Key takeaways

• Het Comité tegen Foltering uitte zijn bezorgdheid over de overbevolking in gevangenissen, waar meer dan 79.000 gevangenen wonen in faciliteiten die voor slechts 61.000 zijn ontworpen.
• Buitensporig geweld door politieagenten werd ook aan de orde gesteld, waarbij in sommige gevallen ernstig letsel en zelfs de dood het gevolg waren.
• Frankrijk heeft verschillende trainingsprogramma’s voor staatsambtenaren geïmplementeerd over mensenrechten en het voorkomen van geweld, evenals hervormingen in de doctrine voor het houden van demonstraties.

VN-Comité onderzoekt situatie in Frankrijk

Het VN-Comité tegen Foltering heeft tijdens een evaluatie erkend dat Frankrijk zich constructief opstelt, maar uitte forse kritiek op twee pijnpunten: overvolle gevangenissen en excessief politiegeweld. Een hoge Franse delegatie, onder leiding van mensenrechtenambassadeur Isabelle Rome, verdedigde de genomen maatregelen.

Het Comité schrok van de cijfers: Franse detentiecentra huisvesten 79.000 gevangenen, terwijl ze gebouwd zijn voor 61.000. Dit leidt tot onhygiënische omstandigheden met knaagdieren, insecten en personeelstekorten. Het ministerie van Justitie werkt aan uitbreiding (15.000 extra plaatsen) en alternatieven voor detentie, maar de druk blijft hoog.

Politiegeweld onder vuur

Daarnaast stelde het Comité vragen over buitensporig geweld door Franse politiediensten, vooral tijdens wegcontroles en protesten. In sommige gevallen leidde dat tot ernstig letsel of zelfs de dood.

Een wet uit 2017, die de politie toelaat om te schieten op burgers die als grote dreiging worden gezien, werd genoemd als mogelijke verklaring voor de toename in dodelijk politiegeweld sinds de invoering ervan. Het Comité wilde weten welke maatregelen Frankrijk neemt om buitensporig geweld door rechtshandhavers te beperken.

De Franse delegatie, geleid door Isabelle Rome, ambassadeur voor mensenrechten bij het ministerie van Europa en Buitenlandse Zaken, benadrukte de inspanningen van Frankrijk. Zo werkt het ministerie van Justitie aan alternatieven voor opsluiting, versterkt het de mechanismen voor vervroegde vrijlating en worden er nieuwe gevangenissen gebouwd, goed voor 15.000 extra plaatsen.

Verandering en verantwoording

Om buitensporig politiegeweld tegen te gaan, wees Rome op diverse trainingsprogramma’s over mensenrechten en geweldspreventie voor ambtenaren. In de politiecode staat dat geweld enkel mag worden gebruikt als dat strikt noodzakelijk is én proportioneel blijft.

Frankrijk hervormde ook zijn beleid rond demonstraties. Daarbij ligt de nadruk op de bescherming van het recht op vreedzame vergadering.

De Franse delegatie benadrukte dat gerechtelijke autoriteiten sancties opleggen bij buitensporig geweld door agenten. In 2021 ging het om 350 zaken. In 96 procent van de gevallen volgde een veroordeling, meestal goed voor een gevangenisstraf van gemiddeld 15 maanden.

Aanbevelingen van het Comité en Franse reactie

Tot slot sprak Erdogan Iscan, vicevoorzitter van het Comité, zijn waardering uit voor de actieve en constructieve rol van de Franse delegatie. Hij onderstreepte dat de aanbevelingen van het Comité bedoeld zijn om de uitvoering van het Verdrag tegen Marteling in Frankrijk te versterken en hindernissen weg te nemen.

Mevrouw Rome bevestigde dat Frankrijk de aanbevelingen ernstig neemt. Ze herhaalde dat haar land zich inzet voor de promotie van het verdrag en de wereldwijde strijd tegen marteling.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!