Iran geeft de landen die het in 2015 gesloten kernakkoord nog wel respecteren (VK, Frankrijk, Duitsland, China en Rusland) 60 dagen de tijd om hun toezeggingen om de Iraanse olie- en bankensector te beschermen ook daadwerkelijk te verwezenlijken. Doen ze dat niet dan trekt de Islamitische Republiek zich terug uit delen van dat nucleaire akkoord. Dat meldt het Iraanse persagentschap IRNA en is ondertussen door president Rohani bevestigd. Het land wil opnieuw uranium gaan verrijken. Verwacht wordt dat dit zal leiden tot een breuk met de Europese landen en nieuwe economische sancties van de EU tegenover Iran. Ook dreigt het conflict met de VS nu nog verder op de spits te worden gedreven.
Het was woensdag exact een jaar geleden dat de Amerikaanse president Donald Trump zijn land terugtrok uit het kernakkoord dat Iran in 2015 gesloten had. Naast Iran werd dat akkoord ondertekend door de VS, het VK, Rusland, China en Frankrijk, Duitsland en de EU. Sinds hun vertrek hebben de VS de sancties tegen Iran opnieuw uitgebreid.
De aankondiging van de Iraanse president Rohani komt er op een moment van extreme spanning tussen beide landen. Verwacht wordt dat dit voor nog meer turbulentie zal zorgen het Midden-Oosten.
De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur John Bolton is al langer een voorstander van een regimewissel in en militaire acties tegen Iran. Zondagavond had Bolton al aangekondigd dat de VS het vliegdekschip USS Abraham Lincoln en bommenwerpers richting Iran sturen. Volgens Bolton is dat nodig in het licht van “een aantal verontrustende en escalerende aanwijzingen en waarschuwingen” vanuit Iran. Welke die zijn, zei hij er niet bij. Hij waarschuwde Teheran ook om “geen aanvallen op belangen van de VS of zijn bondgenoten uit te voeren”.
Een nieuwe oorlog in de Golf?
Volgens politieke waarnemers is de kans niet denkbeeldig dat de voortdurende escalatie van spanningen tussen beide landen niets meer is dan een opstap naar een nieuwe oorlog in de Golf.
Rohani kondigt dus aan bepaalde delen van het akkoord niet langer te zullen respecteren. Wel geeft Teheran de landen die het pact nog wel respecteren (VK, Frankrijk, Duitsland, China en Rusland) 60 dagen de tijd om hun toezeggingen om de Iraanse olie- en bankensector te beschermen ook daadwerkelijk te verwezenlijken. Gebeurt dat niet, dan gaat het land opnieuw uranium verrijken.
Dat geeft aan dat Iran Trump wil duidelijk maken niet onder de indruk te zijn van de nieuwe economische sancties die onder zijn bewind zijn uitgevaardigd. Trump had zo gehoopt toegevingen bij de Iraniërs af te dwingen, maar net het tegenovergestelde scenario lijkt zich nu te voltrekken. Eerder hadden zelfs de Amerikaanse inlichtingendiensten toegegeven dat Teheran het kernakkoord tot op de letter respecteerde.
Een self-fulfilling prophecy?
Sommige waarnemers hebben het al over het uitkomen van een zelfvervullende voorspelling of self-fulfilling prophecy. Sinds Trump aan de macht kwam heeft hij keer op keer herhaald dat het onder Obama gesloten kernakkoord ‘rampzalig’ was. Iran zou in het geheim aan de ontwikkeling van een kernwapen blijven werken, zei hij. Dat scenario lijkt zich met de aankondiging van Rohani nu te gaan voltrekken. Trumps ‘Look, I told you’ dreigt het probleem enkel verder op de spits te zullen drijven.
Ruimte voor onderhandelingen lijkt er niet meer te zijn. De Iraanse economie wordt door het verbod op aankoop van Iraanse olie gewurgd. Ze bevindt zich dan ook al in een diepe recessie. Dan is er nog de Iraanse Revolutionaire Garde – het militaire elitekorps dat in Teheran de lakens uitdeelt. Dat werd recent door de regering Trump als ‘een terroristische organisatie’ aangeduid.
President Rohani is nochtans een van de meer gematigde krachten in het regime van de ayatollahs. Maar zijn positie is door Trumps toedoen sterk verzwakt. Hij speelt er nu tweede viool, naast die Revolutionaire Garde en de opperste leider Khamenei. Rohani kondigt ondertussen aan bereid te zijn opnieuw met 5 landen te gaan onderhandelen in het kader van het in 2015 gesloten akkoord. De Verenigde Staten zijn daar niet bij.
Als het dossier Iran al een leidraad inhoudt voor de toekomst is het dat de VS hun status van bemiddelende supermacht binnen een internationale orde laten voor wat ze ooit was. Washington lijkt nu een vorm van brutaal unilateralisme te willen opdringen aan vijanden én bondgenoten.
Vraag is of John Bolton eindelijk zijn oorlog met Iran krijgt of hij gewoon zijn job kwijtspeelt.