Federale regering zet zoektocht verder naar 17,2 miljard om te investeren in defensie

De federale regering wil de komende vier jaar 17,2 miljard euro extra investeren in defensie. Na de moeilijke budgettaire oefeningen tijdens de regeringsonderhandelingen is dat geld echter niet op overschot. Er worden dan ook heel wat alternatieven overwogen om toch extra budget vrij te maken.

Key Takeaways

De federale regering wil zo snel mogelijk de NAVO-norm halen op het vlak van defensie-uitgaven. Daarvoor is de komende vier jaar 17,2 miljard euro nodig.
Europa staat toe om die extra uitgaven buiten de begroting te houden, maar minister van Begroting Vincent Van Peteghem (cd&v) is daar geen voorstander van.
Om die extra uitgaven te financieren zonder nieuwe schulden, worden heel wat opties overwogen.

België besteedde in 2024 8 miljard euro aan defensie, goed voor zo’n 1,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daarmee is het een van de landen in de NAVO met verhoudingsgewijs de laagste defensie-uitgaven. De minimumdrempel die de NAVO oplegt, is 2 procent en dus moeten de uitgaven voor defensie omhoog in ons land.

17,2 miljard extra voor defensie

Aanvankelijk was het idee om die 2 procent te bereiken in 2029, maar door de onzekere geopolitieke situatie wil de regering dat budget al deze zomer vrij hebben. Minister van Begroting Vincent Van Peteghem (cd&v) berekende dat het voor de komende vier jaar gaat over een bedrag van 17,2 miljard euro extra voor defensie.

Ursula von der Leyen, voorzitster van de Europese Commissie, liet recent nog weten dat extra geld voor defensie buiten de begroting gehouden mag worden. Van Peteghem zelf is daar echter geen voorstander van. Hij wil de overheidsschuld niet nog verder doen oplopen. “Het is niet omdat Europa zegt dat we dat buiten de begroting kunnen houden, dat we dat ook moeten doen”, zei hij recent aan VTM Nieuws.

Van waar moet het geld voor defensie komen?

Verkoop van overheidsparticipaties: De Belgische staat heeft heel wat overheidsparticipaties in banken zoals BNP Paribas en Belfius, maar ook in bijvoorbeeld Proximus. Er wordt momenteel gekeken of die (deels) kunnen verkocht worden. Het belang van de Belgische staat in bijvoorbeeld BNP Paribas bedraagt, volgens Knack, zo’n 4 à 5 miljard. De verkoop van zo’n participatie is op lange termijn wel nadelig omdat België dan geen dividenden meer krijgt. Daarnaast heeft de federale regering ook 183 miljard euro bevroren tegoeden staan uit Rusland. Die brengen 1,2 miljard euro op per jaar.
Defensiefonds: Een ander idee is om een Defensiefonds op te richten waarin bepaalde inkomsten kunnen gestort worden. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om de dividenden van die participaties.
Deelstaten: Nu de federale overheid de komende jaren fors gaat besparen, wordt steeds meer gekeken naar de deelstaten om hetzelfde te doen. Sinds bekendraakte dat de subsidies van de Vlaams regering in 2024 opnieuw zijn gestegen, klinkt die vraag om besparingen bij de regio’s nog luider. De veelbesproken koelkastpremie bevestigde het idee van spilzuchtige deelstaten nog verder. Daarom zou er een bijdrage kunnen gevraagd worden van de deelstaten voor defensie.
Kindergeld: MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez lanceerde eerder deze week een ander controversieel idee. Hij wil in Franstalig België snoeien in het kindergeld, vooral bij gezinnen met veel kinderen.
Defensiebon: Minister Van Peteghem haalde tijdens de vorige regering met een eenjarige staatsbon 22 miljard euro op. Minister van Defensie Theo Francken (N-VA) stelde voor een gelijkaardige bon uit te brengen die geld moet opbrengen voor defensie. Het nadeel daarvan is dat dat geld wel ooit moet terugbetaald worden.
Federale besparingsmaatregelen sneller uitrollen: Tot slot is er ook nog de optie om bepaalde aangekondigde besparingen uit het regeerakkoord sneller door te voeren. Het gaat dan bijvoorbeeld over de pensioenhervorming in het onderwijs, bij het spoor en bij andere ambtenaren. Ook de vermogensbelasting zou strenger kunnen worden. Beide maatregelen kregen de voorbije maanden wel al vaak kritiek en liggen gevoelig bij respectievelijk links en rechts in de federale regering. Ze sneller en strengen doorvoeren, zal dus zwaar onderhandelen vergen. Enkel als de bevolking kan overtuigd worden van de hoge nood aan extra defensie-uitgaving lijkt deze optie realistisch.