De Spaanse olie- en gasmaatschappij Cepsa en de haven van Rotterdam hebben een deal rond groene waterstof gesloten. De twee industriespelers gaan een “corridor” op poten zetten om de koolstofvrije brandstof van het zonovergoten Andalusië naar de grootste industriële centra van Noord-Europa te vervoeren.
Naar aanleiding van de vorige maand ondertekende overeenkomst interviewde de Britse zakenkrant Financial Times Cepsa-CEO Maarten Wetselaar. Volgens de topman past de deal binnen het nieuwe energiebeleidsplan van de EU, RePowerEU.
“Het eerste project dat de verbinding legt tussen een belangrijk toekomstig productiecentrum van betaalbare groene waterstof, Zuid-Spanje, en een belangrijk Noord-Europees industrieel centrum, Rotterdam, is iconisch voor de snelle vooruitgang die de EU boekt met haar groene agenda”, zegt Wetselaar.
Duurzame elektriciteit goedkoopst in Andalusië
Om de energiesectoren van de lidstaten duurzaam te hervormen, voorspelt de EU een jaarlijks verbruik van 20 miljoen ton groene waterstof tegen 2030. Daarvan zou de helft binnen het statenverband zelf moeten worden geproduceerd.
Om dat op competitieve wijze te doen, zou het grootste deel van de productie moeten plaatsvinden in Zuid-Europa. Daar is duurzame elektriciteit, de belangrijkste input voor groene waterstof, immers het goedkoopst, weet Westelaar.
Centraal in het plan staat de industriële ontwikkeling van de Zuid-Spaanse provincie Andalusië. Die geldt als essentiële bron voor de Europese groene waterstofproductie.
Cepsa heeft al 1 gigawatt (GW) aan duurzame elektriciteitsproductie op het net aangesloten en is van plan nog eens 7GW aan zonne- en windenergie in de regio te ontwikkelen.
Ammoniak
Het Spaanse energieconcern wil de groene waterstof naar Rotterdam vervoeren door het gas eerst om te zetten in ammoniak. Ammoniak kan, in tegenstelling tot waterstofgas, in grote tanks als vloeistof worden opgeslagen. Deze methode zou een goede oplossing bieden om de brandstof veiliger en effectiever te vervoeren.
De verscheping vanuit de Spaanse haven Algeciras is gepland voor 2027.
De waterstof zal ofwel in Rotterdam worden gebruikt of worden doorgevoerd naar industriële clusters zoals de Duitse regio Noordrijn-Westfalen. Dat merkt Nico van Dooren, directeur ‘new business’ van de Nederlandse haven, op tegenover de FT.
Wat is groene waterstof weer?
Waterstofgas (H2), of gewoon waterstof, is een gas dat je kan omzetten in energie. Op aarde komt het zelden in zuivere vorm voor. Je vindt het meestal in combinatie met andere elementen, zoals in water (H2O).
Waterstof is dan ook niet echt een energiebron, zoals aardgas en steenkool, die meteen ontgonnen kunnen worden. Het is een energiedrager. Je kunt het pas in zuivere vorm te pakken krijgen door het te maken. Net als bij een batterij kan je er energie in opslaan om het er op een later tijdstip opnieuw uit te halen.
Het gas kan op een aantal manieren worden geproduceerd. Eén methode omvat het gebruik van elektrolyse, waarbij een elektrische stroom water splitst in zuurstof en waterstof. Als de elektriciteit die bij dit proces wordt gebruikt, afkomstig is van een hernieuwbare bron zoals wind- of zonne-energie, wordt het eindproduct groene of hernieuwbare waterstof genoemd.
Hoewel in nogal wat businesskringen enthousiasme heerst over het potentieel van groene waterstof, blijft de productie ervan peperduur; die vreet immers elektriciteit. Wereldwijd zijn al tientallen projecten in ontwikkeling; weinig hiervan zijn operationeel. Sommige deskundigen blijven zich afvragen of het mogelijk zal zijn de brandstof op rendabele wijze en op grote schaal te produceren. Momenteel is het overgrote deel van de waterstofproductie gebaseerd op fossiele brandstoffen.
Grootste elektrolyser van Europa
Intussen bouwt olieconcern Shell de grootste waterstof-elektrolyser van Europa in Rotterdam, terwijl het Nederlandse chemieconcern OCI zijn ammoniak-importterminal in de haven uitbreidt. Ook andere bedrijven, zoals BP en energiehandelaar Gunvor, hebben plannen om groene waterstofinfrastructuur in de Nederlandse stad te ontwikkelen.
Als alle Rotterdamse groene waterstofprojecten op succesvolle wijze worden geëxploiteerd, zou er tegen 2030 zo’n 600.000 ton per jaar H2 worden geproduceerd en 4 miljoen ton worden geïmporteerd. Dat komt neer op ongeveer 25 procent van de verwachte vraag in de EU, aldus nog Van Dooren. Tegen 2050 verwacht hij dat er 20 miljoen ton groene waterstof door de stad zal stromen, waarvan 2 miljoen ton lokaal kan worden geproduceerd.
De haven leaset grond voor elektrolyse, helpt waterstofleidingen in de grond te krijgen en lobbyt bij de overheid voor regelgeving en subsidies die de sector nodig heeft.
(jvdh)
