Dan toch witte rook vanuit Gent: de kartellijst Voor Gent van Open Vld en Vooruit gaat een coalitie aan met Groen. De leden van die drie partijen keurden het bestuursakkoord dat op tafel lag goed. Maar dat ging niet zonder slag of stoot.

Key takeaways

• Het bestuursakkoord tussen Voor Gent en Groen werd goedgekeurd door de leden van Open Vld, Vooruit en Groen.
• Open Vld blijft wel verdeeld, iets wat burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld) hoopt op te lossen.
• Het akkoord is iets liberaler dan het vorige, wat er uiteindelijk voor zorgde dat een nipte meerderheid van Open Vld-leden toch voor stemde.

In het nieuws: Bij Groen stemde 98 procent van de leden voor het akkoord, bij Vooruit 93 procent. Open Vld blijft verdeeld, slechts 53 procent van de leden was voor het akkoord.

• De tweespalt bij Open Vld was al lange tijd duidelijk: al in de kiescampagne kwamen onder meer kopstukken Christophe Peeters (Open Vld) en Stephanie D’Hose (Open Vld) met een eigen website en programma. Onder de noemer ‘Wij beloven u niets’ kwamen een aantal duidelijke punten naar boven. Gent moest af van “wantrouwen, regelneverij en verdeeldheid”. Peeters liet duidelijk verstaan dat zoiets voor hem niet mogelijk was met Groen, maar met N-VA.
• Het ontwerp voor het akkoord sprak dan ook over een ’trendbreuk’. Maar aangezien de socialisten van Vooruit de optie met N-VA wegstemden, stelde Groen ‘verkenner’ Vera Dua aan en kwam ook Petra De Sutter (Groen) helpen om de plooien glad te strijken. Het leverde een nieuw akkoord op, gebaseerd op de oude tekst. Maar de meerderheid bij de liberalen was zeer nipt: als vier of vijf mensen anders hadden gestemd, was er nu geen akkoord geweest.
• De verdeeldheid en het wantrouwen kenmerken ook de verdeling van de schepenposten. Groen is de grootste partij van de drie, en zal in de eerste helft van de legislatuur 4 schepenposten krijgen. Filip Watteeuw (Groen) die als schepen bekritiseerd werd omwille van zijn mobiliteitsbeleid, geeft zijn post halverwege door aan Vooruit. Vooruit begint met 3 schepenen en krijgt er dus later een 4e bij. Open Vld’er Mathias De Clercq blijft burgemeester, de liberalen krijgen daarnaast 2 schepenen.

Kwaliteit in plaats van mobiliteit

De details: Het akkoord is grotendeels hetzelfde aan het akkoord dat Voor Gent met N-VA wilde sluiten, op een paar groene accenten na.

• Dat de tekst toch niet helemaal hetzelfde is als eerst, blijkt al uit de titel. “Samen in vertrouwen naar een warm, welvarend en ambitieus Gent” was de slagzin van het akkoord met N-VA. Groen liet het woord ‘duurzaam’ erin zetten. Het akkoord luidt nu “Naar een welvarende, sociale en duurzame stad die iedereen meeneemt”.
  • Woorden doen veel, zo blijkt. Zo stond er in het akkoord met N-VA nog het woord ‘progressief’, om de socialistische achterban er van te overtuigen dat er ondanks N-VA geen rechts beleid gevoerd zou worden. Met Groen is zoiets plots een zekerheid: ‘progressief’ is uit de tekst geschrapt.
• Terwijl de vorige tekst vooral Vooruit over de streep moest trekken, zijn in deze tekst juist de liberale standpunten nog eens extra aangescherpt. Zo gaat het bestuur werk maken van “administratieve vereenvoudiging” en het “herstellen van de breuklijnen en de polarisatie die zijn ontstaan binnen de Gentse samenleving”. Burgerparticipatie wordt daarbij een sleutelwoord. Er staat nu expliciet in de tekst dat Gentenaren “te veel afstand tegenover het bestuur hebben ervaren” als het gaat over mobiliteit, schrijft De Standaard.
• Voor Gent haalt ook zijn slag thuis als het over mobiliteit gaat. Veel is daar niet aan veranderd ten opzichte van de tekst met N-VA. Zo worden de ‘wijkmobiliteitsplannen’ van Watteeuw omgevormd tot ‘wijkkwaliteitsplannen’. De leefbaarheid in een wijk is meer dan mobiliteit en een betere wijk houdt niet op met ‘dogmatisch’ een circulatieplan in te voeren, legde De Clercq daar al eerder over uit. Er wordt druk uitgeoefend op Groen: een herevaluatie van de acties van Watteeuw komt er in het eerste kwartaal van 2025.
• De auto wordt niet volledig verbannen: met “een nieuwe parkeerfilosofie, die zowel bereikbaarheid als leefbaarheid vooropstelt” willen de partijen het beste van de twee werelden. Tegelijk steigerde Groen doordat er in de eerste tekst een uitbreiding van Parking Zuid met 3.000 plaatsen stond. Dat idee staat nog altijd in de tekst, maar kan er ook uit verdwijnen: er wordt nu gesproken van een “eventueel uitgebreide Parking Zuid”.
• Groen zorgde ook voor een stukje over “gratis menstruatieproducten in elke school”, om menstruatiearmoede te laten afnemen. Vooruit hamerde er dan weer op dat de gratis schoolmaaltijden voor kleuters in de tekst bleef staan.
• Tot slot gaat er toch extra aandacht naar klimaat in de tekst. Gent moet “een voortrekkersrol” blijven hebben “op het vlak van circulariteit, hergebruik van afvalstoffen”. Het klimaatbeleid van de stad moet in lijn liggen met de Europese Green Deal. Het stuk over de lage-emissiezone (LEZ) blijft ongewijzigd. Groen stemde in met een studie naar de meerwaarde van de LEZ. “Als die meerwaarde niet voldoende kan worden aangetoond, schaffen we de LEZ af”, staat er nog altijd in het akkoord.

“Ratio heeft gezegevierd”

De reacties (1): Tevredenheid bij Groen en Vooruit en een ontwijkende burgemeester.

• Hafsa El-Bazioui (Groen) merkte tegenover VRT NWS op dat er “veel enthousiasme” was onder de Groen-leden voor dit akkoord. “Onze leden zijn kritisch”, zegt El-Bazioui over het akkoord, maar de discussies verliepen volgens haar op een “serene en volwassen manier”.
• Ook Vooruit keek tevreden terug op de stemming. De leden van de partij hadden duidelijk aangegeven wél te willen besturen met Groen. Kopstuk Freya Van den Bossche (Vooruit) noemde de avond “spannend” en “nagelbijten”. “We willen heel wat veranderen in Gent en we kunnen dat ook, denken we”, vatte ze de inhoud samen.
• Ze stak haar hand uit naar een verdeeld Open Vld: “Ik begrijp dat het voor de liberalen comfortabeler is in bestuur met een partner op de rechterzijde. Het is nu aan ons om hen te tonen dat wij dat vertrouwen waard zijn”.
• Bij Open Vld wilde burgemeester De Clercq niet ingaan op vragen over de verdeeldheid in zijn partij. “Het was respectvol. Heel intens, ook vol emotie. Maar de ratio heeft finaal gezegevierd en dat is wat Gent nodig heeft”, concludeerde hij. De Clercq zelf is al die tijd tegen een samenwerking met N-VA geweest. “We beseffen dat we als nieuw stadsbestuur een lange weg gaan afleggen om het vertrouwen te herstellen en de breuklijnen tegen te gaan”, zei hij wel nog over de sfeer bij de Gentenaren. De afgelopen weken lieten verschillende groepen hun ongenoegen blijken, langs beide kanten. Er werd pro en contra Groen gedemonstreerd.
  • Dinsdagochtend deed De Clercq een poging om de rechtsere kiezer gerust te stellen, op de radio: “Ik heb de laatste dagen het gevoel gekregen dat het zelfinzicht (bij Groen, red.) is dat het anders moet. Zowel inhoudelijk en beleidsmatig, ook op vlak van mobiliteit, als op het vlak van bestuursstijl”.

“Gent hoort niet toe aan links”

De reacties (2): Een verbolgen N-VA.

• N-VA reageert begrijpelijkerwijs teleurgesteld, nu de partij toch geen deel uitmaakt van het bestuur. Lijsttrekker Anneleen Van Bossuyt (N-VA) brengt in herinnering hoe ze uitgejouwd werd door demonstranten. Ze zou ook bespuwd zijn. “Ik bleef tot het einde geloven dat sereniteit het zou halen van intimidatie, dat pragmatiek het zou halen van hysterie”, zegt ze tegenover Radio 1. Volgens haar is dat dus niet het geval. Van Bossuyt meent dat de breuk tussen Open Vld en Groen niet meer te herstellen valt: “Ik heb mijn bedenkingen bij het feit dat mensen die elkaar 6 jaar lang het leven zuur hebben gemaakt nu ineens rond het kampvuur Kumbaya kunnen zingen”.
• Inhoudelijk denkt ze dat Groen niet tot een ommekeer in staat is. Van Bossuyt zegt twijfels te hebben over de mogelijkheid van Groen om daadwerkelijk “afstand kan doen van het polariserend mobiliteitsbeleid” of “dat die partij de schuldenlast zal doen dalen”.
• De acties van de linkerkant tegen N-VA en de ‘nee’-stem van de Vooruit-leden tegen bestuurdeelname van haar partij zint Van Bossuyt niet. “Gent hoort niet de linkse goegemeente toe. Dat zullen wij de komende 6 jaar met vuur verdedigen vanop de oppositiebanken”.