Jambon roept zijn regering in spoed bijeen: Raad van State met radicale interpretatie van Europees stikstofkader, waarbij "de facto de bouwstop compleet zal zijn, als we dat advies volgen"

Vanmorgen om 10 uur kwam de Vlaamse regering samen voor wat ongetwijfeld het moeilijkste dossier is in heel de regeerperiode. Daarbij gooiden de rechters van de Raad van State nog een jerrycan juridische brandstof op het smeulend vuur: ze zijn bijzonder kritisch over het nieuwe Vlaamse stikstofdecreet dat voorligt. Bij cd&v kan vooral minister van Landbouw Jo Brouns victorie kraaien: hij waarschuwde altijd voor een te wankel opgesteld decreet. Alleen is het maar de vraag of de meest fundamentele opmerking van de Raad van State bij cd&v en de Boerenbond veel mensen een overwinningsroes zal geven. De essentie is immers dat de Raad eerst concrete maatregelen uitgerold wil zien, om de stikstofuitstoot te reduceren, alvorens er nog iets nieuw vergund kan worden. “Als je de Raad van State volgt, vergun je in 90 procent van Vlaanderen, waar de stikstofdrempels overschreden zijn, niks meer vooraleer je kan bewijzen dat dit stikstof effectief al gedaald is. Dat is strenger dan eender welk arrest tot nu”, zo zegt een hoge bron binnen de Vlaamse coalitie. Dat plaatst heel de Vlaamse regering voor een huizenhoog dilemma: het al te strenge advies volgen, toch zelf met iets anders doorzetten, of het dossier op de lange baan schuiven. N-VA en Open Vld blijven daarbij beducht over het dossier, om de investering van Ineos in de Antwerpse haven niet te verliezen. Vorige week nog sprak cd&v verzoenende taal, maar raken Jan Jambon (N-VA) en Hilde Crevits (cd&v) eruit?

In het nieuws: De Raad van State heeft een advies klaar over stikstof.

De details: Het advies is veel scherper dan verwacht, en zet de Vlaamse regering collectief voor het blok: een bouwstop wordt plots schrikwekkend concreet.

“Shocking.” Zo vat een Vlaams minister het advies van de Raad van State samen, dat de rechters uitbrachten over het Stikstofdecreet dat Open Vld en N-VA samen deze zomer indienden via het Vlaams Parlement. Binnen de Vlaamse coalitie had men wel opmerkingen verwacht, maar duidelijk niet zo’n radicale visie op de stikstofproblematiek.
“Als we dit volgen, gaan we voor strengste interpretatie van Europese rechtspraak. Want Europees zegt men “je kan wel nog vergunnen” terwijl je ondertussen maatregelen neemt om de stikstofuitstoot te verminderen. Maar de Raad van State is dus strenger: eerst de stikstof effectief omlaag halen, dan pas kan je opnieuw vergunnen”, zo leest men binnen de Vlaamse regering het advies van de Raad van State. “Die gaan juridisch gezien op het meest radicale standpunt staan.”
Daarmee komt er volgens een Vlaams minister “een de facto bouwstop“, als we dit volgen. “Met die hele strenge interpretatie moet je dan eerst de reducerende maatregelen allemaal uitvoeren, en dat moet gemeten worden, vooraleer je nog iets kan vergunnen.”
Hoe dan ook zijn er tegelijk tal van opmerkingen te lezen in het advies. Zo heeft de Raad het over:
- Een gebrek aan “begrijpbaarheid en doorzichtigheid van de voorgestelde regeling”.
- Men valt de manier waarop de zogenaamde “impactscore”, het meten van de stikstof, wordt berekend aan, als “onvoldoende transparant“.
- Daarnaast heeft men kritiek op het gebruik van drempels, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen landbouw en industrie. Op dat punt was cd&v al heel kritisch, en de Raad van State zegt dat het “onvoldoende onderbouwd is”.
- Meer nog, die drempels zijn “op verschillende punten niet verenigbaar” met de Europese habitatrichtlijn.
Een problematisch advies dus, voor het voortbestaan van het decreet. Zeker bij cd&v was er achter de schermen gisteren bij het bekendmaken van het advies toch een gevoel van “zie je wel, wat wij altijd gezegd hebben”. Het wordt nu bijzonder moeilijk om gewoon door te zetten met dat decreet, tegen de bezwaren van coalitiepartner cd&v in.
Bij N-VA leeft dan weer het gevoel “dat de Boerenbond helemaal klaar zat om dit advies meteen zo te interpreteren als ‘vernietigend’. Maar daarbij vooral de bedenking: “Je kan als Boerenbond toch onmogelijk vrolijk worden van wat de Raad van State hier heeft gefabriceerd?”
Specialisten binnen de Vlaamse regering wijzen erop dat, indien men echt dit advies zou volgen, de landbouw “zelfs volledig van de kaart geveegd wordt“.
- “Al hun uitleg over nieuwe technologie in hun stallen wordt onderuitgehaald.
- “Gaan sleutelen aan de drempels of aan de impactscore, in het voordeel van de landbouw, gaat de fundamentele kritiek van de Raad van State niet wegnemen.”
- “Het is eerder dat de Raad van State zegt dat je bij overschrijding van de stikstofnormen sowieso ook nog een passende beoordeling moet maken én dat die eigenlijk kansloos is zolang je niet bewijst dat de situatie echt al verbeterd is.”
Een Vlaams minister wijst er bovendien op: “Heel het Vlaamse akkoord dat Jambon en Demir uiteindelijk sloten met Crevits en Brouns van cd&v was daar wel op gebouwd: nog blijven vergunnen, terwijl we ondertussen de maatregelen nemen, maar die ook naar achter schoven in de tijd. De piekbelasters moeten er maar tegen 2030 allemaal uit, ook mestreductie moet maar tegen 2028. Dat komt nu allemaal op de helling.”

De essentie: Een stikstofdeal moet altijd in de eerste plaats een politieke deal zijn.

“Dit is maar een ‘advies’, en geen arrest van de Raad van State. Wij zouden dan enkel dat eerste niet volgen, bij cd&v durven ze al eens dat tweede ook niet volgen”, zo grapte men vanmorgen nog in de Vlaamse coalitie, over cd&v-staatssecretaris Nicole de Moor die in haar asielaanpak een arrest van de Raad van State vorige week negeerde. Dat diezelfde Nicole de Moor vanmorgen in De Ochtend als commentaar op het advies van de Raad gaf, “dat je dergelijke adviezen eigenlijk niet kan negeren”, werd in elk geval bij een pak partijen op hoongelach onthaald.
Maar of er veel gelachen werd vanmorgen, op het spoedberaad van de Vlaamse regering, valt te betwijfelen. Want het advies zet meteen opnieuw het miljardenproject van de Antwerpse haven, een nieuwe ethaankraker voor Ineos, fors op de helling. Aan CEO Jim Ratcliffe beloofde de Vlaamse politici immers een juridisch zeker kader, om de kraker te kunnen bouwen. Maar lukt dat nog?
De piste om Ineos gewoon een nieuwe vergunning te laten indienen, beter onderbouwd deze keer, zoals minister Brouns meerdere keren al suggereerde, is voor N-VA en Open Vld, maar ook Ineos zelf, niet haalbaar: zij willen voor eens en voor altijd heel het stikstofdossier regelen. Maar bij cd&v is men altijd voorzichtiger geweest: de andere twee partijen hebben stellig de indruk dat de christendemocraten en zeker Brouns met de voeten slepen en finaal naar verkiezingen willen zonder de handen te hebben vuilgemaakt aan een compromis.
Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) wist hoe dan ook dat het opnieuw een politieke discussie zou worden. Elk advies van de Raad van State had hoe dan ook tot interpretatie geleid. Daarbij was het doel voor Jambon toch altijd om alle drie de partijen ultiem weer samen te brengen: de zet van N-VA en Open Vld om eenzijdig in het Vlaams Parlement een decreet in te dienen via Parlementsleden, was vooral bedoeld om druk te zetten én snelheid in het dossier te krijgen.
De politieke discussie rond stikstof ligt zo nu weer heel expliciet op tafel. Daarbij lijken er twee grote opties:
- Ofwel hernieuwt men de deal en zet men door met een decreet, dat op de technische punten wel kan aangepast worden, maar niet op de fundamentele opmerking van de Raad van State om niet langer te vergunnen zolang de stikstof zelf niet gedaald is.
- Ofwel gaat het dossier toch op de lange baan, want vraag cd&v en een deel van Open Vld om “terug richting de tekentafel te gaan”, en dan moet Jambon I erkennen dat er geen regeling komt in deze legislatuur.
Voor Jambon staat er hoe dan ook veel op het spel: eindigt zijn regering met een compleet valse eindnoot, of toch met een harmonische deal? En hoe ver kan en wil cd&v opschuiven. “We gaan er vandaag niet uitkomen hoor, daarvoor is het dossier te moeilijk. Maar de posities kunnen wel al duidelijk worden”, zo zegt een minister.
Aan de UGent riep N-VA-voorzitter Bart De Wever al op “dat ieder z’n eigen vierkante meter verlaat“, en een rechtszeker kader te creëren. Hij wil “dat er zo snel mogelijk een decreet komt“. “Want anders komen zelfs dossiers als de luchthaven van Zaventem in gevaar, dan bedreigen we heel onze welvaart.” “We moeten dat binnen de meerderheid doen, en zelfs als het kan, de meerderheid overstijgen”, zo stelde De Wever. Hij waarschuwde: “We kijken recht in de afgrond, het zwarte gat van een vergunningstop dreigt. We spelen Russische roulette met onze vergunningen.”
Eén duidelijk politiek gevolg heeft het arrest wel: Groen voelt zich erg gesterkt door de scherp-ecologische visie van de Raad van State. Fractieleider Mieke Schauvliege (Groen) reageerde gisteren al zeer fel: “Dit advies van de Raad van State toont nog maar eens duidelijk aan dat deze regering vooral miljardair en Ineos-topman Ratcliffe op zijn wenken wilde bedienen in plaats van degelijk werk af te leveren voor onze natuur en onze boeren en industrie die al jaren wachten op zekerheid.”
De kans dat Groen mee stemmen zou leveren voor een wisselmeerderheid, zelfs onthoudingen, om het erdoor te jagen zonder cd&v, maar met N-VA en Open Vld en steun van Vooruit, lijkt zo wel veel kleiner geworden. Die piste lijkt zo dood.

Opvallend: Bij Vooruit houden ze de rangen stevig gesloten, wanneer de voorzitter onder vuur komt.

“Hoe Conner Rousseau de pers weer onderdanig wil maken“, of “Kingconnah is de controle kwijt”: het zijn maar enkele van de titels in De Standaard en De Morgen, die niet bepaald leuke lectuur vormden voor de socialistische leden en mandatarissen van Vooruit. De voorzitter van hun partij werd namelijk afgebrand, als zou hij de democratie zelf in gevaar hebben gebracht, omdat zijn advocate via eenzijdig verzoekschrift de publicatie van delen van een PV over dronkenschap en mogelijke racistische uitlatingen tegenhield.
Maar er valt voorlopig geen speld tussen te krijgen: geen giftige commentaren, geen zure oprispingen vanuit de basis, of het middenkader van de partij, integendeel. “Het partijbureau maandag, waarop Conner de hele zaak nog eens is komen uitleggen, leverde eigenlijk vooral een heel forse steunbetuiging aan Rousseau op. Die voelde zich achteraf net gesterkt, en had energie bijgekregen doordat de partij zich als één man achter hem zette”, zo vertelt een aanwezige.
“De partij maakt zoiets ééns in een generatie mee, een uitzonderlijk talent dat passeert. Dat moet je koesteren. Maar je weet ook dat er dan druk komt. Ja, zeker vanuit de media. We hebben dit allemaal al eens meegemaakt”, zegt een insider bij Vooruit. De naam die daarbij niet wordt uitgesproken, maar die de oude generatie wél in het achterhoofd heeft: Steve Stevaert.
Veel wordt zo vergeven aan het godenkind: de peilingen voor Vooruit blijven positief, ondanks een wat ‘mindere’ 15,5 procent in de laatste poll. “Interne opiniepeilingen zetten ons toch nog een stapje hoger“, zo is daarover te horen binnen de partij.
Maar vooral blijft de sfeer strijdvaardig: Rousseau gaf niet alleen een boost in de peilingen, maar vooral in het zelfvertrouwen van de Vlaamse socialisten om zich niet langer in de hoek te laten zetten. Niet door groenen of middenveldorganisaties, die vermanend spreken of met het vingertje zwaaien, volgens de socialisten. En al evenmin door de pers.
Die laatste relatie staat al langer onder spanning: zeker omdat het ‘fenomeen’ Conner goed laat aanvoelen aan de klassieke pers dat hij hen niet bepaald nodig heeft, dat hij evengoed via zijn eigen kanalen op sociale media en soort kruising tussen politicus en BV geworden is, met een erg groot bereik.
Bij de meer ervaren socialisten is de lezing bovendien vrij helder: “Men probeert letterlijk alles om onze kopman kapot te krijgen, het ligt er vingerdik op.”

De consequentie: DPG Media, de grootste uitgever van het land, belandt in een juridische oorlog met Rousseau.

Rousseau sprak op het partijbureau gisteren over de onverkwikkende zaak van zijn dronkenschap. Hij drinkt tot de verkiezingen hoe dan ook geen alcohol meer, zo gaf hij zijn partijtop nog eens mee. Maar vervelender: hij weet niet wat hij dan precies zou gezegd hebben, die bewuste nacht, waarbij Rousseau dronken op café in Sint-Niklaas in aanraking kwam met de lokale politie. Die kwam twee keer tussen, om middernacht en vier uur.
Meteen na de incidenten die nacht kwam een geruchtenstroom op gang: de omgeving van Rousseau kreeg onheilspellende telefoontjes van “goedmenende politiemensen” uit het korps in Sint-Niklaas, met de gekste boodschappen, als zou de voorzitter zelfs gearresteerd zijn. Rousseau zelf had daarop contact met de korpschef van de lokale politie Jo De Geest, die het incident minimaliseerde, en Rousseau verzekerde dat er geen PV was opgesteld, en “dat ze wel betere zaken te doen hadden”.
Dat contact werd achteraf door de advocate van Rousseau, Christine Mussche, bijzonder ongelukkig beschreven in een quote aan Het Laatste Nieuws: “U moet weten dat wij over sms’jes beschikken van bepaalde hooggeplaatste mensen in dat verband”, zo stelde ze. Plots leek het alsof Rousseau een bepaald soort bescherming genoot, waarmee Mussche ongewild nog eens een hele polemiek op gang bracht.
Tegelijk verwondert men zich bij Vooruit nog altijd over de gang van zaken. Want pas tien dagen na de feiten is dan uiteindelijk wél een PV opgemaakt. De korpschef of een agent hebben zich blijkbaar na het incident met Rousseau bedacht, maar het is onduidelijk wat hen motiveerde om zoveel dagen later van koers te veranderen. Binnen het korps was destijds te horen “dat de feiten zo ernstig waren, dat er wel een officieel PV opgemaakt moest worden”. Maar dat PV maakte dat het parket ambtshalve wel een onderzoek naar Rousseau moest opstarten, wegens vermeend racistisch taalgebruik.
Daarbij opvallend genoeg zou het parket van Oost-Vlaanderen, volgens bronnen bij Vooruit, daarnaast ook een onderzoek naar de handeling en de lekken van de lokale politie in Sint-Niklaas zijn begonnen: niet onlogisch, gezien de gang van zaken. Dat parket wilde op vraag van deze redactie bevestigen noch ontkennen of zo’n onderzoek loopt: “We hebben instructie gekregen om niets te communiceren”, zo stelde de parketmagistraat.
Tegelijk hadden journalisten van Het Laatste Nieuws en VTM dus (delen van) het PV via bronnen bemachtigd, waarbij ze over liefst “vier bronnen” spraken. “Vreemd, omdat er maar twee politiemensen bij die interventie waren“, zo is bij de socialisten te horen. In plaats van een reactie te geven, zoals VTM en HLN (verenigd in News City) vroegen, kwamen Rousseau en Mussche met een eenzijdig verzoekschrift bij de kortgedingrechter. Die legde vervolgens een publicatieverbod op, preventief nog wel.
Die procedure, die Rousseau eerder ook toepaste op online publicaties als P-Magazine en ’t Scheldt, die in extreemrechts vaarwater zitten, rolde hij succesvol uit tegen het grootste mediabedrijf van het land. Daar reageerden ze hoogst ontzet: het is een procedure zonder tegenspraak, en nog wel voor er één letter gepubliceerd is. Maar Rousseau won wel, de facto was en is er nu een publicatieverbod.
Dat leidde tot het fameuze Streisand-effect: kranten als De Standaard en De Morgen schreeuwden moord en brand over de persvrijheid en zetten de spotlight op Rousseau. Zowat alle juridische specialisten stellen dat het verbod geen stand zal houden, eens het voor een rechter ten gronde komt: DPG Media besliste intussen om hoe dan ook verder te procederen tegen Rousseau. Ook dat is ongezien, een partijvoorzitter versus de grootste mediagroep, voor de rechter.
Tegelijk kondigt Rousseau aan zelf wel te gaan communiceren over de zaak, eens hij ondervraagd is door de politie in de zaak, wat deze week zou gebeuren. Dan weet Rousseau mogelijk ook wat hem dan precies aangewreven wordt.

Goed genoteerd: Bart De Wever (N-VA) tikt zijn partijgenoot Siegfried Bracke op de vingers, die een juridische oorlog tegen PVDA begon over een online campagne. “Jullie hebben het recht om hem aan te vallen”, zo geeft hij Raoul Hedebouw mee.

Een wat bijzonder debat aan de UGent, waar professor Carl Devos het “niet over beleid” ging hebben in een verkiezingsjaar, maar waar hij graag het politieke bedrijf zelf onder de loep nam. Dat leidde tot erg veel politique politicienne, nog maar eens de gekende standpunten, onder meer over staatshervorming, maar ook een paar interessante ontboezemingen.
Zeker toen het over de toon en stijl van de politiek ging, en “of die verhard was”? Want onder meer Annelies Verlinden (cd&v), als nieuwkomer meteen tot minister gemaakt, had daarover haar beklag gedaan in recente interviews. “En ook Valerie Van Peel (N-VA) verlaat de politiek”, zo voegde men toe aan het lijstje.
Daarbij kreeg Raoul Hedebouw (PVDA) toch de kwestie van Siegfried Bracke (N-VA) voorgeschoteld. De PVDA heeft immers een online petitie lopen over de “graaipensioenen van Bracke en Herman De Croo (Open Vld)”. Bracke eist al langer dat die offline gehaald zou worden, via de rechter. Hij sleept zo de partij PVDA, maar ook de krant Het Nieuwsblad voor de rechter en eist schadevergoeding. Daarbij had hij het over ”een digitale schandpaal die manifest en grof de grenzen overschrijdt van wat voor een politieke partij geoorloofd is”.
“Waarom hebben wij Siegfried Bracke aangepakt? Hij heeft zélf dat pensioen onderhandeld, en alle partijen zaten mee aan tafel. Het moet gedaan zijn met die privileges, met die voorkeursbehandeling. De politiek is niet hard geworden, het is het leven van de mensen die het moeilijk hebben, dat hard is geworden”, zo stelde Hedebouw.
En opvallend genoeg gaf even later De Wever de PVDA-voorzitter gelijk op dit punt. “Jullie hebben het recht om Bracke aan te vallen, zo gaat dat in de politiek. Ik vind het onbegrijpelijk wat Siegfried doet, hij doet aan politiek, dan ben je een legitiem doelwit van je tegenstanders.”
En ook De Wever ging niet mee in het discours dat de politiek verhard zou zijn: “Dat is gewoon niet juist. Er is geen verruwing in de zeden, maar er is wel een grote gevoeligheid. Dat is zelfs positief, dat je rekening houdt met elkaars eigenheid. Fundamenteel is onze stiel niet verhard, maar eigenlijk zelfs softer geworden.”
Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken wees erop dat het toch ook politici zijn, die steeds meer in hun communicatie buiten de lijnen kleuren: “Als je systematisch de clown uithangt, dan denk je na een tijd dat je in een circus werkt”, zo gaf hij een oneliner. “Het zijn de politici die de burger niet meer serieus nemen. Ze lachen u uit in uw gezicht, met dat cordon sanitaire, je mag stemmen wat je wil, maar het beleid verandert nooit.”
Daarop sprong De Wever meteen in de dans: “Ik heb oneindig veel liever iemand in een partij die eens zot doet, die zich als een dragqueen verkleedt, dan iemand die gewoon zot is, die bij het extreemrechtse Gouden Dageraad in Griekenland gaat, of bij gifgasmoordernaar Assad in Syrië op de koffie gaat. En die blijft u dulden in uw partij hé”, zo verwees De Wever naar Filip Dewinter (Vlaams Belang).
Rousseau, die zelf behoorlijk onder vuur ligt met het recente PV wegens vermeende racistische uitspraken, ging wel mee met de redenering van de vraag rond ‘verruwing in de politiek’: “Als je van politici verwacht dat het enkel robots zijn die in kostuum rondlopen en alleen maar wetten stemmen, en verder nooit geen fouten maken, dan moet je dat maar doen. Maar ik ben zo niet”, zo leek hij al een verdediging op te bouwen voor later deze week, wanneer hij over het bewuste onderzoek na z’n cafébezoek zal communiceren.
De Wever stond naast hem nochtans te knikken en z’n vinger op te steken. “Heb jij jezelf nu net een robot genoemd?”, vroeg Rousseau met wat ongeloof. Hij ging verder met z’n discours, waarbij hij zich toch de volgende zin liet ontvallen: “Ik voel zelfs dat men jaloers is, omdat men zelf niet gevraagd is als een masked singer”. Dat zette een stortvloed van grappende reacties in gang bij zijn collega-voorzitters.
Maar Rousseau maakte vooral z’n eigen redenering af: “Maar wat verwacht je dan zelf van politici? Dat je tussen het volk staat? Dat je gewone dingen doet? Op café gaat, en naar festivals? Maar je kan wel op geen enkel moment nog jezelf zijn? Maar als je in die vijf minuten vrije tijd niet meer mag doen wat je graag doet? Ja, dan weet ik het niet meer hoor.”
Overigens werd het nog even spannend tijdens de vragenronde van de studenten. Niet zozeer toen UGent-rector Rik Vandewalle op wat beschamende manier plots rechtveerde in de zaal, om een micro te kapen en meer geld voor de universiteiten te eisen, maar wel toen de heldere vraag uit de zaal kwam met wie Hedebouw dan coalities zou gaan maken?
Hijzelf kwam niet veel verder dan “met de linkse partijen, zoals Ecolo en Groen, en ook met de socialisten”. “Wij hebben in Zelzate al onze eerste beleidservaringen opgedaan”, zo verwees hij naar de coalitie die hij daar heeft met Vooruit.
Daar sprong De Wever heftig op, om de vraag aan Rousseau te stellen: “Zijn voor Vooruit de communisten een legitieme bestuurspartij of niet? Gaat u met hen na de verkiezingen opnieuw coalities maken?”. Daarbij raakte hij nog eens aan “tegen elk cordon sanitair te zijn”, “je moet ze de kans geven om te veranderen”. “Maar het gebrek aan politieke hygiëne, waarbij het met uiterst rechts niet mag, maar met uiterst links wel, stoort mij mateloos. Ofwel ben je proper op uw eigen, ofwel ben je vuil”, zo wierp hij Rousseau voor de voeten.
Die blokte af: “Lokaal zijn ze dat in Zelzate voor ons wel. En laten we voor 2024 de kiezer nog beslissen? We zullen dat na de verkiezingen wel zien”, zo hield Rousseau het vaag.
“Mijn principes en waardes worden niet door verkiezingen bepaald. Nu niet, nooit niet”, zo stelde De Wever.
Daarop kon Van Grieken niet anders dan nog eens reageren, over dat cordon sanitaire. Daarbij voelt de Vlaams Belang-voorzitter zich gesterkt door peilingen, die wijzen op een grote meerderheid van de Vlamingen, maar zeker van de N-VA-kiezers, die dat cordon weg willen. “Als u misschien iets meer korter in de geschiedenis zou zien, zou u zien dat radicaal rechtse partijen als de mijne en conservatieve als de uwe wél kunnen samenwerken. In Nederland leverden ze gedoogsteun, in Oostenrijk vormden ze een regering, in Italië zitten ze nu samen in een coalitie. En zijn daar de grondrechten dan plots geschonden?”

Gevolgd: Bpostvoorzitter Audrey Hanard kwam, in de Kamercommissie bijgestaan door bestuurder Sonja Rottiers, deze ochtend tekst en uitleg geven over de jongste interne audit van Bpost.

In een lang uitgesponnen presentatie, die de Kamerleden meteen murw sloeg, bevestigde het bedrijf dat er financiële wanpraktijken waren rond drie overheidscontracten (buitenlandse verkeersboetes, 679-bankrekeningen, verwerking nummerplaten).
De essentie: Hanard zou liefst “een streep trekken onder het verleden”, zodat Bpost “de bladzijde kan omslaan en weer naar de toekomst kan kijken”, maar er blijven nog grote vragen over de audit, zowel over de werkwijze als over de inhoud. De eerste prangende vraag: Was de interne audit wel onafhankelijk?
De audit werd grotendeels door de advocatenkantoren Eubelius en Jones Day uitgevoerd. Eerder raakte al bekend dat er familiale of vriendschappelijke banden zijn tussen de top van die kantoren en enkele hoge Bpost-directeurs. Maar bovenal: Eubelius is al jaren de co-architect van het krantencontract, waar een eerdere audit aanwijzingen van marktvervalsing vond.
“Dit wil ik beklemtonen: Elk van de drie dossiers is behandeld door een advocatenkantoor die geen banden heeft met het dossier in kwestie“, verklaarde Hanard.
“Dit was geen onafhankelijke audit, want hij is gedaan door advocaten die door jullie betaald zijn, om de boete zo laag mogelijk te houden”, zei kamerlid Michael Freilich (N-VA) in zijn interventie. “Dit strookt niet met jullie eigen charter over goed bestuur. Wij moeten dit toch niet serieus nemen?“
“Het is inderdaad geen onafhankelijke audit, en we verwelkomen daarom elke externe audit van onze klanten (overheidsadministraties, red.)”, reageerde Hanard.

Ten gronde: Is de schatting van 75 miljoen euro, het bedrag dat Bpost bereid is terug te betalen, niet te laag?

De “overcompensatie” werd berekend door een gespecialiseerd bureau op basis van de gangbare winstmarges en prijzen in de markt, zo stelde Hanard, die verklaarde dat Bpost de overcompensatie “moet en zal terugbetalen aan de Staat.” En over de opmerking van Freilich: “Het zijn niet de advocaten die de berekeningen maakten.”
In de Wetstraat was de voorbije dagen echter te horen dat het om een zware onderschatting gaat. Het is nu uitkijken hoe hard de drie betrokken overheidsdiensten (Justitie, Mobiliteit en Financiën) het gaan spelen. “We gaan nu in gesprek met de betrokken overheden en gaan daarna de schattingen met elkaar vergelijken“, zegt Hanard daarover.
Gaan er nog lijken uit de kast vallen? “We denken dat we nu rond zijn“, zegt Hanard daarover. “Er is geen enkele aanwijzing meer over slechte praktijken.”

De fundamentele vraag: Ging het alleen om “enkele rotte appels” of om een structureel foute bedrijfscultuur bij Bpost?

Hanard en Rottiers beklemtonen dat het om “een beperkt aantal mensen” gaat. Veertien medewerkers om precies te zijn: 8 werden beëindigd en 6 kregen een waarschuwing. Al waren er daarnaast ook medewerkers betrokken die het bedrijf al voor de audit verlaten hadden, voegen ze eraan toe.
“Enkele werknemers van Bpost hebben de kosten niet correct voorgesteld, zonder dat daar controle over was”, verklaarde Rottiers over de verkeersboetes en de 679-rekeningen.
Kamerlid Eva Platteau (Groen) was niet overtuigd. “Als je alles bijeen neemt, gaat het toch om een grote groep. Ik kan me toch niet van de indruk ontdoen dat het om een bedrijfscultuur gaat, over vele legislaturen heen.” Haar collega Jef Van den Bergh (cd&v) sloot zich daarbij aan.

Uitgenodigd: de Senaat moet afgeschaft worden. Maar in tussentijd wel een vrolijk back-to-work-feestje, met foodtrucks én drankenbuffet, zo kondigt voorzitter Stefanie D’Hose aan.

De Senaat is altijd een beetje feest, zo lijkt het. 400 Man personeel, een geweldige wijnkelder, en bitter weinig werk, want quasi geen bevoegdheden meer.
In het voorjaar nog kondigde voorzitster van die Senaat, Open Vld-politica Stephanie D’Hose, met grote trom aan dat ze “in alle discretie” aan het spreken was om ‘haar’ Senaat definitief af te schaffen. Dat had ze voor de zomer willen realiseren. Witte rook blijft uit, in die mate dat tijdens het debat aan de UGent er eens flink gelachen werd door de partijvoorzitters met die ‘afschaffing’: “We hebben dat al tien keer afgeschaft, maar die Senaat is als een feniks, die herrijst steeds weer”, zo stelde Bart De Wever (N-VA).
Maar geen erg, ondertussen viert D’Hose wel feestelijk het heropenen van een nieuw werkjaar voor de Senaat: “Back to Work, foodtruck style”, leest de uitnodiging voor Senatoren, politieke medewerkers én personeel van de Senaat.
“Kom dit jaar samen met ons de opening van het nieuwe jaar vieren. We kijken ernaar uit u te verwelkomen om bij te praten over het werk en alle andere dingen die u na aan het hart liggen”, zo leest de uitnodiging, die in de Salons van de Senaat en op de binnenkoer “twee foodtrucks én een drankenbuffet” belooft.