De Vlaamse coalitie likt nog altijd de wonden, na een hard oordeel van de Raad van State over hun stikstofdecreet, dat Open Vld en N-VA samen indienden. Gisteren in het Vlaams Parlement probeerde Jambon alvast de regie strak in handen te nemen, door zelf met een regeerverklaring te komen, én in het debat ook cd&v toch duidelijkheid te geven. Want men gaat doorzetten, zo is de boodschap van de minister-president.

• Jambon herhaalde daarbij meermaals “dat het grote gelijk in deze discussie niet bestaat” over dat advies van de Raad van State en stikstof. Geen harde confrontatie dus, maar wel een waarschuwing: “Terwijl velen hoopten op versoepelingen, ging het andere richting uit. De waarheid is dat dit advies niemand goed uitkomt.”
• En terwijl Jambon claimde “dat geen van de drie partijen het politieke akkoord van maart in vraag stelt” en dus zijn coalitie probeerde bijeen te houden, schoof men ongemakkelijk op de banken van cd&v. Zeker omdat de oplossing van Jambon ook duidelijk was: “De hoeveelheid stikstof die op onze beschermde natuurgebieden neerkomt, moet drastisch naar beneden, en snel. Hoe sneller we dat doen, hoe sneller er opnieuw vergunningsruimte ontstaat”, zo stelde hij. Verstrengen nog, als oplossing.
• Daarop schoot Tinne Rombouts (cd&v) toch in een tegenreactie. Als prominent lid van de Boerenbond binnen de cd&v-fractie was zij altijd al in het verzet gebleven, ook tegen het stikstofakkoord dat de drie regeringspartijen in maart sloten.
• Daarbij kwam haar duidelijke opmerking: dat voorstel van decreet van Open Vld en N-VA, “met de beste wil van de wereld, maar ik zie dit dus niet in een rikketik te remediëren, laat staan met een amendementje bij te sturen”. Zo kwam de aap toch uit de mouw, waar men binnen de Vlaamse regering voor vreest: dat cd&v zou eisen helemaal terug naar de tekentafel te gaan, te heronderhandelen, en zo het dossier over de verkiezingen te tillen.
• Rombouts herhaalde nog eens: “Blijven doorlopen met een voorstel van decreet, ondanks de duidelijke rode lichten, om dan tegen de muur van het Grondwettelijk Hof te knallen, zou pas de grootste catastrofe voor onze welvaart zijn.”
• Maar Jambon pikte dat niet, ook opvallend. In z’n repliek ging hij heel fors in tegen Rombouts. Hij wilde “in alle vriendschap toch een aantal dingen rechtzetten”.
  • “Het voorstel van decreet dat we ingediend hebben, is gebaseerd op het akkoord van maart van dit jaar, door uw fractie in de regering toen onderschreven.”
  • “Uw lezing van het arrest is ook eigenaardig. Het was toch u die altijd zei dat we te ver gingen in onze maatregelen? Dat de maatregelen te streng waren? Dit advies van de Raad van State noopt ons tot het tegenovergestelde: het zegt dat je niet ver genoeg gaat. Dat het veel strenger moet. Dat je niets meer mag vergunnen voor je eerst het stikstofbad naar beneden krijgt. Zo lees ik het.”
  • “En ik moet er nog aan toevoegen dat we dinsdag onder de regeringspartners hebben gezegd, dat het akkoord dat we gesloten hebben in maart de basis is waarmee we verdergaan.”

En toch: Wil cd&v nu heronderhandelen of niet? En is ‘het bad’ nu vol, of is het ‘een deken’?

• Meteen na Jambon kwam Jo Brouns (cd&v), de minister van Landbouw en grote verdediger van de Boerenbondlijn. Hij ging niet in op de statements van Jambon, en bleef in z’n tussenkomst op de vlakte: het is nu aan een groepje juristen om tegen eind volgende week oplossingen aan te dragen. Dan neemt een gemengde commissie van Parlementsleden en regeringsleden het terug over. Pas eind deze week dus de volgende episode van het feuilleton.
• De vraag is echter of cd&v dan wél aan boord klimt. Voorlopig koos Jambon ervoor om in die gemengde commissie enkel Parlementsleden van de meerderheid te zetten, dus Groen en Vooruit praten voorlopig niet mee. Maar als het straks is om nog strengere maatregelen te gaan nemen en “het stikstofbad te laten leeglopen”, dan kunnen die oppositiepartijen aan boord komen, in ruil voor cd&v.
• Want de tegenstand is allerminst weg. Zo ergert men zich, op het kabinet van Brouns, openlijk aan de beeldspraak rond “dat stikstofbad dat vol zit”: de lezing die ook Jambon in het Vlaams Parlement nochtans gaf.
• Dat is helemaal niet zo, en dat staat zo ook niet in het advies van de Raad van State. Men is bezig met een soort degrowth-ideologie te installeren over stikstof, alsof we het eerst elders moeten gaan weghalen, voor het op een andere plek tot een vergunning kan leiden. Het is geen bad, dat is dikke zever, een foute visie. Het is eerder een stikstofdeken over heel Vlaanderen. En dat deken is op 30 jaar al gehalveerd”, zo klinkt het.
• Daarbij wijst men er nogmaals op dat het weinig zin heeft om met het huidige voorstel van decreet verder te werken. “Dat is een voorstel waar de Raad van State nu de armen en benen van heeft afgekapt: de vergunningsdrempels, de piekbelasters, de impactstore, er blijft allemaal niets van over. We kunnen nog wel met de romp verdergaan, maar de N-VA zal er zich toch moeten bij neerleggen dat we met de rest niet door kunnen.”
• Zo wil men niet gezegd dat er een heel nieuw decreet moet komen, maar alles wijst toch in die richting: een ‘plan B’, dat heel het bord weer schoonveegt, en de onderhandelingen van vooraf laat beginnen. Dat zou voor Jambon het ultieme horrorscenario zijn, want dan moet hij naar de kiezer “zonder oplossing” in het moeilijkste dossier van zijn regeerperiode.
• Overigens opvallend: Brusselaar en minister van Media Benjamin Dalle (cd&v) liet “formeel weten” dat hij “volledig op de lijn van Jo Brouns zit over stikstof”. “Ook voor hem is het geen optie om het huidige decreet ‘op te lappen’”, zo liet de woordvoerder weten.
• Zo reageert men op de suggestie dat men binnen cd&v aarzelt: er is de hardere lijn van de Boerenbondmensen, die dit willen aangrijpen om nu heel de stikstofdeal van maart definitief te begraven, en er is de meer gematigde vleugel, die vooral een oplossing wil en verder wil gaan met de coalitie. Die lezing van ‘verdeeldheid’ spreekt Dalle dus pertinent tegen, niet voor het eerst. Nochtans is het de vraag of die in Brussel met ‘stikstof’ naar de kiezer kan.