Over een kwarteeuw zal in Japan een oppervlakte van ongeveer 83.000 vierkante kilometer onbewoond gebied zijn geworden. Dat komt overeen met de volledige omvang van het Japanse eiland Hokkaido of het Europese land Oostenrijk.
Dat blijkt uit een rapport van een onderzoeksgroep onder leiding van Hiroya Masuda, voormalig Japans minister van binnenlandse zaken. De reden voor de ontvolking van grote delen van Japan moet volgens Masuda worden gezocht in de inkrimpende bevolking van het land. Tegen het einde van de jaren dertig zouden in Japan ongeveer negenhonderd steden en dorpen volledig zijn verlaten. Op dit ogenblik is volgens het rapport al een oppervlakte van ongeveer 41.000 vierkante kilometer verlaten. Opgemerkt wordt dat in Japan inmiddels acht miljoen adressen leegstand kennen.
Meestal is een nieuwe bewoning nagenoeg onmogelijk, wordt er opgemerkt. Eens de eigenaar van een land of pand overlijdt, is het bijzonder moeilijk om erfgenamen op te sporen. Daardoor zijn verdere acties, zoals een verkoop of een afbraak, onmogelijk.” “Ook voor de lokale overheden is het niet meer mogelijk fiscale inkomsten op de eigendommen te innen. Een nieuwe registratie van gronden en woningen blijkt bovendien bijzonder bureaucratisch en duur.
Onder meer wordt erop gewezen dat eigendomsproblemen een belangrijke hinder zijn geweest voor de reconstructie van de regio Tohoku, die zes jaar geleden door de aardbeving en tsunami werd verwoest. De onderzoekers merken verder op dat de verlaten panden tevens een groot brandgevaar betekenen. Bovendien vormen ze een bedreiging voor de gezondheid en veiligheid.
Gebrek aan interesse
Maar ook wanneer de eigenaars kunnen worden geïdentificeerd, is een verkoop vaak geen sinecure. Er moet immers een gebrek aan geïnteresseerd kopers worden gemeld. Dat geldt vooral in landelijke regio’s en voorsteden, die bij jonge generaties weinig populariteit genieten. In Japan is de aankoop van een bestaande woning ook niet massaal ingeburgerd.
Terwijl in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten ongeveer 90 procent van de eigenaars een bestaand eigendom hebben gekocht, valt dat in Japan terug tot amper 15 procent. Diverse lokale overheden hebben dan ook al speciale online platformen opgezet. Daarin worden niet alleen de beschikbare panden vermeld, maar wordt ook informatie over onderhoud verstrekt. Soms krijgen de eigenaars van oude panden voor afbraak een vergoeding van de eigenaar.
Op een aantal locaties worden boetes uitgedeeld voor krotten die niet worden afgebroken. De Japanse regering heeft zopas aangekondigd dat verlaten eigendommen na verloop van vijf jaar automatisch kunnen worden onteigend en algemene economische doeleinden, zoals landbouw, kunnen worden gebruikt. In het rapport van Hiroya Masuda wordt geraamd dat verlaten vastgoed het voorbije jaar in Japan een economisch verlies van ongeveer 180 miljard yen of 1,6 miljard dollar vertegenwoordigde. Over een kwarteeuw zou dat verlies mogelijk tot 310 miljard yen kunnen oplopen. (mah)