De website van de ietwat iconische Gentse boekhandel Paard van Troje zegt ‘offline bookstore’. Niet lang meer, want de winkel stapte als eerste Belg in het Nederlandse Libris-project.
Koop lokaal, steun je lokale boekhandel: in coronatijden klinkt het allemaal iets scherper. Wie bij boekhandel Paard Van Troje, op de Gentse Kouter, online wou kopen uit corona-angst, kwam echter bedrogen uit. Al jaar en dag is de boekhandel-annex-koffieplek een expliciet offline trekpleister. Snuisteren, voelen: het hoort er bij. Nu sluit eigenaar Bart Van Aken zich echter aan bij Libris, een Nederlands samenwerkingsverband voor zelfstandige boekenwinkels.
Dat is opvallend. Paard van Troje heeft een reputatie. Eigenzinnig, gebouwd op 17 jaar mond-aan-mond reclame. Dat uitgerekend deze boekenwinkel dan toch op deze manier een webwinkel uitbouwt, is een sterk signaal.
Libris?
Libris doet misschien een belletje rinkelen. Dat is omdat het in Nederland oude rotten in het vak zijn. De Libris Literatuurprijs gaat al eens naar een Vlaming, bijvoorbeeld. Het idee achter de website en dus het collectief is eenvoudig: zelfstandige boekhandels verenigen om dezelfde deals te kunnen afdwingen als de ketens en de overheadkosten te verminderen. Voor een website, bijvoorbeeld. En dan toch die o zo belangrijke eigenheid behouden, samen met de opbrengst van de verkoop.
‘Eind november gaan we online’, klinkt het bij Van Aken. Vanaf dan kan u dus online, bij het Paard van Troje bestellen. ‘Het is de eerste boekhandel in Vlaanderen die zich aansluit bij deze Nederlandse inkoopcombinatie’, zegt hij over de deal. ‘We waren al enkele maanden op zoek naar een toekomstperspectief, volgens onze analyses was dit de beste manier.’ Intussen blijft de winkel hetzelfde.
Eigen site voor lokale handelaars
Van Aken zei het al in een eerder interview: ‘Een eigen site is haalbaar als je een assortiment van 20 producten hebt. Wij hebben er 25.000 en nog potentieel een miljoen meer. Dat is niet haalbaar als kleine winkel, dat kost te veel geld.’
Libris heeft zowat 30 procent van de markt in handen, allemaal zelfstandige boekhandels. Nederland is niet voor niets het tweede meest ‘belezen’ land ter wereld, op IJsland na. Boeken verkopen er als zoete broodjes. Dat is een scherp contrast met Vlaanderen. ‘Wij hebben 130 Standaard Boekhandels en dan nog 10 Fnac’s. Dan spring je met 35 zelfstandige boekhandels gewoon niet ver’, zegt Van Aken.
Libris moet vooral helpen om Paard van Troje competitief te houden in een online wereld, zelfs als ‘eigenzinnigheid, de winkelbeleving en de boekverkopers de grootste troeven van de boekhandel zijn.’ De bestaande samenwerkingen met Bozar en Vooruit blijven bijvoorbeeld bestaan.
Boeken in tijden van corona
Maar de coronacrisis toonde hoe fragiel een zelfstandige boekhandel is, zeker ten opzichte van de infrastructuur van de grote jongens. Een online alternatief is dus wellicht geen overbodige luxe. ‘Tijdens de vorige lockdown heb ik 9.000 kilometer gereden om bestellingen te leveren’, zegt Van Aken. ‘Dat was niet haalbaar en het is nu nog steeds een heel onzekere periode.’
Paard van Troje is een bestemming op zich, die ook mag openblijven. Op de Kouter blijven enkele supermarkten, een Standaard Boekhandel en de wekelijkse bloemenmarkt volk trekken, zelfs bij stijgende coronacijfers. Maar het initiatief zal een stuk van die onzekerheid in de komende weken zeker weghalen. ‘De combinatie van de aansluiting bij Libris en de eigenheid van de boekhandel is volgens ons de aanpak die bij ons past om onder meer crisissituaties zoals nu het hoofd te kunnen bieden.’
Dat het concept succesvol kan zijn, blijkt al uit het verhaal van Bookshop.com, een gelijkaardig initiatief uit de VS. En Libris? Ook de Antwerpse boekhandel Stad Leest heeft al een aanvraag ingediend. Wordt ongetwijfeld vervolgd.