Zondag werd Emmanuel Macron met 58 procent herkozen als Frans president. Marine Le Pen, kandidate voor het Rassemblement National, moest daarbij de duimen leggen. Hoewel de verkiezingen voornamelijk om het ambt van president draaiden, krijgt de verkozene er meteen nog een andere functie als staatshoofd bovenop.

Wie president van de Franse Republiek wordt, krijgt namelijk tegelijk ook het ambt van “co-prins van Andorra” op zijn bord, een titel die gedeeld wordt met de bisschop van Urgell, Joan-Enric Vives i Sicilia. Het twee-prinsensysteem kent echter een lange geschiedenis, waarbij de eerste vorm het licht zag in 1095.

Hulpkreet

Voor 1095 was het een klein rijkje in de bergen. Het rijk werd gesticht door Karel de Grote, die de burgers beloonde voor hun moed in het afweren van de Moren. Nadien kwam het ministaatje in handen van de Graaf van Urgell, een graafschap binnen het Prinsendom van Catalonië. In 988 wisselde de toenmalige graaf, Borrell II, het grondgebied van Andorra uit met de bisschop van Urgell, die op zijn beurt een andere regio in de Pyreneeën opgaf.

In 1095 leefde de toenmalige bisschop echter in angst. Andorra had geen militaire bescherming, en de graaf van Urgell had al meermaals zijn wens uitgesproken om het gebied terug te veroveren. Daarop vroeg de bisschop Heer Arnau de Caboet om bescherming. In het daaropvolgend akkoord werd vastgelegd dat beide heren het regentschap over Andorra kregen.

In 1278 kwam het tot een handgemeen tussen de twee heersers, als gevolg van de kruistocht tegen de Katharen waarna, met bemiddeling door Aragon, de bisschop van Urgell en de graaf van Foix (de erfgenaam van Heer de Caboet) officieel co-prinsen van Andorra werden. Door de erfopvolging werden vervolgens de koningen van Navarra de prinsen van Andorra, en toen in 1607 Hendrik III van Navarra ook koning van Frankrijk werd, liet hij vastleggen dat voortaan de Franse koning de co-prins werd van de ministaat.

Kwakzalvers en fascisten

Het co-prinsenschap van Andorra kende in de eeuwen nadien enkele heikele momenten. Eerst was er in 1934 Boris Skossyreff, een Russische avonturier en kwakzalver, die het gebrek aan een echte grondwet misbruikte om zichzelf koning Boris I van Andorra te kronen. Hij werd gesteund door enkele parlementsleden in het land, maar toen hij de oorlog verklaarde aan de co-prins bisschop, werd Boris I al snel uit zijn ambt ontheven.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond Andorra bekend als smokkelroute voor de twee aanpalende fascistische regimes, het Spanje van Franco en Vichy-Frankrijk. Die reputatie, als smokkelroute, zwarte markt, en belastingparadijs, behield het landje ook nog in de jaren erna. Pas in 1993 kende het land een volwaardige grondwet, die de scheiding der machten vastlegde. Het land werd een parlementaire democratie, maar het systeem van co-prinsen werd echter tot op vandaag nog behouden.

12 soldaten

Door zijn herkiezing als Frans president blijft Emmanuel Macron dus co-prins van Andorra, met naast hem op de stoel bisschop Joan-Enric Vives i Sicilia. Beide heren hebben echter weinig uitvoerende macht: de co-prinsen mogen op vraag van het regeringshoofd, vandaag premier Xavier Espot Zamora, het parlement ontbinden en nieuwe verkiezingen uitschrijven.

Daarnaast zijn Frankrijk, maar ook Spanje, samen verantwoordelijk voor de verdediging van Andorra. Het land heeft namelijk, op en dozijn ceremoniële soldaten na, geen eigen leger. Het voltallige Defensiebudget wordt opgemaakt uit donaties, en de organisatie berust louter op vrijwilligers. Toch kunnen alle mannen tussen 21 en 60 jaar die lichamelijk in goede conditie verkeren opgeroepen worden voor het leger. Het is zelfs wettelijk bepaald dat elke Andorrees, maar specifiek de oudste man van het gezin, een wapen bezit.

(jvdh)