Wat voorspeld werd als een spannende race is er uiteindelijk geen geworden. Bart De Wever (N-VA) blijft stevig aan de macht in Antwerpen, PVDA strandt verder af dan voorspeld. En ook elders in het land doet PVDA het minder goed.

Key takeaways

• De Wever wint, D’Haese wijt zijn verlies aan het afschaffen van de opkomstplicht.
• Vooruit wil alvast met De Wever en N-VA besturen. De vraag is of Groen nu mee in het stadsbestuur komt of niet.

De uitslag: Met 37,2 procent is N-VA de grote winnaar in Antwerpen. PVDA stijgt wel met een behoorlijke 11,5 procentpunt, maar strandt op 20,2 procent. Uitdager Jos D’Haese (PVDA) kan niet bevestigen.

De reacties: Een uitgelaten De Wever en een teleurgestelde D’Haese.

• Bart De Wever verwees in de kiescampagne al naar het beeld van ‘Rome’ (Het N-VA van De Wever met zijn Latijnse spreuken) tegen ‘Moskou’ (De ‘communisten’ van PVDA). Naar goede gewoonte begon hij zijn overwinningsspeech met een Latijnse spreuk: “Roma victrix. Rome heeft gewonnen”. Hij vervolgde: “De vrijheid heeft gewonnen, de welvaart heeft gewonnen. Antwerpen kleurt goud en geel. Wij, beste vrienden, zijn de ploeg van ’t stad”.
• D’Haese aan de andere kant moest maandagmorgen een nederlaag toegeven, al claimde hij eigenlijk ook een overwinning. “We zijn de tweede partij in Antwerpen en de grootste stijger, het is dus een mooi resultaat. Maar we hadden een progressieve meerderheid willen maken. Dat is niet gelukt en dus scoren we onder de verwachtingen”, geeft hij aan in De Ochtend.

De oorzaak volgens D’Haese: Het afschaffen van de opkomstplicht.

• “We weten dat de mensen die minder gaan stemmen vaak jongeren, mensen met een kortere scholing en arbeiders zijn, mensen die anders voor PVDA zouden kunnen stemmen”, aldus D’Haese.
• Volgens hem lag het niet aan het programma van zijn partij, maar aan de mobilisatie. In Antwerpen is ongeveer 40 procent niet gaan stemmen. “We hadden een sterke campagne op het terrein en voelden steun in de wijken, we hebben afgelopen weken en maanden echt thema’s op de agenda gezet. Maar het is ons te weinig gelukt om mensen naar de stembus te krijgen. Volgende keer moeten we effectief meer mobiliseren”.
• D’Haese pleit er dan ook voor om de opkomstplicht opnieuw in te voeren. Volgens hem wordt er nu een “grote groep buiten de democratie gehouden”. En dat is “een enorm probleem”, concludeert hij.

Coalitie tussen N-VA en Vooruit ligt voor de hand

Gevolgd: Gemengde reacties bij de verschillende andere Antwerpse partijen.

• Vooruit wordt de derde partij, met 12,9 procent. Lijsttrekker Kathleen Van Brempt (Vooruit) is tevreden: “Wij staan altijd klaar om te besturen, wij zijn niet de partij die TikTok-video’s vanop de zijlijn maakt”, sneert ze naar PVDA. “Wij willen de progressieve stem in het stadsbestuur zijn”.
• Groen haalde net geen 11 procent en verloor bijna 7,5 procentpunt. Lijsttrekker Bogdan Vanden Berghe (Groen) analyseert: “Met onze 11 procent hebben we nog steeds een stevige groene basis in de stad. Maar we weten dat er binnen het linkse kamp veel stemmen onderling verschuiven, en dat was ook nu het geval. Vermoedelijk hebben veel kiezers voor PVDA gekozen in plaats van voor ons”.
• En Vlaams Belang tot slot kon ook niet overtuigen met 10,6 procent. Ook die partij wijst naar de opkomstplicht als boosdoener. “Het afschaffen van de opkomstplicht heeft ons parten gespeeld, net als de islamisering van de stad”, meent Sam Van Rooy (Vlaams Belang), die als derde op de lijst stond. Ook Vlaams Belang wil bekijken of de opkomstplicht misschien best weer wordt ingevoerd.

Om te volgen: Welke coalitie smeedt De Wever?

• De Wever heeft genoeg aan Vooruit om een meerderheid te vormen. Hij is een koele minnaar van Groen, zo was al lang duidelijk. Vooruit en Groen leken goed overeen te komen, maar de samenwerking tussen beiden was zeer bizar: ze steunden elkaar wel maar dat was niet onvoorwaardelijk.
• Zondagavond was Van Brempt wat vaag. Ze zegt dat het op verschillende niveau’s handig is om met dezelfde partijen te besturen, waarbij Vooruit in de Antwerpse districtsraden vaak wél een kartel vormde met Groen. Maar dat betekent niet dat Vooruit in de stad Antwerpen automatisch eist dat Groen aan boord gehesen wordt, zegt Van Brempt. “Maar we moeten ervoor zorgen dat de verschillende niveaus elkaar niet tegenwerken, dat hebben we de afgelopen jaren soms teveel gezien”.
  • De Antwerpse coalitie ligt voor de hand, de uitwerking misschien wat minder. Mogelijk slaagt Van Brempt erin om, geholpen door de districtsuitslagen en het resultaat van links, linksere accenten af te spreken met N-VA.
  • Vlaams Belang is zich daar van bewust, en kijkt alvast naar 2030. “Bart De Wever zal met links moeten samenwerken, en het beleid zal dus ook naar links opschuiven. Dat zal bij de volgende verkiezingen door de kiezers afgestraft worden, daar ligt voor ons nog ruimte”, weet Van Rooy.