Woensdag wordt Hadja Lahbib (MR), ontslagnemend minister van Buitenlandse Zaken, in het Europees Parlement verwacht. Ze is door ons land voorgedragen als Europees Commissaris. Maar dan moet ze wel nog een hoorzitting overleven. En die belooft spannend te worden.

Key takeaways

• Hadja Labib kan vragen verwachten over haar verleden maar ook over de overstromingen in Spanje. Crisismanagement zou een van haar bevoegdheden worden.
• Bij niet slagen kan er een herkansing of een afwijzing volgen. In dat laatste geval moet België een nieuwe kandidaat aanwijzen.
• Ook onder meer Italië en vooral Hongarije kunnen tegenstand verwachten.

Om te volgen: Woensdag, tussen 9 en 12 uur, moet Hadja Lahbib zich drie uur lang verdedigen.

• Het is de gewoonte dat de kandidaat-Eurocommissarissen onderworpen worden aan een hoorzitting in het Europees Parlement. Vanaf hun voordracht tot deze week hebben de kandidaten tijd om zich voor te bereiden. Dat moet ook wel, want de parlementsleden leggen de kandidaten stevig op de rooster. Lahbib en de anderen mogen beginnen met een voorstelling van zichzelf, wat een kwartier duurt. Vervolgens mogen de parlementsleden vragen stellen. Dat gaat niet alleen over de bevoegdheden die de kandidaten hopen te vervullen, maar ook over hun verleden en persoonlijke geschiktheid kunnen ze vragen verwachten. Tot slot mag elke kandidaat een laatste woordje richten tot de assemblee. De website van het Europees Parlement heeft een heel tijdsschema gepubliceerd.
  • Hadja Labib kan vragen verwachten over haar portefeuilles Paraatheid, Crisisbeheer en Gelijkheid. De watersnood in Valencia in Spanje is nog altijd brandend actueel. De dodentol is inmiddels gestegen tot meer dan 200 mensen. Lahbib zal dus zeker vragen krijgen over hoe zij een crisis van die omvang zou aanpakken.
  • Maar even goed kan ze vragen krijgen over haar omstreden reis naar de Krim als RTBF-journaliste. Ze woonde daar een cultuurfestival bij wat Rusland sponsorde. Lahbib reisde daarbij met een Russisch visum, wat haar niet in dank werd afgenomen gezien de sancties tegen Rusland.
  • Ook het toewijzen van visa aan Iraanse functionarissen bracht haar als minister even in nauwe schoentjes. Uiteindelijk kwam het niet tot haar ontslag, ondanks dat de oppositie daarom vroeg.
• Die mogelijke struikelblokken zorgen ervoor dat de buitenlandse pers toch erg onzeker kijkt naar de kansen van Lahbib als Europees Commissaris. Nieuwswebsite Politico plaatste haar naast vier anderen die de meeste kans maken om het niet te halen.

Drie vervolgscenario’s

Daarna: De hoorzitting kan drie mogelijke uitkomsten opleveren.

• Als een Eurocommissaris zich drie uur lang heeft verdedigd, gaan afgevaardigden van de verschillende fracties in beraad. Zij worden “coördinatoren” genoemd en moeten beslissen of een kandidaat geslaagd is of niet.
  • Als twee derde van de coördinatoren voor stemt, kan de Eurocommissaris aan zijn of haar job beginnen.
  • Een herkansing is ook mogelijk. De Eurocommissaris in spe kan dan bijkomende schriftelijke vragen krijgen of er kan een tweede hoorzitting van anderhalf uur volgen. Na die tweede kans volstaat een gewone meerderheid van 50 procent om te slagen.
  • Als de coördinatoren de kandidaat direct afkeuren of als ook de herkansing niet slaagt, dan moet het land een nieuwe kandidaat zoeken om voor te dragen. Voor België zijn het de onderhandelende Arizona-partijen die dat beslissen. De toekenning van de post van Eurocommissaris maakt deel uit van de regeringsonderhandelingen.
• Overigens komt het geregeld voor dat een kandidaat wordt afgewezen. Bij de aanstelling van het eerste kabinet van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in 2019 werden er drie kandidaten afgewezen. Roemenië, Frankrijk en Hongarije moesten op zoek naar een nieuwe naam.

Ook Hongarije en Italië zijn niet gerust

Ook nog: Wie zit er naast Hadja Lahbib in de gevarenzone?

• Het is ook uitkijken naar de Hongaarse kandidaat Oliver Várhelyi. Hij was al Eurocommissaris tijdens de vorige legislatuur, maar de relatie tussen hem en zijn collega’s is aardig verzuurd. Dat heeft alles te maken met het beleid dat Hongaars premier Viktor Orbán voert. Door zijn anti-migratiepolitiek en weigering tot Europese samenwerking zijn de relaties tussen Orbán en de rest van de Europese leiders gespannen. Várhelyi is een vertrouweling van Orbán en kreeg als ‘straf’ dan ook de lichte bevoegdheden Volksgezondheid en Dierenwelzijn. In Brussel vraagt men zich nu al luidop af hoeveel Várhelyi daar over weet.
• Glenn Micallef van Malta is dan weer erg onervaren als politicus om zich onder meer over Jeugd en Cultuur te buigen. Ekaterina Zaharieva van Bulgarije en Marta Kos van Slovenië kregen ook te maken met een aantal schandalen in eigen land.
• En ook Italië is nog niet zeker dat zijn voordracht het overleeft. Bij de bekendmaking van de bevoegdheden was er direct commentaar dat Italië een belangrijke taak kreeg. Kandidaat Raffaele Fitto maakt deel uit van de rechtse partij van premier Giorgia Meloni, Fratelli d’Italia. De linkerzijde van het Europees Parlement was niet te spreken over een radicaal-rechtse politicus als Eurocommissaris met Hervormingen als bevoegdheid, zeker niet aangezien Fitto vicevoorzitter zou worden. Ze riepen von der Leyen op om haar keuze te herzien.