Een grote rijkdom aan grondstoffen is niet altijd een zegen. Dat moest Nederland al ervaren na de ontdekking van de Groningse gasvelden en wordt nu ook nog altijd in een aantal landen opgemerkt.
Dat schrijft het magazine The Economist op basis van een aantal economische rapporten van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Het probleem zou moeten worden gezocht in de verstorende impact die de grondstoffensector op de rest van de economie kan hebben. Er wordt aan toegevoegd dat het fenomeen ook een verklaring zou kunnen bieden voor economische onderontwikkeling, waarbij een gebrek aan kredietverstrekking tot diepere recessies zou kunnen leiden. “Op het einde van de jaren vijftig van de voorbije eeuw ontdekten geologen in de ondergrond van Groningen een gigantische gasvoorraad,” aldus The Economist. “Die vondst werd als een zegen voor het land aangekondigd, maar nadien bleek dat de Nederlandse gulden zo sterk aan waarde toenam dat de concurrentiekracht van de nationale economie werd aangetast.” Deze economische vloek werd door The Economist veertig jaar geleden als de Dutch Disease omschreven. Nadien werd in andere landen geprobeerd maatregelen te nemen om deze effecten te vermijden, maar het fenomeen kon nooit volledig worden onderdrukt.
Dominant
In de studies die door The Economist wordt het probleem gekoppeld aan het feit dat het succes van de grondstoffensector de hele economie van een land dreigt te zullen domineren. “Het enthousiasme van investeerders voor veelbelovende grondstoffenvoorraden is zo groot dat geen middelen meer overblijven voor de ondersteuning van de activiteiten van de andere sectoren,” aldus het magazine. “Een analyse van bijna zeventig ontwikkelingslanden de voorbije vijfendertig jaar leert dat de kredietactiviteit van de banken niet alleen terugvalt in periodes met plotse dalingen van de grondstoffenprijzen, maar ook op ogenblikken van plotse stijgingen.” Onder meer dit fenomeen heeft er volgens de onderzoekers toe geleid dat een land zoals Nigeria door lage olieprijzen sinds het einde van de voorbije eeuw al drie keer met een bankcrisis werd geconfronteerd of bedreigd. De studies laten wel uitschijnen dat democratieën door het probleem minder zwaar worden geraakt dan andere regimes. Algemeen kan volgens de onderzoekers uit de problemen worden geleerd dat ook tijdens piekjaren de kredietverstrekking aan de grondstoffensector binnen de perken moet worden gehouden. (mah)