73 CEO’s uit de industriesector, samen goed voor 7,3 miljoen jobs in Europa: schoon volk dus in Antwerpen voor de “European Industry Summit 2024”, die premier De Croo organiseerde. Maar een feestje werd het niet. Want twee belangrijke industriële spelers, Ineos-baas Jim Ratcliffe en ArcelorMittal-topman Geert Van Poelvoorde, kwamen met harde boodschappen. In Gent dreigt Sidmar de broodnodige investeringen te missen die de site vergroenen, zo gaf die laatste aan: België kan niet op tegen de subsidies die Frankrijk, Spanje en Duitsland willen geven aan staalfabrieken daar. Dat betekent op termijn het einde van staalproductie in de Gentse haven. Ratcliffe kwam dan weer met een heus media-offensief: “Als we niets doen volgen 10 tot 20 jaar achteruitgang”. En meer: “Niemand wil nog in Europa investeren als het zulke absurde regels heeft”, zo sneerde Ratcliffe over de Vlaamse regels over stikstof. Voor De Croo, maar zeker voor Vlaams minister-president Jan Jambon, (N-VA) die prominent aanwezig was, moet het zuur smaken.

In het nieuws: Zelden klonk een noodkreet luider, van industriëlen.

De details: Wat een soort hoogmis had moeten zijn, werd vooral een platform om de alarmbel te luiden, en met heel donkere voorspellingen te komen. Pessimisme troef.

• Een “exclusief interview” met de openbare omroep, een even “exclusief gesprek” met De Tijd, een open brief tegelijk, aan de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen: de flamboyante CEO en eigenaar van chemiereus Ineos, Jim Ratcliffe, had zijn PR-jongens flink betaald om een media-offensief te voeren. Met succes. 
• Want in de marge van de “European Industry Summit 2024” leek Ratcliffe alomtegenwoordig. Met telkens dezelfde boodschap: het moet radicaal anders met het industriebeleid in Europa.
  • “Dit is de laatste kans om te voorkomen dat Europa slaapwandelend zijn industrie, banen, investeringen en emissies delokaliseert”, zo schrijft hij.
  • Europa had ooit de grootste chemiesector ter wereld, zo onderstreept hij. “Maar zonder vernieuwing, een ommezwaai over de CO2-heffingen en de hoge energiekosten zal er over 20 jaar niets overblijven.”
  • In zijn tussenkomst wees Ratcliffe erop dat “energie niet 10 procent duurder is in Europa dan in de VS, maar vijf keer meer”. Hij wees daarop op het belang van kernenergie.
  • En hij is heel expliciet over het geopolitieke spel rond uitstootrechten: de VS pompen met hun ‘Inflation Reduction Act’ 500 miljard in de vergroening van hun industrie. “The carrot”, noemt Ratcliffe dat, de wortel.
  • Maar Europa heeft slechts de stok: “enkel the stick, extra taksen”, zegt hij. “De zware CO2-heffingen voor bedrijven jagen investeringen weg uit Europa. Het effect is bovendien dat Europa zo goedkopere import aanmoedigt uit landen zonder koolstoftaksen. Daardoor neemt de CO2-voetafdruk van Europa net toe.”
  • De “aanpak in Europa is gebrekkig”, zegt Ratcliffe. Heel de saga rond zijn nieuwe ethaankraker in Antwerpen, is symptomatisch over het vergunningenbeleid: de vergunning werd na een jaar ingetrokken omwille van de stikstofuitstoot, die “gelijk staat aan één familiebarbecue in een natuurgebied, één keer per jaar”. 
• Pijnlijk dus, zeker die laatste sneer, naar de Vlaamse regering die het stikstofdossier helemaal liet ontsporen. Zuur voor Jambon, die prominent aanwezig was op de top. Want in De Tijd gaf Ratcliffe wel pluimen aan De Croo “voor het organiseren van deze top”, én aan Bart De Wever (N-VA) die “veel credits verdient om het project van de ethaankraker weer op de rails te krijgen.
• Een harde boodschap van Ineos dus, maar Ratcliffe stond zeker niet alleen op de top. Yves Verschueren, de baas van Essenscia, de sectorfederatie van de chemie en farma, had het zelfs over “de Antwerpse industrie die kan worden wat Detroit voor de autosector werd: uitgerangeerd”, zo stelde hij aan Gazet van Antwerpen. 

De essentie: Het nieuws over Sidmar, de laatste grote Belgische staalfabriek, is misschien nog veel donkerder.

• Tegelijk kwam in de marge van de top ook Geert Van Poelvoorde, de CEO van ArcelorMittal Europa met bijzonder hard nieuws: de grote geplande vergroening van de staalfabriek Sidmar in de Gentse haven staat wel degelijk op de helling, zo bevestigde die.
• De Belgische site staat bekend als één van de meest productieve en competitieve van ArcelorMittal. Die zou op de Europese trein van vergroening worden gezet, met geplande nieuwe elektrische hoogovens en een installatie die werkt met ‘direct gereduceerd ijzer’ of DRI. 
• Geen steenkool meer nodig op die manier, maar gas, en straks zelfs waterstof, om staal te produceren. Er stond 1,1 miljard euro aan investeringen gepland, die in september ‘21 triomfantelijk op het Gentse stadhuis werden aangekondigd. België zou daarvan 280 miljoen subsidiëren. 
• Maar Van Poelvoorde gaf aan De Standaard mee dat nu bekeken wordt welke staalfabrieken van ArcelorMittal in Europa die upgrade naar DRI-technologie gaan krijgen. Sites in Spanje, Duitsland en Frankrijk staan eerder in de rij. Want in Duitsland en Frankrijk strooit men veel royaler met subsidies. En tegelijk is het prijskaartje voor de renovatie in België gestegen, van die geplande 1,1 miljard naar “zeker 2 miljard”
• Van Poelvoorde sprak van “een wel zeer groot verschil” in steun vanuit de overheid:
  • In de staalfabriek van Duinkerke is er sprake van 850 miljoen Franse staatssteun.
  • De Duitse sites van Bremen en Eisenhüttenstadt krijgen 1,3 miljard Duitse staatssteun.
• De CEO voor Europa sust wel dat dit “niet noodzakelijk het einde” van Sidmar zou betekenen: de DRI-ovens kunnen elders in Europa staan, waarna dan productie getransporteerd wordt naar Gent, voor afwerking. Meteen maakt dat wel duidelijk hoe kwetsbaar de fabriek dan wordt.
• Zeker omdat er hoe dan ook nieuwe elektro-hoogovens moeten gebouwd worden. En ook die investering is niet meer gegarandeerd, door de erg hoge stroomprijs in België. 
• ArcelorMittal speelt het dus hard: het wil garanties over (meer) steun vanuit België, onder meer over de stroomprijzen.

Net nu in het nieuws: De details van de mogelijke kosten van het openhouden van de kerncentrales lekken. Het dreigt een dure grap te worden.

• Om de argumenten van Van Poelvoorde en ArcelorMittal wat te counteren, schermde premier De Croo in de Kamer al met de “nucleaire capaciteit die we nu open houden”. De vraag is dus of via het openhouden van Doel 4 en Tihange 3 er een lagere stroomprijs voor de industrie kan aangeboden worden.
• Tegelijk lekken nu meer details over de potentiële kostprijs van de deal die Vivaldi sloot met Engie, de Franse eigenaar van de kerncentrales. Na twee jaar onderhandelen rondden premier De Croo en zijn minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) eind ‘23 die deal af. “Dit gaat de belastingbetaler niets kosten”, zo stelde die laatste in De Zevende Dag.
• Die stelling lijkt moeilijk hard te maken, volgens de berekeningen die zakenbank Lazard uitgevoerd heeft in opdracht van de federale regering en die Het Laatste Nieuws kon inkijken.
• Daarbij eiste en kreeg Engie namelijk een gegarandeerde prijs voor hun productie. En die garantieprijs ligt op 81 euro per MWh. Met de huidige prijzen, die lager liggen dan die garantieprijs, op 64 euro per MWh, moet de Belgische staat de extra kosten dichtfietsen. Dat kost dan, nogmaals aan huidige prijzen, liefst 146 miljoen euro per jaar, of 1,5 miljard op tien jaar. De Belgische overheid is wel 50 procent eigenaar van de centrales geworden door de deal.
• Bij Van der Straeten draaien ze de redenering nu om: dit is “het bewijs dat kernenergie wel degelijk niet zo goedkoop is als sommigen beweren.” En er is ook nog het argument van energie-onafhankelijkheid: “Door deze deal hebben we onze energievoorziening meer in eigen handen. Dat hadden we hiervoor niet.”

Opvallend: Minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld) moet dringend op zoek naar 700 bijkomende rechters, zegt een studie.

• De Belgische rechters klagen al langer over de hoge werkdruk en de vele af te werken dossiers: de doorlooptijd van processen bij justitie is dan ook dramatisch, de molen draait bijzonder traag, de gerechtelijke achterstand is voor sommigen zaken absurd.  
• Consultant Capgemini berekende via werklastmeting concreet het probleem. De resultaten zijn veelzeggend: gemiddeld werkt een rechter 52,8 uur per week. Als men geen overuren zou maken, dan zou de gerechtelijke achterstand met 30 procent groeien.
• De oplossing, die wel vaker vanuit de overheid komt: meer volk aannemen. Er zouden best 43 procent of bijna 700 rechters bij moeten komen, concludeert het rapport. Maar men zal nog altijd overuren moeten maken om alles rond te krijgen. En daarbij houdt de studie nog geen rekening met de al bestaande achterstand, die vooral bij het Brusselse Hof van Beroep berucht is.
• Eerder al werd de federale regering door een arrest verplicht om vacatures uit te schrijven en op zoek te gaan naar een honderdtal magistraten. Daar kwamen zelfs dwangsommen van 1.000 euro per dag per niet-ingevulde plaats aan te pas. Bizarre juridische kronkel daarbij: die sommen gelden enkel voor het uitschrijven van de vacatures, niet voor het invullen ervan.
• Dat laatste is net het probleem. Juridisch geschoolde kandidaten zien een job als rechter niet zitten en het aantal kandidaten liep de afgelopen tien jaar fors terug. Onder andere het extra administratieve werk wordt als een last ervaren: misschien moet de overheid ook daar dus werk van maken. 
• Van Tigchelt vindt daarbij geen warm water uit: naast aanwervingen wil hij ook de werkefficiëntie aanpakken. De digitalisering van justitie speelt daarin een grote rol, zo stelt de minister: ook niet voor het eerst dat dit gezegd wordt over het departement.

Opvallend (2): Er zijn wél middelen om nog meer boetes te gaan uitschrijven.

• Waar justitie niet in slaagt, lukt bij de politie wel: het gaspedaal induwen en de motor doen versnellen. Maar dan wel om meer boetes uit te schrijven. Met extra budget komen er in de Gewestelijke Verwerkingscentra tientallen mensen bij. Daardoor kunnen er meer verkeersboetes worden geïnd. 
• “De verwerkingscapaciteit zal dan stijgen tot bijna 9 miljoen overtredingen”, zo kondigde minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) aan in een Parlementaire vraag van Vlaams Belang. Vandaag ligt die capaciteit op 5 miljoen overtredingen per jaar. Bijna dubbel zo veel dus. 
• Het nieuws haalde de voorpagina van Het Nieuwsblad: misschien niet meteen de manier waarop Verlinden haar kiescampagne op gang wil trekken. Al speelt uiteraard het argument van verkeersveiligheid. Maar evengoed zoekt men extra financiering voor de overheid. 
• De communautaire scheeftrekking wordt daarbij vermoedelijk nog groter. Want concreet zullen er meer trajectcontroles geactiveerd kunnen worden, vooral langs de Vlaamse gewestwegen. 
• Dat is pijnlijk, want verkeersboetes uit Vlaanderen spekken nu al massaal de federale overheidskas: in 2022 werden er in Wallonië maar 1,4 miljoen snelheidsovertredingen vastgesteld, of zo’n 20 procent van het geheel. Vlaanderen nam met 4.4 miljoen boetes liefst 70 procent voor zijn rekening. 

Om te volgen: Een onwaarschijnlijk koningsdrama bij DéFI, met oud-voorzitter Olivier Maingain in een pijnlijke hoofdrol.

• “Ik ga me absoluut niet excuseren. Sta mij toe te zeggen dat ik 50 jaar ervaring heb in mijn partij, en die meneer, die kabinetschef werd van mijn opvolger François De Smet, heb ik toen plots ontdekt. Nooit lid geweest van onze partij, wel van andere partijen, met een zeer bedenkelijk verleden. En laat mij zeggen, hij zal nooit de prijs krijgen van ‘eerlijkste man van het jaar’. Maar het was een persoonlijke vriend van François, zijn keuze, zijn entourage. Goed, maar daar doe ik niet aan mee. Ik doe niet mee aan die omerta. Die manoeuvres die men uitvoert, die zijn zo laag, dat ik niet kan wegkijken. Als men niet de eer van de partij hoog houdt, en niet zich aan de democratische regels houdt, dan stopt het voor mij.”
• Het was een ontketende Olivier Maingain (DéFi), zelf jarenlang boegbeeld en voorzitter geweest van zijn Fransdolle Brusselse partij, vroeger het FDF, gisterenavond op LN24. Maingain, die altijd al bekend stond om zijn scherpe tong, haalde de sloophamer boven voor zijn opvolger De Smet. 
• Hij beschuldigt immers diens kabinetschef ervan om interne kiesresultaten te hebben gemanipuleerd. En in één klap trekt hij ook De Smet zelf mee in bad: die is medeplichtig aan de bedriegerij. De Smet reageerde al dat het om “een materiële fout” gaat, bij het tellen van stemmen. 
• Alles gaat daarbij terug tot een dramatisch congres van de partij zondag, aan de ULB, dat de lijsten moest vastleggen. En dat congres verliep bepaald woelig: want Maingain, die in 2019 het voorzitterschap overliet aan De Smet, gebruikte er zijn invloed om bepaalde van “zijn kandidaten”, waaronder ook zijn zoon, fors betere plaatsten op de lijsten te geven. De clan-Maingain leek gewonnen te hebben. 
• Dat werd dan weer gecontesteerd in een andere stemming. En daarbij werden de stemmen op stapeltjes van 10 gelegd. Eén stapeltje werd door die kabinetschef van De Smet verkeerdelijk als “ja” aangeduid, terwijl het een “nee” was: 10 stemmen in de kering, die zorgden voor een gekwalificeerde meerderheid om Maingain zijn clan weg te zetten. Maar een meerderheid die er eigenlijk dus niet was. 
• Een totaal drama nu dus, waarbij Maingain het ontslag blijft eisen van de medewerker van zijn opvolger. In La Libre is te lezen dat de relatie tussen beiden al langer rotslecht is: De Smet en Maingain bellen nooit meer, en hebben geen contact meer. 
• DéFI stelt nationaal weinig voor: ze hebben nu twee zetels in de Kamer. Voor de Brusselse politiek blijft het tegelijk wel een factor van belang: de eeuwige rivaal van Maingain, Didier Gosuin (DéFI) is nog altijd minister in Brussel. En daar levert de stadspartij de nodige stemmen voor de coalitie van het gewest, plus zitten ze in een pak Brusselse gemeentebesturen. 
• Maar als Maingain het op de spits drijft, dreigt een einde zoals bij de Volksunie: een communautaire partij die al in een krimpscenario zit en worstelt met de kernboodschap, en dan verteerd wordt door persoonlijke vetes. 

Om te volgen: Tekent Vivaldi nu beroep aan tegen de klimaatzaak bij Cassatie?

• Een arrest van het Brusselse Hof van Beroep van vorig jaar zindert juridisch nog na: toen verplichtte de rechter alle Belgische regeringen, behalve de Waalse, om de Europese doelstellingen van de CO2-uitstoot met 55 procent te laten dalen tegen 2030, wel degelijk te volgen. Die fameuze ‘klimaatzaak’ was destijds aangespannen door klimaat- en milieuorganisaties, samen met BV’s. 
• De vraag is wat de verschillende overheden van het land daar nu mee doen: de industrie riep al op om in beroep te gaan, bij Cassatie, tegen dat arrest. De Vlaamse regering, die al expliciet liet weten die doelstelling niet zal proberen te halen, besliste om naar Cassatie te gaan. Maar ze willen ook dat de andere regeringen meedoen, en zetten het punt op de agenda van het Overlegcomité.
• Maar federaal wordt het nog een moeilijke zaak. Want zowel liberalen als cd&v zijn niet bepaald enthousiast over het arrest, maar voor de groenen is het een halszaak. 
• Niet verwonderlijk kondigde minister van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) in de Kamer aan dat ze vindt dat Vivaldi niet in beroep moet gaan. Het arrest is volgens haar op basis van studies “gerechtvaardigd” en “realiseerbaar”. Ze zwaaide ook met een juridische analyse, die stelt dat Cassatie het Hof van Beroep niet gaat corrigeren.
• Vanuit de Vlaamse regering zette minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) al druk: “Vivaldi is opnieuw vastbesloten om juichend luchtkastelen te bouwen tot de realiteit ze wegblaast. Industrie en werkgevers vroegen de premier al om in Cassatie te gaan tegen wat onwerkbaar is”, zo stelt ze. En daarbij zet ze druk op Open Vld en cd&v; “die dat ook hebben gedaan in de Vlaamse regering”.
• Maar ook de groenen gaan het spel hard spelen in de federale regering. Voorzitter Nadia Naji kondigde al aan: “Voor klimaatsabotage en getreuzel moet je ergens anders zijn. Natuurlijk tekenen we geen cassatieberoep aan.”

Ook dat nog: Russische hackers slaan weer toe, bij de Kamer en de premier.

• Niet bepaald geruststellend: alweer is de website van de Kamer, maar ook die van premier Alexander De Croo (Open Vld) een tijdje in golven offline gegaan. Dat kwam door een cyberaanval, bevestigen de diensten.
• De hackers viseerden België, zo was te lezen op Telegram, omdat “het russofobe België financiële hulp heeft verleend aan het criminele regime van Zelensky“, zo weet Het Laatste Nieuws.
• De timing is geen toeval: na de dood van oppositieleider Aleksej Navalny in een Russische cel, riep premier De Croo de Russische ambassadeur bij zich. De vergelding is dan een aanval van zo’n groep.

Peil, peil, peil: Weinig nieuws in de jongste peilingen, de extremen winnen.

• Hetzelfde beeld als in andere bevragingen komt uit een peiling bij zo’n 2.600 respondenten in heel België voor Roularta. De foutenmarge zit op 3,1 procent, een brede vork dus.
• Daarbij zijn de winnaars telkens dezelfde: Vlaams Belang, dat op 25,5 procent zit en een forse winst boekt van 6,8 procent. En er is PVDA, dat in Vlaanderen 10,9 procent haalt en volgens de peiling de vierde grootste partij wordt. Zij verdubbelen hun score. Daarnaast is er enkel Vooruit dat wint, in het centrum: zij gaan naar 14,7 procent, een winst van 3,9 procent.
• De verliezers zitten verder allemaal in het centrum. N-VA haalt 20,6 procent, een verlies van 4,9 procent. CD&V krijgt een klap en eindigt als vijfde op 10,5 procent, 3,7 procent eraf dus. Groen zit op 8,7 procent, een verlies van 1,2 procent. Open Vld haalt nog 8 procent, een verlies van 5,5 procent.
• In Wallonië zijn er geen aardverschuivingen, en blijft de PS op 24,3 procent. De MR zakt tot 19,9 procent, ook Ecolo verliest tot 13,8 procent. Les Engagés zitten hier wel wat in de lift, tot 13,2 procent. PVDA haalt hier ook 18,4 procent.
• In Brussel dan weer wel een straf resultaat: daar zijn de communisten marktleider geworden met 18,9 procent, en staat de MR op twee met 17,9 procent. Ecolo haalt 14,2 procent. De PS beleeft met 13,5 procent een implosie hier. DéFI haalt 7,8 procent en Les Engagés 5,4 procent. 
• Veel zin heeft het niet om daar een analyse over de zetelverdeling uit te puren: de provinciale resultaten zijn vermoedelijk te herleiden tot steekproeven van 250 personen, wat weinig betrouwbaar lijkt. Eerdere peilingen van onder meer Gazet van Antwerpen en het Belang van Limburg, die ook provinciale resultaten gaven, hadden telkens een basis van zo’n 1000 respondenten. 
• Maar die zetelverdelingen, die onder meer Franstalige politicoloog Pascal Delwit altijd trouw uitvoert, hebben wel een psychologisch effect op de Wetstraat:
  • Om mathematisch een werkbare coalitie te maken, met een dergelijke uitslag, moet ongeveer iedereen in bad. Zowel Groen als cd&v en zelfs Open Vld mogen verliezen wat ze willen, regeringsdeelname wenkt toch. Daar rekent men intern ook op, bij verschillende van die partijen.
  •  En net zo goed de MR van Georges-Louis Bouchez bijvoorbeeld, die in de Kamer en in het Brussels gewest mathematisch nodig gaat zijn. Hij kan dus zo bits en hard gaan in de campagne als hij wil.