Groen rijdt een moeilijke rit in deze campagne. Vooral het verhaal van taksen krijgt de partij niet onder controle: ook dit weekend dook een vervelend verhaal op, dat van het vermogenskadaster dat Groen wil laten oprichten. Met daarin ook taksen op dure wijn- of boekencollecties. Maar ook de onduidelijkheid rond het kopmanschap en knullige acties van kopstukken leiden af van de focus die in de groene campagne zou moeten zitten.
“Kruipt terug in uwen bak”
“Kruipt terug in uwen bak”. Met dat zinnetje wordt Wouter Van Besien, in 2018 nog de kandidaat-burgemeester van Groen, aangespoord om achteraan in een bestelwagen te gaan plaatsnemen. Het spotje dat Van Besien opnam, is op z’n minst wat vreemd. De Antwerpenaar is lijstduwer op 26 mei: en hij neemt die rol nogal letterlijk, door in het video’tje een wagen (een SUV nota bene) in gang te duwen, waarna hij van de pechverhelper “terug in zijnen bak” moet.
Het video’tje lijkt wel de knullige versie van wat Daniël Termont (sp.a) in 2018 opnam: een veel volksere video’tje in het Gents, met Termont als ultieme kracht voor de gewone Gentenaar. Termont bleef overigens in pak en das, en trok geen ‘aangepast kostuum’ aan zoals Van Besien.
Het initiatief van de Groene Antwerpenaar zegt iets over de groene campagne: het hapert toch hier en daar. De partij is met erg veel zelfvertrouwen aan deze campagne begonnen. De gemeenteraadsverkiezingen waren bijzonder goed: de partij schoot vooruit. Net zoals in de peilingen waar een tweede plaats in heel Vlaanderen, na de N-VA, echt wel tot de mogelijkheden leek te behoren. Binnen de partij maande men aan om niet te zegedronken te reageren, en vooral tot op het laatste moment campagne te blijven voeren. Maar in de wandelgangen sloeg toch een zekere vorm van zelfgenoegzaamheid toe: verschillende groene kopstukken dromen off the record al van een portefeuille als minister.
De peiling in Gazet van Antwerpen dit weekend, moet daarbij een serieus teken aan de wand zijn. Want Groen scoort met 15,6 procent voor het Vlaamse niveau en 15 procent voor de Kamer wel heel stevig, maar Vlaams Belang wipt over hen naar de tweede plek. Dat heeft een impact op het aantal zetels, maar bovendien moet Groen in deze provincie bij uitstek een ruime score neerzetten. Antwerpen is van oudsher altijd wat ‘groener’: als de partij hier 15 procent haalt, kan je vermoeden dat ze dat in de rest van Vlaanderen niet zal doen.
Last met de taksen-campagne
Eén thema krijgt Groen ondertussen maar niet onder controle: het verhaal van de taksen. Doelbewust dwongen de andere partijen Groen om heel gedetailleerd met financiële plannen te komen om hun klimaatbeleid uit de doeken te doen. Daar gingen de groenen gretig op in. Het Planbureau gaf hen ook goede punten: de berekeningen zijn niet van de pot gerukt.
Maar tegelijk loste Groen toch een aantal duidelijke schoten: de bedrijfswagens zoals ze nu bestaan moeten afgeschaft worden. En er moet een vermogenskadaster komen, dat de eigendommen van de Vlamingen in kaart gaat brengen, om taksen te heffen op inkomsten uit vermogen dat groter is dan 1 miljoen euro.
Bij de bedrijfswagens ging in de communicatie één en ander fout: Kristof Calvo slaagde er niet meteen in om duidelijk te maken hoe precies dat inkomen dat 800.000 mensen hebben, in de vorm van een bedrijfswagen, zal vervangen worden door een alternatief dat even weinig belast wordt.
Vermogenskadaster
Maar ook voor het vermogenskadaster kwam er dit weekend weer slechte communicatie. In Het Laatste Nieuws verscheen een stuk met de pijnlijke titel: “Dure wijn of boeken in huis? Aangeven, zegt Groen”. Het gaat erover dat om zo’n vermogenskadaster op te maken, dure ‘collecties’, die meer dan 5.000 euro waard zijn, blijkbaar meegeteld moeten worden om tot dat 1 miljoen euro te komen. De krant baseerde zich daarvoor op de wetsvoorstellen van Groen en Ecolo in de Kamer, die ze indienden rond zo’n vermogenskadaster.
Daarbij worden dure stukken apart, als ze minder dan 5.000 euro waard zijn, niet meegeteld. Maar heeft iemand een collectie van wijn, schilderijen of boeken, dan telt zo’n collectie mee.
Vreemd is dat op zich niet, als je de redenering achter een vermogenskadaster maakt. Want vastgoed in België, huizen en appartementen, die zijn op dit moment eigenlijk al lang door de belastingen gekend: je kan moeilijk nog vastgoed in het zwart hebben. Spaarboekjes zijn ook bijzonder transparant: je kan ze moeilijk wegsteken in het buitenland, zoals vroeger gebeurde.
Hetzelfde geldt eigenlijk voor aandelen. Zogenaamde aandelen ‘aan toonder’, waarbij je die fysiek in een kluis liggen hebt en niemand dat weet, zijn zo goed als verdwenen: er zijn aandelenregisters, en bovendien wil de fiscus tegenwoordig van elke vennootschap weten wie de UBO’s zijn: de ‘ultimate beneficial owner’, of ultieme begunstigde. Dus vastgoed en aandelen zijn gekend: wat wil Groen dan nog meer om een vermogenskadaster te maken? Het moeten dan wel dure stukken zijn, collecties of andere zaken zoals juwelen.
Groen vs. Blauw
Gwendolyn Rutten (Open Vld) ging meteen in de aanval, als had ze zelf de krant ingeseind over de groene plannen: “Na de groene vleestaks, nu een wijntaks, een boekentaks en een zelfs een taks op je (elektrische) fiets … Kijk, dat is exact wat je krijgt met dit soort voorstellen. Het is bedoeld voor de superrijken maar voor je het weet komt de fiscus elk jaar in je boekenkast neuzen.”
Groen reageerde via hun woordvoerder. Die sprak van een ‘blauwe tsunami aan fake news’: “Vleestaks? Niet in programma Groen. Boekentaks? Niet in programma Groen. Wijntaks? Niet in programma Groen. Taks op elektrische fiets? Niet in programma Groen. Graag een hoffelijke, feitelijke campagne, Open Vld.
You’re better than that.” Groen plakte er meteen, ter herinnering, de oproep van Rutten bij om een hoffelijke campagne te voeren. Vraag is of zo’n uitval volstaat: het mag dan wel niet in de verkiezingscampagne van Groen staan, het wetsvoorstel van de groenen is wel duidelijk op dat vlak.
Dat Groen en Open Vld elkaar in de haren zitten mag niet echt verrassen: beiden vechten om de meer ‘optimistische’ kiezer, die het economisch lang niet slecht doet, en misschien wel wat meer ambitie voor het land wil. In die vijver zitten zowel groenen als liberalen te vissen: het is overigens dezelfde groep kiezers die onder meer in Gent, Mechelen en Oostende coalities van Groen én Open Vld op de been bracht.
Calvo of Almaci? Wie is de leider?
Maar er is voor Groen ook meer aan de hand: zowel N-VA als Open Vld vallen Groen constant aan op hun boegbeeld Kristof Calvo, die volgens hen de volgende premier zou kunnen zijn. Zeker bij N-VA hebben ze de peilingen rond figuren goed gelezen: Calvo is iemand die polariseert, en bij veel kiezers ook afschrikt. Helemaal anders dan Meyrem Almaci die toch een veel breder appeal heeft. En toch laat de partij doelbewust open wie nu eigenlijk het boegbeeld is: het was niet Almaci, maar Calvo die de Kamerlijst trekt in Antwerpen. Almaci verkaste noodgedwongen naar het Vlaams parlement. En ook de delegatieleider straks, als Groen federaal gaat onderhandelen, is Calvo, niet Almaci.
Die onduidelijkheid over boegbeelden gebruiken de anderen handig, om in te hakken op Calvo. Almaci en co moeten opletten dat ze straks niet eindigen net zoals in Antwerpen met Wouter Van Besien: met een mooie overwinning in de verkiezingen, maar net niet genoeg om hun ambities waar te maken, en in te breken in het beleid.