Steeds meer jonge Europese burgers lijken geneigd om bij politieke verkiezingen extreem-rechtse kandidaten te steunen. Rechtse partijen pakken dan ook vaak zelf uit met kandidaten die jonger zijn dan dertig jaar. Dat zegt Lori Hinnant, correspondent van het persbureau Associated Press (AP). Zij wijst daarbij naar voorbeelden zoals Dries Van Langenhove (26) in België, Jordan Bardella (23) in Frankrijk, Peter Kofod (29) in Denemarken of Manuel Mariscal (27) in Spanje.

Deze kandidaten zijn er volgens Hinnant in gelukt om controversiële ideeën beter verteerbaar te maken op een manier die de grieven van de jongere kiezers raakt. Bovendien blijken zij hun boodschappen ook gemakkelijk op sociale media te kunnen verspreiden.

Inkapseling

“Deze kandidaten maken deel uit van een groeiende poging van de extreemrechtse partijen in Europa om jongeren voor hun ideeën te winnen,” zegt Hinnant. “Dat gedachtengoed is gebaseerd op een verzet tegen migratie en de Europese integratie. Jonge Europese kiezers blijken sneller naar rechtse ideeën te willen overstappen naar eerdere generaties.”

“Verkiezingsresultaten in Italië, Frankrijk, Spanje en Oostenrijk leveren daarvoor een sterke aanwijzing. Deze trend kan ook al grote gevolgen hebben voor de verkiezingen later deze maand. De uitslag van die stembusgang zal bepalend zijn voor de samenstelling van het Europees Parlement, maar ook van enkele nationale regeringen.”

“Extreem-rechts heeft een zeer expliciete poging gedaan om een jonger publiek te bereiken,” benadrukt Julia Ebner, een onderzoeker bij het Instituut voor Strategische Dialoog. “Deze partijen zijn er vaak in gelukt om de bestaande grieven en angsten bij jongeren in te kapselen en in hun programma’s te integreren.”

“Er is hier duidelijke een belangrijke verschuiving merkbaar tegenover extreem-rechts uit de periode na de tweede wereldoorlog. Toen was de beweging zwaar gelinkt aan het Nazi-gedachtengoed en de Holocaust die zes miljoen joden heeft gedood. Dat vroegere extreem-rechts werd door regeringen gemarginaliseerd en werd door het idee van een verdere Europese integratie overschaduwd. Dat is echter sterk veranderd.”

“Tegenstanders merken op dat de huidige extreem-rechtse kandidaten daarbij kunstmatige cosmetische ingrepen hebben gebruikt,” aldus Hinnant. “Daarbij krijgt de beweging het verwijt de oude racistische overtuigingen en een impliciete roep om geweld te verpakken als een christelijke beweging tegen de oprukkende islam.”

Migratie

Hinnant wijst erop dat deze rechtse groepen zich richten tot een generatie die geen herinneringen meer heeft aan de extremistische stromingen die ooit over het Europese continent zijn gestroomd en hebben geleid tot een wereldoorlog die bijna de hele regio in puin achterliet.

“Het rechtse gedachtengoed heeft in heel Europa bij het electoraat aan populariteit gewonnen,” erkent Hinnant. “De meest uitgesproken vooruitgang was er echter bij de jongere demografie, die traditioneel steeds aanleuning vond bij linkse bewegingen. Onder meer in Italië, Oostenrijk, Duitsland en België ziet men bij jongeren een opvallende steun voor rechtse ideeën.”

“Centraal staat daarbij vaak het idee dat de Europese bevolking cultureel en etnisch door minderheden wordt verdrongen. De migratie naar Europa is nochtans sterk teruggevallen. Toch worstelt het continent nog steeds met de naweeën van een zware instroom van vluchtelingen de jaren voordien.”

“Onderzoeken hebben al uitgewezen dat jonge Europeanen de migratie en asiel het grootste knelpunt noemen,” aldus Hinnant. “Leefmilieu komt met een grote achterstand op de tweede plaats.”

Dries Van Langenhove benadrukt daarbij dat ouderen vaak naar landelijke regio’s verhuizen, waar ze niet veel buitenlanders zullen ontmoeten. “De jongeren zitten echter midden in de problemen,” zegt hij. “Zij moeten voor hun opleiding en tewerkstelling naar de stad verhuizen.” Ook de jeugdwerkloosheid blijkt een sterk argument.

“De leeftijdsgroep die zich vandaag voor nationalistische politieke bewegingen inzet, is de generatie die weldra zal worden opgeroepen om Europa te leiden,” zegt Bardella anderzijds.

Verloren zaak

Pawel Zerka, onderzoeker bij de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen, betoogt daarbij dat de reguliere partijen amper een poging hebben gedaan om jongeren aan te spreken. “Vaak worden zij zelfs als een verloren zaak bestempeld,” beklemtoont Zerka. “Ze zijn immers niet altijd gemakkelijk te overtuigen om te gaan kiezen.”

“Vele Europese jongeren geloven niet meer in een betere toekomst. Vaak zijn ze ervan overtuigd dat het verleden beter was dan het heden. De huidige Europese Unie en de traditionele politieke partijen bieden de jongeren geen geloofwaardige of aantrekkelijke toekomstvisie. Dat heeft de deur voor extreem-rechts geopend.”

“Toch is het niet zeker dat de populariteit van extreem-rechts op sociale media zich bij verkiezingen ook in stemmen zal vertalen,” aldus Manuel Mostaza Barrios, een analist bij consultant Atrevia. “Kandidaten die op sociale media het grootste aantal volgers hebben, behalen bij verkiezingen niet noodzakelijk het grootst aantal stemmen.”