Key takeaways

• Deskundigen maken zich zorgen over het gebrek aan paraatheid van Europa voor mogelijke Russische agressie. Ze vergelijken de huidige situatie met de spanningen van voor de Tweede Wereldoorlog.
• Recente drone-invasies in het NAVO-luchtruim en het onderscheppen van Russische verkenningsvliegtuigen duiden op een verhoogde “periode van urgentie” in de aanloop naar een mogelijke totale oorlog.
• Het gebrek aan gecoördineerde actie en eenheid onder Europese naties verzwakt hun vermogen om escalerende Russische agressie effectief tegen te gaan.

De reactie van Europa op de vermeende militaire en inlichtingenactiviteiten van Rusland in de Baltische Zee en de Noordzee is omschreven als onvoldoende assertief. Experts wijzen op de groeiende kloof tussen Europese en Amerikaanse inlichtingendiensten, waardoor Europa zich niet gesteund voelt.

Groeiende bezorgdheid over de paraatheid van Europa

De recente EU-top illustreerde dit probleem, met België dat een voorstel blokkeerde om Russische fondsen te gebruiken voor de verdediging van Oekraïne en de ontwikkeling van de Europese defensie-industrie. In de conclusies van de top werd met name geen melding gemaakt van de “spookvloot” van Rusland, die verdacht wordt van spionage en sabotage.

Analisten zoals Joseph Fitsanakis van de Coastal Carolina University maken zich bij Al Jazeera zorgen over de staat van paraatheid van Europa en vergelijken de huidige staat met die van 1939, toen nazitroepen klaarstonden om aan de grenzen in te grijpen. Terwijl de landen in de frontlinie zich volledig bewust zijn van de potentiële dreiging, vreest Fitsanakis dat West-Europa, geplaagd door interne verdeeldheid en vatbaar voor Russische desinformatie, zich niet bewust is van de gevaren.

Stijgende spanningen

Sinds 2022 worden de Russische inlichtingendiensten beschuldigd van sabotage- en desinformatiecampagnes om verdeeldheid en desoriëntatie te zaaien. Anna Wieslander van de Atlantic Council suggereert dat deze “hybride oorlog” bedoeld is om een gevoel van kwetsbaarheid en uitputting te creëren, wat uiteindelijk zal leiden tot de verdeling van Europa in invloedssferen die door Rusland worden gedicteerd.

Recente gebeurtenissen hebben de bezorgdheid in Europa vergroot. Het binnendringen van Russische Geran-2 drones in het NAVO-luchtruim op 10 september, gevolgd door het binnenvliegen van Russische straaljagers in het Estse luchtruim negen dagen later, duiden op een meer open fase van Russische activiteiten. De daaropvolgende onderscheppingen van Russische verkenningsvliegtuigen door Europese strijdkrachten onderstrepen de escalatie van de spanningen nog eens extra.

Experts zoals Fitsanakis interpreteren deze gebeurtenissen als onderdeel van Ruslands “noodperiode”, een term die gebruikt wordt om de verhoogde spanningen voorafgaand aan een totale oorlog te beschrijven. Westerse inlichtingendiensten waarschuwen dat een conflict tussen de NAVO en Rusland binnen vijf tot acht jaar werkelijkheid zou kunnen worden. Martin Jager, hoofd van de Duitse Federale Inlichtingendienst, gelooft zelfs dat zo’n aanval eerder zou kunnen plaatsvinden.

Sschaduwvloot en drones

Demetries Andrew Grimes, voormalig commandant van de Amerikaanse speciale strijdkrachten, benadrukt het concept van “fase nul”. Dat is een periode van het testen van reacties, het verzamelen van inlichtingen en het vervagen van de grenzen tussen civiel en militair. Rusland lijkt dat nu te gebruiken bij zijn voorbereidingen op oorlog.

Hoewel Rusland elke betrokkenheid bij de drone-invasies ontkent en Europa ervan beschuldigt hysterie op te wekken, wijzen analisten erop dat alles gemilitariseerd is in deze zogenaamde voorbereiding. De “spookvloot” van Russische tankers vervoert vermoedelijk apparatuur om NAVO-communicatie te bespioneren en drones te lanceren.

De recente inbeslagname van de Russische tanker Boracay, die in verband wordt gebracht met droneactiviteiten, onderstreept deze bezorgdheid. Landen die vertrouwen op Chinese dronedetectiesystemen lopen het risico op samenspanning tussen Moskou en Peking, zoals is aangetoond door het uitschakelen van het in China gebouwde Noorse systeem tijdens een incident met een zwerm drones.

Noodzaak voor gecoördineerde actie en eenheid

Hoewel de NAVO Russische drones snel heeft onderschept, leunen ze zwaar op dure gevechtsvliegtuigen. De innovatieve aanpak van Oekraïne, waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie van vliegtuigen, antidronedrones en mobiele afvuureenheden, is een potentieel model voor Europese landen.

Ondanks oproepen tot gecoördineerde actie tegen de “spookvloot”, zoals EU-brede inspecties of sancties, blijft een eensgezinde reactie uit. De afbrokkeling van het vertrouwen tussen de Europese en Amerikaanse inlichtingendiensten maakt de zaken nog ingewikkelder, met zorgen over het delen van gegevens en de inconsistentie van het Amerikaanse beleid ten opzichte van de oorlog in Oekraïne.

Dit gebrek aan eenheid maakt Europa kwetsbaar op een moment dat doortastende actie nodig is om de steeds agressievere houding van Rusland tegen te gaan.

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!