Internet afsluiten: het voorkeursrecept van dictators

Autoritaire leiders houden er van communicatienetwerken af te sluiten om hun greep op de macht te bestendigen. In 2018 lijkt dat niet anders te zullen zijn. Nu de wereld vooral toekijkt op de gebeurtenissen in Iran, waar Telegram en Instagram werden geblokkeerd, is in de Democratische Republiek Congo het internet volledig afgesloten en dat voor onbepaalde tijd. Ook het verzenden van sms-berichten is niet langer mogelijk.

Iran: van 1 miljoen smartphones in 2009 naar 48 miljoen vandaag

Iran was in 2009 al eens het toneel van grote straatprotesten. Maar net als toen lijkt ook nu de machtspositie van zowel de geestelijken als de Revolutionaire Garde onbedreigd. Er is zo goed als geen georganiseerde oppositie in het land en de protesten zijn kleinschaliger dan toen. Ook is er geen eensgezindheid over wat de betogers nu eigenlijk willen. Het grootste verschil met 2009? Toen hadden 1 miljoen Iraniërs een smartphone; vandaag zijn er dat 48 miljoen. Dat sociale media de grootste bedreiging vormen voor het regime begrijpt alvast de Iraanse Minister van Telecommunicatie Mohammad-Javad Azari Jahromi. Die richtte zaterdag een tweet aan het adres van  Telegram-stichter Pavel Durov. Volgens de Iraniër “spoort het platform aan tot hatelijk gedrag, het gebruik van Molotov cocktails, gewapend verzet en sociale onrust. Hij vroeg Durov die aanmoedigingen stop te zetten”.

Congo: ‘de staatsveiligheid verzekeren’

Ook Jahromi’s Congolese collega begrijpt de gevaren van sociale media. Volgens Emery Okundji, Kabila’s Minister van Telecommunicatie, is het afsluiten van het internet noodzakelijk ‘om het geweld dat wordt voorbereid tegen te houden’ en ‘de staatsveiligheid te verzekeren’. Dat schreef hij zaterdag in een brief gericht aan alle telecomoperatoren in het land. Op nieuwjaarsdag werd dan besloten de maatregel ‘voor onbepaalde tijd’ te verlengen. De Democratische Republiek Congo telt 82 miljoen inwoners, waarvan er 5 miljoen toegang hebben tot internet en 2,1 miljoen een Facebook account hebben. In het land moeten al langer presidentsverkiezingen worden gehouden, maar huidig president Joseph Kabila heeft die al verscheidene keren laten uitstellen. Kabila moest volgens de wet al in december 2016 opstappen, omdat zijn mandaat toen ten einde liep, maar verkiezingen zouden nu uiteindelijk pas in december 2018 worden georganiseerd. Volgens Kabila heeft zijn land geen geld om de verkiezingen te organiseren.

Activisten willen de druk op Kabila vergroten en plannen daarom betogingen in grote Congolese steden. De voorbije dagen vielen daarbij verschillende doden in en nabij kerken, waar het protest wordt georganiseerd. Een jaar geleden werd het internetverkeer ook al eens afgesloten. Bij protesten vielen toen 40 doden en werden 500 mensen gearresteerd.

Joseph Kabila (46) kwam in 2001 aan de macht, toen zijn vader Laurent werd vermoord. In 2006 en 2011 won hij de verkiezingen.