Afgelopen weekeinde trokken de inwoners van het Italiaanse eiland Sardinië naar de stembus. Een jaar geleden was de links-populistische Movimento Cinque Stelle (M5S of Vijfsterrenbeweging) daar nog met 42% van de stemmen gaan lopen. Toen dinsdagavond de meest kiesbrieven binnen waren bleef daar nog net 10% van over.
Populistisch links zakt als een pudding in elkaar, zelfs in de regio Zuid-Italië, die zich traditioneel steeds heeft verzet tegen de extreem-rechtse Lega (Nord) van Matteo Salvini.
Eerst de Abruzzen, dan Sardinië
Sardinië is niet het eerste succes van de Lega sinds de partij mee aan de macht is. Vorige maand had de Lega al de strijd om de Abruzzen gewonnen, een regio die ook tot Zuid-Italië wordt gerekend. Daar leek de M5S vorig jaar nog ongenaakbaar. Maar nu haalde de Vijfsterrenbeweging bij de lokale verkiezingen nog 20 procent van de stemmen. Een halvering van de uitslag in maart 2018. Wat deed de Lega? Exact het tegenovergestelde. Salvini en de zijnen verdubbelden hun stemmenaantal van 14% tot 28%.
Een paar jaar geleden pleitte de Lega nog voor autonomie voor het rijke noorden. In het arme zuiden wilde men daar niets van horen. Maar dat discours is nu ingeruild voor het anti-immigratiediscours van Salvini en ook Zuid-Italië lijkt daarvoor te vallen.
M5S geen partij meer voor de Lega
M5S-leider Luigi di Maio en premier Giuseppe Comte zijn door Salvini naar de achtergrond geduwd. Dat was bij de regeringsvorming vorige zomer nog wel even anders. Het was de Vijfsterrenbeweging die toen de meeste stemmen had gehaald en aan zet was. Maar de controversiële Salvini spreekt een groot electoraat aan en zijn partij leidt in zowat alle peilingen. Als minister van binnenlandse zaken weet hij de massa te verleiden met zijn anti-migratiestandpunten en zijn slim gebruik van sociale media. De mainstreammedia zet hij graag buitenspel.
Mensen willen problemen opgelost zien
De rechtse Lega en de linkse M5S hebben elkaar gevonden in het verzet tegen het Italiaanse establishment en het door Brussel opgelegde financiële keurslijf. Maar hoe lang die coalitie nog kan stand houden is de vraag. Salvini bouwt zijn machtspositie steeds verder uit. Ondanks dat het establishment hem graag een racist, populist en neofascist noemt, overtreft hij alle verwachtingen, alle peilingen en het gezeur van degenen die niet willen begrijpen dat Italië veranderd is en dat mensen de problemen opgelost willen zien.
Krijgt Italië straks een premier Salvini?
Het is wellicht te vroeg om verregaande conclusies te trekken. Bij regionale verkiezingen primeren vaak regionale belangen. Toch lijkt er geen rem te staan op de populariteit van de Lega en zijn de facto premier Matteo Salvini.
De Lega en de M5S zullen ook bij de Europese verkiezingen van mei volgend jaar tegen en niet met elkaar uitkomen.
Indien de Lega het dan veel beter doet dan de Vijfsterrenbeweging, zal Salvini naar alle waarschijnlijkheid aandringen op landelijke verkiezingen om daarna zijn eigen rechtse regering op de been te brengen. In Brussel houdt men de adem in.
