en Sanchez hadden er dan al opvallend lange meetings opzitten, met de president Isaac Herzog, en daarna zelfs twee uur bij de echte politieke leider, Netanyahu. De weerslag van die gesprekken is nooit 100 procent te achterhalen: de pers is daar niet bij, al geven zowel de premier als diplomaten achteraf wel een versie van de gesprekken.
Bij Herzog, toch een socialist, wacht een koude douche voor het duo. De man gooit meteen de steen in de kikkerpoel en geeft een heel hard statement aan het EU-duo: “Het zijn jullie, Europeanen, die mee die tunnels van Hamas gefinancierd hebben. Jullie EU-steun aan Gaza is allemaal in handen van terroristen gevallen”, zo plaatst hij een heel emotionele aanval. Het is een open en heftig gesprek, waarbij Herzog het militaire ingrijpen van zijn land fel en consistent verdedigt. Veel openheid om over “dialoog” of “langdurige vrede” te praten is er niet.
Bij Netanyahu evenmin, al is dat iets meer verwacht. Al is de lichaamstaal volgens aanwezigen hier wat minder defensief. Het lijkt in elk geval alsof de Israëli’s bijzonder goed op de hoogte zijn van de intra-Belgische discussies, onder meer over de weigering van de Belgische Kamer om de fameuze film van de Hamas-gruweldaden te laten afspelen.
Uitgerekend gisteren organiseerde de MR in de Senaat onder impuls van voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) dan maar op eigen houtje zo’n voorstelling, maar in Jeruzalem laat Netanyahu gewoon de film ook afspelen voor de twee bezoekende premiers, geen keuze. Hij kijkt er zelf dertig minuten lang naar, samen met De Croo en Sanchez. De beelden zijn bij momenten zo gruwelijk, dat sommige diplomaten fysiek niet anders kunnen dan na vijf minuten al naar hun lege kopje koffie staren. Er zijn tranen bij een pak mensen van de EU-delegatie. Zeker het moment waarop een vader voor de ogen van z’n twee jonge zoontjes gruwelijk wordt afgemaakt, blijft hangen.
Daarna slaat de Israëlische premier van een uiterst rechts kabinet stevige taal aan: “Dit zijn monsters. Zijn dit wel mensen? Kun je dit mensen noemen?”, zo blijft hij drammen. Daarbij houden de Israëli’s strak hun lijn aan: ze hebben het recht, zelfs de plicht, om hun bevolking te verdedigen, zo herhalen ze telkens.
“Ik wil toch ook deze kans grijpen om over de humanitaire catastrofe in Gaza te spreken. Eén derde van alle huizen is vernietigd of beschadigd, 1,4 miljoen mensen zijn op de vlucht. Dit staakt-het-vuren moet aangegrepen worden om hulp te brengen: eten, onderdak en brandstof. We rekenen op u om dit mogelijk te maken, er moet echt meer toegang tot de Gazastrook komen, onschuldige burgers zijn in nood”, zegt De Croo.
“Maar jullie zijn en blijven toch een democratisch land, dat het internationale recht wil respecteren?”, zo vraagt De Croo wat uitdagend. “Ja, maar zijn de VS of Groot-Brittannië dan geen democratieën meer, omdat ze toen met alle middelen de Nazi’s bestreden? Want dit zijn ook Nazi’s”, zo kaatst men de bal terug.
“Maar gaan jullie nu echt opnieuw wachten tot er nog eens 10.000 doden vallen? Dit is niet meer proportioneel, aan beide kanten”, zo werpen De Croo en Sanchez op. Het stoort de Israëli’s zichtbaar: ze vinden het intellectueel oneerlijk dat zij op één lijn met Hamas gezet worden. “Toon me één beeld, één video, waarop ons leger onmenselijke daden stelt, of het internationaal recht schendt. Eén”, zo haalt Netanyahu uit.
Voor de eigen Belgische pers na de twee uur durende meeting herhaalt De Croo de parallel met vorige oorlogen, maar past ze aan: “In Europa was er na de gruwel van de Tweede Wereldoorlog wél verzoening en wederopbouw. Dat moet hier ook gebeuren, we moeten dit moment van staakt-het-vuren gebruiken. 2 miljoen mensen in Gaza hebben behoefte aan hulp. En Israël zal partners nodig hebben, zoals de VS maar ook Europa. Maar dat vergt politieke moed. Er zijn al veel te veel gemiste kansen geweest in het verleden.”
Een paar uur later gaat het duo langs in Ramallah, op de Westelijke Jordaanoever, in Palestijns gebied, om er met het hoofd van de Palestijnse autoriteiten te praten Mahmoud Abbas. De Croo komt zichtbaar meer tevreden buiten, na dit gesprek.
“Hij heeft heel expliciet zijn medeleven betuigd aan de vele slachtoffers, ook de Israëlische. En hij heeft nog eens benadrukt dat hij afstand neemt van Hamas, hun terreurdaden veroordeelt en dat Hamas niet het Palestijnse volk vertegenwoordigt. Plus, hij wil nieuwe verkiezingen, om zo meer gedragenheid aan het leiderschap te geven. Enkel sterke leiders kunnen voorbij hun schaduw kijken en tot langdurige vrede komen.”
Achter de schermen zijn de diplomaten veel realistischer: er komt geen blijvend staakt-het-vuren, Israël gaat sowieso nog een paar “haarden van Hamas in het zuiden van de Gaza-strook aanpakken”, die oorlog zal nog minstens weken duren.

Opgemerkt: De Croo probeert zijn optimistische toon ook in het Midden-Oosten te verspreiden. Het oogt bij momenten behoorlijk naïef.

“Waarom het beste nog moet komen”, is het nieuwste boek van De Croo, dat maandag uitkomt. Pas dan kunnen we meer over de inhoud zeggen, maar de titel doet alvast vermoeden dat het een heel optimistisch epistel is, één lang pleidooi over de sterkte van België, met het glas dat telkens meer dan halfvol is, in plaats van halfleeg.
Het past naadloos bij de toon en stijl die De Croo ook hanteert in het Midden-Oosten: wat jongensachtig, maar tegelijk telkens de rol van staatsman opzoekend, met veel ronkende zinnen over “vrede een kans geven”. Daarbij duikt ook een bijna uitdagend naïeve moed op: “U beseft dat dit hier al 20 jaar de discussies zijn?”, werpt een journalist hem op over de barslechte relaties in het Midden-Oosten. “Ja, maar ik loop hier niet al 20 jaar rond”, zo kaatst De Croo terug met een knipoog.
Het moet gezegd: de premier straalt het zelfvertrouwen uit dat een politicus op internationaal niveau nodig heeft, “zelfs na 30 minuten horrorfilm verliest hij z’n cool niet”, zo fluistert de entourage in. Maar de vraag blijft wel nazinderen: in hoeverre zijn de Israëli’s echt onder de indruk van dit Europese duo, dat in eigen land centrum-linkse coalities leidt, die zich al erg kritisch uitspraken over hun aanpak? De systematische doortochten van elke buitenlandse leider in de kibboets Be’rei doet alvast vermoeden dat ook de Israëli’s in een soort rollenspel gaan, en telkens dezelfde kost opvoeren aan bezoekende buitenlandse delegaties.
De premier laat het niet aan z’n hart komen: het pantser dat hij ondertussen heeft opgebouwd door meer dan 3 jaar de woelige Vivaldi-coalitie te leiden, en daarbij in crisistijd de niets-aan-de-hand-houding heeft geperfectioneerd, faalt ook hier niet.
Zelfs al is er de nodige chaos bij de organisatie van de Belgische reis, met wachttijden en oponthoud. In Egypte hebben ze bij aankomst de rode loper uitgerold. Maar de premier daalt de trap van het vliegtuig af met z’n eigen reiskoffer, er is niemand die hem helpt, wat voor de Egyptenaren op z’n minst vreemd oogt. Het contrast met de schijnbaar vlekkeloze organisatie bij de Spaanse tegenhangers, die exact dezelfde reis doen, valt op voor de meegereisde Belgische pers.
Tekenend voor de trip: het vliegtuig waarmee De Croo gekomen is, valt in Caïro zelfs in panne. Geen erg: De Croo kan met het toestel van Sanchez meevliegen naar Rafa, aan de grens met Gaza. Ondertussen komt uit Brussel een ander toestel, van Defensie, om de premier vanavond terug naar huis te vliegen.
Overigens heeft de premier weinig zin om al mentaal terug te keren naar de Belgische arena. Vragen over de opvallende uitslag van de verkiezingen in Nederland, terwijl ook in België extreem-rechts op gigantische winst staat in peilingen, wuift hij weg. Na meermaals aandringen van de journalisten volgt enkel, “als je dit hier allemaal ziet, moet ik daar dan op reageren?”

In eigen land (1): Zwaar geval van antisemitisme in Charleroi.

Op z’n minst 85 grafzerken, allemaal met Joodse tekens, zijn in de nacht van dinsdag op woensdag zwaar beschadigd, in het Joodse deel van de begraafplaats van Marcinelle, bij Charleroi. Dat meldt burgemeester Paul Magnette (PS). “De plaats en ook het stelen van tal van Davidsterren laat weinig twijfel over de antisemitische intenties van de daders”, zo zegt die.
Meteen heeft Charleroi ook klacht ingediend bij de politie en ook bij Unia, het centrum voor gelijke kansen. “De politie zal deze zaak tot de bodem uitzoeken. Ik veroordeel dit sterk, en heb opdracht gegeven aan onze diensten om de families op de hoogte te brengen. Ik verklaar me solidair met deze families, en steun hen. We moeten antisemitisme blijven bevechten”, zo stelde Magnette nog.
Ook minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) reageerde al: “Zij die de zaadjes van haat van het conflict bij ons ook willen planten, dragen een zware verantwoordelijkheid hier.”

In eigen land (2): Komt er een ‘Gaza-lijst’ in Brussel van Dyab Abou Jahjah, die “de oorlogsmisdaden van Israël als genocide wil laten herkennen”?

Het is Bruzz die het signaleert: Abou Jahjah is alweer aan het denken over een nieuw politiek project. Dat laat hijzelf weten. Naar eigen zeggen “trekken veel burgers aan zijn mouw” over Gaza . “Dit leeft enorm, ik voel dat er in Brussel grote behoefte is aan een lijst om de genocide die aan de gang is in Gaza onder de aandacht te brengen”.
Daarbij wil Abou Jahjah die oorlogsmisdagen van Israël dus als genocide laten erkennen: genocides minimaliseren is immers strafbaar, en “dan kunnen die mensen voor de rechter gebracht worden”, zo is zijn redenering.
De man, van oorsprong een sjiitische Libanees, en die een regelmatige gast is in de studio’s van de VRT, had al vele ‘politieke projecten’. In 1999 was dat lijst Resist, die met PVDA in kartel ging. In 2014 kwam hij met de Moslim Democratische Partij op, in 2019 was er dan Be.One. Nooit raakte hij verkozen.
N-VA-Kamerlid Michael Freilich, die vaak als vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap wordt gezien, noemt het alvast “belachelijk”. “Wat zouden de reacties zijn als iemand hier met een lijst van het Israëlische leger zou komen? Geen import van het conflict in onze straten”, reageert hij.

Om te volgen: België dient na veel bikkelen een klimaatplan in. Maar de discussie is niet voorbij.

Voor een pak Ecolo-ministers, die klimaat in de portefeuille hebben, is het hét strijdpunt bij uitstek: het Belgische klimaatplan, dat moest ingediend worden bij Europa. Naast de immer strijdbare Zakia Khattabi (Ecolo) op federaal niveau, is er Alain Maron (Ecolo) in Brussel en ook Philippe Henry (Ecolo) in Wallonië.
In het Overlegcomité, waar men finaal tussen de deelstaten en de federale overheid één Belgisch klimaatplan moest overeenkomen, stonden die systematisch tegenover Zuhal Demir (N-VA), die bevoegd is voor klimaat in de Vlaamse regering.
De Europese Commissie legde als doel de lidstaten op om de CO2-uitstoot tegen 2030 fors te laten dalen, voor België geldt een norm van 47 procent. Daar waren de Ecolo-ministers altijd voorstander van: zij trokken fors aan de kar.
Vlaanderen ging nooit akkoord met dat cijfer, omdat er meer economische activiteit is, meer verkeer en meer industrie, en de regering het politiek “niet realistisch vond” om dat te fel te gaan insnoeren. 40 procent was het maximum dat de regering-Jambon I wilde gaan.
Dat leidde dan weer tot heel felle intra-Belgische discussies in dat Overlegcomité: de finale uitstoot voor België zou immers maar dalen tot 42,6 procent, geen 47 procent. En dat verschil kan potentieel erg duur worden: in principe moeten lidstaten die de norm niet halen, dan die uitstootrechten die eraan verbonden zijn gaan aankopen op de wereldmarkt.
Dat kan tot makkelijk in de honderden miljoenen gaan kosten, zelfs boven het miljard euro. En net daarom eisten de Ecolo-ministers, met Maron die het Overlegcomité nu voorzit op kop, dat Vlaanderen financiële garanties zou geven, om die ‘boetes’ in de toekomst te gaan betalen.
Maar Vlaanderen is het daarmee helemaal niet eens: waarom de regio met de meeste economie en hoogste werkzaamheidsgraad nog eens extra belasten, is daar de redenering. Immers: voor Brussel en Wallonië is het veel makkelijker en goedkoper die norm te halen, zo bekijkt men het daar. En vooral is er het ‘democratisch argument’: Ecolo-ministers die niet in Vlaanderen verkozen zijn, moeten Demir en co niets komen opleggen.
In Europa is er ook niet zo gek veel enthousiasme meer voor alle klimaatplannen, zoals enkele jaren geleden: tot nu toen dienden maar zes lidstaten bij de EU een plan in dat effectief hun opgelegde norm haalt. Finaal gingen Maron en Khattabi ook overstag: ze dienden dan toch één Belgisch plan in, onder de norm. Het zal de federale regering zijn die dan de uitstootrechten aankoopt, zo weet De Standaard. En de kost wordt dan verdeeld over de deelstaten, maar daarover is geen akkoord.
De vraag is vooral straks of het zo’n vaart zal lopen. Want de golf van (extreem-)rechtse verkiezingsuitslagen die over Europa rolt, heeft wel impact op hoe de politieke wind in Europa waait. Daar lijkt een focus te komen op een veel strenger immigratiebeleid: de winst van Geert Wilders in Nederland is in feite maar een zoveelste dominosteen. Landen als Finland, Zweden, Denemarken, maar ook Italië kregen een veel rechtser regeerakkoord, met de nadruk op een strenger asiel- en migratiebeleid. Ook in België lijkt dat onvermijdelijk een thema te worden bij de verkiezingen.
Maar daarnaast is er klimaat, waar een soort moeheid is opgetreden over de inspanningen, met de Europese economie en met name de industrie die worstelt om overeind te blijven. En ook daar speelt extreemrechts een heel duidelijke rol: partijen als Vlaams Belang, maar ook de PVV van Wilders spreken letterlijk van ‘klimaatonzin’ en zijn niet bereid om als Europa nog veel aan de kar te trekken, in dit mondiaal probleem.
China is met bijna 30 procent veruit de grootste uitstoter van CO2, de VS volgen op afstand, en de 27 lidstaten van de Europese Unie stoten samen maar 7,3 procent uit. Dat aandeel daalde overigens van eerst 16,8 procent in 1990. (cv/evb)