De onderhandelaars in Izegem hebben een groot probleem. Nu de overeenkomst tussen STiP+ en Vlaams Belang niet doorgaat, moet er een nieuwe coalitie gevonden worden. Maar STiP+ en Vlaams Belang hadden wel al een akkoord getekend. Het decreet van Bart Somers is snoeihard.

Key takeaways

• STiP+ tekende een voordrachtsakte met Vlaams Belang. De partij mag geen tweede akte met N-VA ondertekenen.
• N-VA zegt de procedure van de geheime stemming af te wachten en hoopt op het vertrouwen van STiP+.
• Vlaams Belang kan STiP+ nog dwingen om alsnog een coalitie te vormen als het de originele getekende voordrachtsakte kan voorleggen.

Wat vooraf ging: Het lokale STiP+ en Vlaams Belang maakten in Izegem een akkoord. De officiële voordrachtsakte werd zaterdag ondertekend. Maar bepaalde leden van STiP+ werden daardoor bedreigd. Ze zouden door hun werkgever ontslagen worden, vertelden ze. STiP+ besloot af te zien van de samenwerking.

In het nieuws: De regels van het nieuwe Kiesdecreet die voormalig Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) opstelde, zijn glashelder: je mag maar één voordrachtsakte ondertekenen.

• Indien iemand twee of meer voordrachtsaktes zou ondertekenen, kan dat leiden tot een sanctie. De betrokken persoon mag dan zes jaar lang geen uitvoerend mandaat uitoefenen.
• De straf geldt alleen als bewezen is dat er twee of meer ondertekende aktes zijn. Maar bewijsstukken kunnen eenvoudig worden ingediend bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen door een benadeelde partij. Het gaat dan bijvoorbeeld om foto’s of kopieën van de aktes. Verder kan de Raad voor Verkiezingsbetwistingen getuigen onder ede verhoren, die dus wettelijk verplicht zijn om de waarheid te spreken. Misbruik komt hoe dan ook bovendrijven, is het uitgangspunt.

Geheime stemming of gedwongen bestuur?

Het gevolg: STiP+ kan in Izegem geen nieuwe coalitie aangaan.

• Ondertussen is het initiatiefrecht van STiP+ overgegaan naar uittredend burgemeester Bert Maertens van N-VA. Hij zegt Vlaams Belang uit te sluiten om mee te besturen. Zonder Vlaams Belang is STiP+ nodig voor een meerderheid. N-VA heeft nog 8 zetels over en komt er 7 te kort voor een meerderheid. Die kunnen niet volledig ingevuld worden door cd&v of de kartellijst Vooruit-Groen (elk 3 zetels). Met de 10 zetels van STiP+ is wel een meerderheid te vormen.
• “Daardoor kan ik nu zelf geen akte indienen“, geeft Maertens aan tegenover Het Nieuwsblad. De situatie is volgens hem “een stresstest voor de nieuwe kiesregels”.
• Op 2 december is de installatievergadering van het nieuwe stadsbestuur in Izegem, wat ook bepaald is door het decreet van Somers. Aangezien er geen voordrachtsakte zal zijn tussen STiP+ en N-VA, moeten de schepenen twee weken later aangeduid worden via geheime stemming. Alle gemeenteraadsleden mogen zich vrij kandidaat stellen voor een schepenambt. Degenen met meer dan de helft van de stemmen worden schepen.
• Maertens zegt “geen andere keuze” te hebben dan die procedure af te wachten. Hij hoopt “in vertrouwen een afspraak te kunnen maken” over de stemming. In dat geval zouden leden van N-VA en STiP+ dus afspreken om op elkaar te stemmen.

Om te volgen: Vlaams Belang kan de situatie nóg moeilijker maken.

• Maertens gaat dus een vruchteloze twee weken in als initiatiefnemer die niets kan doen. Daarna komt Vlaams Belang, als derde grootste partij, aan zet. Het is mogelijk dat Vlaams Belang dan de eerste getekende akte indient. Het zou STiP+ verplichten om alsnog te besturen met Vlaams Belang. Want het getekend document blijft rechtsgeldig.
• Voorwaarde is wel dat Vlaams Belang moet beschikken over het originele document. Voorlopig is het onduidelijk of de partij de originele voordrachtsakte in het bezit heeft. De partij zegt juridisch advies te zullen inwinnen.