Servië is, net als Hongarije, Tsjechië en Slowakije, sterk afhankelijk van Russische fossiele brandstoffen en energiepartnerschappen met het Kremlin. Het land, dat aspiraties heeft om een lidstaat van de EU te worden, leunt voor zijn olievoorziening voornamelijk op Kroatië en de Adriatische Zee – een corridor die zal worden ontbonden zodra de EU vanaf december een verbod op Russische ruwe olie over zee oplegt. Veel van de olie in Servië is afkomstig uit Rusland, maar Belgrado importeert ook flink wat zwart goud uit Irak en Kazachstan.

Hongarije zal echter nog steeds Russische olie ontvangen via de Droezjba-pijpleiding; die is dus vrijgesteld van de strafmaatregelen van het statenverband. Het Centraal-Europese, Kremlin-vriendelijke EU-land biedt daarom aan Servië aan te sluiten op deze voorziening.

“De nieuwe olieleiding zou het mogelijk maken Servië te voorzien van goedkopere (Russische) ruwe olie door aansluiting op de oliepijpleiding ‘Friendship’”. Dat tweette de Hongaarse regeringswoordvoerder Zoltán Kovács gisteren, onder verwijzing naar de pijpleiding; Droezjba betekent immers ‘vriendschap’.

“Kroatië is onbetrouwbare leverancier”

De Servische president Aleksandar Vučić en de Hongaarse premier Viktor Orbán ontmoetten elkaar vorige week in Boedapest. Daar kwamen zij overeen de energiesectoren van beide landen dichter bij elkaar te brengen.

“We overwegen een grootschalige energiesamenwerking op lange termijn met Servië”, zei Orbán toen, volgens de Financial Times. “We willen ons systeem met elkaar verbinden. Vanuit eigendomsoogpunt willen we ook onze grote energieproductie- en transportsystemen met elkaar verbinden.”

De tweet van de Hongaarse regeringswoordvoerder bevestigt ook een verklaring afgelopen weekend van de Servische president, in navolging van de ontmoeting met Orbán. Daarin meldde de leider dat Belgrado zinnens is om binnen de twee jaar nauwer te zijn verbonden met Boedapest. “Kroatië is een onbetrouwbare leverancier gebleken”, zei Vučić.

Het afgesproken plan, volgens Vučić, is om Servië voor 100 miljoen euro te verbinden met Zuid-Hongarije, met een mogelijke uitbreiding naar de Albanese Adriatische haven Durrës, via Noord-Macedonië.

Invloed Kremlin

Gerelateerd: het Kremlin vergroot al een poosje z’n invloed in de westelijke Balkan. Onder meer door het helpen oprichten van pro-Russische milities, tot het opbouwen van aanzienlijke belangen in olie- en gasprojecten (ook los van de eerdergenoemde Droezjba-pijpleiding). Dit wekt de wrevel van de EU, die desondanks Albanië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Kosovo, Noord-Macedonië en Servië op de wachtlijst blijft houden om toe te treden.

Over de nauwe banden die er met name bestaan tussen Servië en Rusland, oude bondgenoten, heeft de EU “ernstige vragen”. Servië zou graag lid worden van het Europese statenverband. Maar dan kan Belgrado niet optrekken met Moskou alsof er niets aan de hand is, beklemtoont het leiderschap van de Unie.

Servië weigert sinds de start van de Russische invasie van Oekraïne namelijk voluit partij te kiezen voor Oekraïne. De regering in Belgrado doet ook niet mee met de westerse strafmaatregelen tegen Rusland, terwijl van aspirant-EU-lidstaten wordt verwacht dat ze hun buitenlandbeleid op dat van de Unie afstemmen. De buitenlandminister van Servië zei recent zelfs nog dat hij nauwer wil gaan overleggen met zijn Russische collega.

(mah)