De economen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) maken zich zorgen om de houdbaarheid van de Belgische staatsfinanciën. Dat blijkt uit het landenrapport voor België. Ze raden ook aan om de automatische loonindexering te herbekijken, omdat de loonkosten daardoor te snel kunnen stijgen.

Staatsfinanciën

Het IMF roept de federale en regionale overheden op om op zoek te gaan naar “efficiëntiewinsten” om de overheidsbestedingen naar omlaag te halen. Want anders lopen de begrotingstekorten op en gaat de staatsschuld weer stijgen naar niveaus die “niet duurzaam” zijn. De Nationale Bank kwam eerder deze week met een gelijkaardige boodschap.

Wat betreft de “ideale” besparingen plakken de IMF-economen er een concreet percentage op voor 2023: 0,8 procent van het bruto binnenlands product, wat neerkomt op een slordige 5 miljard euro.

Het landenrapport geeft verscheidene redenen aan waarom de Belgische staatsfinanciën best op dieet gaan:

• Anders wordt Belgisch staatspapier kwetsbaar voor aanvallen van de financiële markten.
• Er is geen begrotingsruimte meer om nieuwe schokken op te vangen. Daarvoor zijn nieuwe financiële buffers nodig.
• Er is ook geen ruimte meer voor investeringen in groei en de groene transitie.
• Expansief budgettair beleid via begrotingstekorten druist ook in tegen het huidige monetaire beleid van de Europese Centrale Bank, dat eerder restrictief is.

Loonindexering

Het IMF bevestigt dat het typisch Belgische systeem van automatische loonindexering de koopkracht van de gezinnen grotendeels beschermd heeft. Er is evenwel een groot nadeel: “De indexering legt de last van de aanpassing aan hogere prijzen echter grotendeels bij de werkgevers.”

Het landenrapport pleit daarom voor een hervorming van zowel de loonindexering als de loonnormwet van 1996, het kader voor de loononderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers.

• “Om de voordelen van loonindexering te behouden en tegelijkertijd de levensvatbaarheid van het kader op lange termijn te verbeteren, moeten de autoriteiten en belanghebbenden wijzigingen overwegen zodra de huidige periode van verhoogde prijsdruk voorbij is”, zo staat te lezen. Een concreet voorstel is om een aangepaste versie van de gezondheidsindex te gebruiken die minder meeschommelt met de energieprijzen.
• Voor de tweejaarlijkse loonnorm, die richtinggevend is voor alle loonsverhogingen in de privésector, wordt de Belgische loonkostenevolutie vergeleken met die in Duitsland, Frankrijk en Nederland. Het IMF pleit ervoor die vergelijkingsbasis te verruimen naar andere landen en ook meer rekening te houden met de ontwikkeling van de productiviteit.

(fjc)