Key takeaways

• Onder druk van de VS heropende Irak een cruciale oliepijplijn, waardoor de export vanuit de regio Koerdistan toenam en een potentiële verschuiving in de regionale invloed ten gunste van Washington plaatsvond.
• Deze actie diende de belangen van de VS door de oliemaatschappijen van Koerdistan te steunen, de wereldolieprijzen mogelijk te verlagen en smokkelnetwerken te verstoren die Iran ten goede kwamen.
• Dit incident toont de verstrengeling van Amerikaanse diplomatie en commerciële belangen in het Midden-Oosten, vooral als het gaat om energiebronnen.

Half juli richtten Iraanse drones zich op olievelden van Amerikaanse bedrijven in de regio Koerdistan in Irak. Deze aanvallen waren waarschijnlijk een vergelding voor recente Amerikaanse aanvallen op Iraanse nucleaire sites. De aanvallen verstoorden de activiteiten op verschillende velden, waaronder die van HKN Energy en Hunt Oil, waardoor bijna de helft van de olieproductie in de regio stil kwam te liggen.

Reactie VS op droneaanvallen

Het rechtstreeks aanvallen van Amerikaanse belangen heeft Washington woedend gemaakt. Lange tijd vonden de VS dat Irak niet genoeg deed om de pro-Iraanse milities in toom te houden. Dit incident was voor de VS aanleiding om de druk op Bagdad op te voeren.

Deze drukcampagne culmineerde in de heropening door Irak van een cruciale pijpleiding voor de export van olie uit Koerdistan – een belangrijke concessie die duidt op een verschuiving van de invloed in Irak van Teheran naar Washington. Een bron binnen de Trump-administratie onthulde dat minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio strenge boodschappen had gestuurd naar Bagdad om de ernst van de situatie te benadrukken.

Amerikaanse motivaties

De VS hadden gepleit voor de heropening van de pijpleiding sinds deze in 2023 werd gesloten vanwege onenigheid tussen Bagdad en de Koerdische regionale regering (KRG) over de verkoop van olie. Deze inspanning had verschillende doelen: Amerikaanse oliebedrijven in Koerdistan steunen, proberen de wereldolieprijzen te verlagen en smokkelnetwerken verstoren die Iran en zijn proxies ten goede kwamen.

Na de drone-aanvallen voerde president Donald Trump de Amerikaanse druk op. Twee maanden lang dreigden zijn vertegenwoordigers Iraakse energiefunctionarissen met sancties als de pijpleiding gesloten bleef. Hoewel een hoge ambtenaar van het ministerie van Buitenlandse Zaken het dreigement niet wilde bevestigen of ontkennen, erkende hij wel de intense diplomatieke druk om de pijpleiding weer op te starten.

Heropening van de pijpleiding

De voorlopige overeenkomst om de pijplijn te heropenen werd aangekondigd op de laatste dag van de drone-aanvallen, 17 juli. Na twee maanden van intense Amerikaanse druk begon de olie weer te stromen op 27 september.

Hoewel geen enkele groep de verantwoordelijkheid voor de drone-aanvallen heeft opgeëist, heeft een Iraakse regeringsbron de aanvallen toegeschreven aan een machtige pro-Iraanse militie. Iraakse veiligheidstroepen waarschuwden de groep dat verdere aanvallen zouden leiden tot een directe confrontatie met Bagdad.

Veranderende invloed in Irak

Deze episode benadrukt de ambities van de VS in de energiesector van het Midden-Oosten. Irak is de op één na grootste olieproducent van de OPEC en Trump heeft de organisatie vaak bekritiseerd omdat ze probeert de olieprijzen hoog te houden. Het belicht ook de nauwe relatie tussen Amerikaanse diplomatie en zakelijke belangen onder de regering Trump.

De Iraakse concessie suggereert een verschuiving in de invloedssfeer binnen Irak. Bagdad heeft lange tijd een delicaat diplomatiek pad bewandeld tussen zijn bondgenoten – Teheran en Washington.

Iran, dat geconfronteerd wordt met sancties vanwege zijn nucleaire programma, steunt gewapende facties in Irak met aanzienlijke militaire capaciteiten en politieke invloed. Israëlische aanvallen op Iraanse proxies hebben de invloed van Iran in de regio echter verzwakt.

Onzekere toekomst

De toekomst van de pijplijnovereenkomst blijft onzeker, omdat deze tijdelijk is en eind december door Bagdad en de Koerdische regionale regering zal worden herzien. Bovendien verloopt een overeenkomst uit 1973 tussen Irak en Turkije over de olie-export volgend jaar juli.

Bagdad blijft zich verzetten tegen de gasovereenkomsten die de Koerdische autoriteiten hebben gesloten met HKN Energy en WesternZagros, met als argument dat overeenkomsten over de natuurlijke hulpbronnen van Irak moeten worden gesloten met de federale regering. Ondanks deze complicaties zijn er tekenen van verbetering in de betrekkingen tussen de VS en Irak, zoals blijkt uit de benoeming door Washington van een nieuwe speciale gezant voor Irak en de overeenkomst van Exxon Mobil om terug te keren naar het land.

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!