De Egyptische leider Abdal Fattah el-Sisi kon afgelopen weekeinde op een onverwacht rondje applaus rekenen vanwege Arabische journalisten. Dat gebeurde ter gelegenheid van de persbabbel die een einde maakte aan de allereerste top van de EU en de Arabische Liga. Daar stonden uiteraard immigratie en de IS-problematiek op de agenda.
Toen een Duitse journaliste een vraag stelde in verband met de mensenrechten, antwoordde El-Sisi dat de EU best zou stoppen met commentaar te geven op de mensenrechtensituatie in de landen van de Arabische Liga. Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, kon er nog mee lachen. “Ik apprecieer het enthousiasme van de Egyptische media. Dat zie ik in Brussel niet direct gebeuren.”
Het was een opmerkelijke persconferentie. Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker zag zich zelfs verplicht de secretaris-generaal van de Arabische Liga tegen te spreken. Die beweerde dat ‘niemand de mensenrechten ook maar had vermeld’. “Dat strookt niet met de waarheid,” zei Juncker, “want ik zelf heb er in mijn speech over gepraat.”
Toch was het incident tekenend voor de frustratie en de onmacht die in dat verband in de Europese hoofdsteden heerst. Want in de gezamenlijke slotverklaring van de EU en de Arabische Liga ontbreekt naast de term ‘mensenrechten’ ook die van ‘democratie’. Het lijkt alsof de Arabische Lente een verwaarloosbaar detail in de geschiedenis is en om die reden best wordt vergeten.
Een verdedigingsmuur van stabiele Afrikaanse landen
Toch kan men zich moeilijk van de indruk ontdoen dat de EU gedwongen vrede heeft genomen met een verdedigingsmuur van stabiele Afrikaanse landen aan de overkant van de Middellandse Zee. Die lijken niet enkel bereid, maar hebben ook de capaciteit om Afrikaanse vluchtelingen te beletten via het water Europa te bereiken.
Men kiest er nu dus voor om de vluchtelingen buiten te houden zonder daar al te veel ruchtbaarheid aan te geven. De EU zal daarom uit vitaal eigenbelang de groei en economische stabilisering van dictaturen binnen de Arabische Liga tolereren.
Vorig jaar had de EU in dat verband een plan ontwikkeld om vluchtelingenkampen in Afrika op te richten. In deze opvangcentra zouden vluchtelingen verzamelen en een asielaanvraag kunnen indienen. Die zou dan ter plaatse worden behandeld. Maar dat voorstel werd door de regio unaniem verworpen.
“Een clubje dictators”
Wouter Verschelden merkte in een interview met onze premier Michel op dat het uiteindelijk toch over ‘een clubje dictators’ gaat. De premier gaf toe dat dit inderdaad ‘niet evident, maar wel nodig is’.
Erdogan of all people…
Dat het net de Turkse president Recep Tayyip Erdogan was die zaterdag Egypte terechtwees omdat het zo vlotjes omgaat met het executeren van gevangenen is daarom tekenend voor de tijd waarin we leven.