De banksector reageert misnoegd op de hogere bankentaks. De vrees groeit dat dit de relatie tussen grootbanken en overheid vertroebelt, waardoor ze nu minder geneigd zullen zijn om hun spaarrentes op te trekken.

In het nieuws: De Belgische banken voelen zich het slachtoffer van de recente begrotingsdeal. Hun federatie Febelfin heeft een bijtend persbericht gestuurd tegen de recente beslissing van de federale regering om de bankentaks te verhogen, waarmee ze 150 miljoen euro extra voor de begroting wil ophalen.

De context: De regering De Croo heeft zojuist haar begroting voor het jaar 2024 afgerond. Onder de nieuwe belastingen is een maatregel die min of meer unaniem is: een verhoging van de bankentaks op deposito’s. In de praktijk zal het alleen de banken raken die meer dan 50 miljard euro aan deposito’s hebben, oftewel de Big Four: BNP Paribas Fortis, Belfius, ING en KBC.

Een nieuwe belasting betaald door de spaarder?

De reactie: Febelfin houdt zich niet in. Een bloemlezing:

• “De genomen maatregelen zijn betreurenswaardig en bijzonder onbegrijpelijk voor een regering die er maandenlang prat op gaat de opbrengsten voor spaarders te willen verhogen.”
• “De nieuwe beslissingen zijn opnieuw een puur budgettaire maatregel die de gewone retailbank treft en steeds dezelfde activiteit belast, namelijk spaargeld.”
• “Een vergelijking met de buurlanden laat zien dat Belgische banken al onderhevig waren aan aanzienlijk hogere heffingen en kosten op deposito’s dan hun buitenlandse sectorgenoten.”
• “Deze maatregel beïnvloedt opnieuw het vermogen van banken om leningen aan bedrijven en huishoudens toe te kennen, en om volledig hun rol in de economie te spelen.”

Waar het echt om draait: de strijd over de spaarrente.

• De beslissing van de federale regering werd vergemakkelijkt door het gedrag van de grote banken, die lange tijd hun spaarrentes onveranderd lieten, terwijl de ECB haar beleidsrentes bleef verhogen.
• Als reactie daarop lanceerde minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) een staatsobligatie van één jaar met een aantrekkelijk tarief van 2,81 procent, dankzij een verlaging van de roerende voorheffing naar 15 procent. Een beslissing die de sector als oneerlijke concurrentie beschouwde, waar het tarief op spaarrekeningen op 30 procent bleef.
• Het eindresultaat is bekend: er verschoof 21,9 miljard euro richting staatsbon. Een serieuze klap voor de banken, want het totaalbedrag op de Belgische spaarrboekjes daalde plotseling van 297,4 miljard euro in juli tot 279,4 miljard euro in augustus.
• Opnieuw hoopt de overheid door de grote banken meer te belasten, de kleinere spelers te stimuleren om hun spaarrente verder te verhogen en druk uit te oefenen op de grote vier.

Spaarrente

Averechts effect? Verscheidene waarnemers, waaronder economieprofessor Hans Degryse (KU Leuven) en Febelfin zelf, waarschuwen echter voor een averechts effect. Meer taksen betekent minder winst, en dus minder financiële ruimte voor de grootbanken om de spaarrente te verhogen, zo gaat de redenering.

• Dat weten de kleine banken ook, waardoor die misschien minder fors hun rentes gaan optrekken om nieuwe spaarders te lokken.
• Recentelijk verhoogde Belfius nog de rente, maar een reactie van de andere grootbanken bleef uit. Het is nu goed mogelijk dat zij hun renteverhogingen gaan uitstellen, uit onvrede met de verhoogde bankentaks.