Exit Antwerpse kopman legt bij cd&v pijnlijke breuklijn tussen landelijke strategie en overleven in de grote steden bloot: zowel in Antwerpen als Gent bestaat partij nog nauwelijks

Een nieuw drama bij cd&v in Antwerpen: Orry Van de Wauwer, jarenlang compagnon de route en boezemvriend van voorzitter Sammy Mahdi, gooit ongenadig de deur dicht bij zijn partij. Niet langer kopman voor de stad, exit uit de politiek. De reden is simpel: “De vraag die ik vaak krijg, ‘uw partij is er vooral voor het platteland, niet voor de stad’, kan ik niet geloofwaardig ontkennen”, zo zegt Van de Wauwer zelf. Dat hij, of iemand uit Antwerpen-stad, geen verkiesbare plaats meer kreeg voor het Vlaams Parlement, op de lijsten die het provinciaal bestuur van cd&v dinsdagavond goedkeurde, ondanks zijn tussenkomst op die vergadering, was de druppel. Maar tegelijk is er de vaststelling dat z’n compagnon Mahdi niet meer tussenkwam, om de carrière van Van de Wauver te redden. Die laat de Antwerpse afdeling nu ontredderd achter, nadat ook al oud-boegbeeld Marc Van Peel zijn lidkaart voor cd&v opzegde. De ontrafeling van de christendemocraten in de grote steden, zowel in Antwerpen als Gent, gaat zo ongenadig verder.

Met bijdragen van Emmanuel Vanbrussel, Corneel Vanfleteren en Baptiste Lambert.

In het nieuws: Plots heeft cd&v geen kopman meer in Antwerpen.

De details: Na heel de pijnlijke vertoning over het solliciteren naar witte konijnen voor het kopmanschap van cd&v in Antwerpen, tot en met bij imams uit Gent, keert de rust niet weer. Integendeel. De Kempische Katrien Schryvers (cd&v) had nog maar net haar vuurdoop gemaakt voor de camera’s, als nieuwe lijsttrekker, of Vlaams Parlementslid Orry Van de Wauwer zegde de politiek vaarwel. Veelzeggend over de staat van cd&v, in de grootste stad van Vlaanderen.

“Ze hadden mij wijsgemaakt dat hier een afdeling van cd&v was.” Kris Peeters (cd&v) verwoordde het niet onjuist, maar misschien een tikje wrang, na de vorige gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen.
In 2018 was de man nog vicepremier en zonder twijfel het meest dynamische boegbeeld van de christendemocraten. Als ‘redder van dienst’, was hij vanuit Puurs naar Antwerpen verhuisd, met ambities er Bart De Wever (N-VA) het vuur aan de schenen te leggen en zelfs naar eigen zeggen “om burgemeester te worden” . Een plots domicilie in de stad kon de diepere liefde voor zijn werkelijke thuisbasis Puurs niet verhullen.
En zonder een deftig functionerende afdeling van cd&v (men had niet genoeg leden om gewoon alle plaatsen op de lijsten voor de districten in te vullen) in Antwerpen zelf, werd zijn verhuis naar de koekenstad een afgang: in 2018 voor de gemeenteraadsverkiezingen haalde cd&v nog 6,8 procent en amper drie gemeenteraadsleden in de stad. Het brak de politieke carrière van Peeters, die met de staart tussen de benen weer vertrok en ook nationaal uitgespeeld bleek: na 2019 wachtte een goedbetaald baantje als directeur bij de Europese Investeringsbank. Een terugkeer is uitgesloten.
Maar het tekent cd&v in Antwerpen: nochtans het grootste stemmenreservoir van Vlaanderen. Al jaren zwalpt het oranje schip, nu dreigt de definitieve ondergang in de stad.

Het drama: Na een kwakkelende lijstvorming die weken duurde, kondigde Van de Wauwer plots zijn exit uit de politiek aan.

Al bij de selectie van Tinne Rombouts (cd&v) vorig jaar, als kopvrouw voor de Vlaamse lijst in Antwerpen, maakte cd&v en voorzitter Mahdi een zichtbare keuze: een prominent lid van de Boerenbond-vleugel, iemand uit de Kempen bovendien, die zich met hand en tand verzet had tegen het stikstofakkoord van de eigen Vlaamse regering.
Het paste in de lijn die Mahdi over stikstof en over wel meer dossiers had uitgezet, zeker na de overwinning van de BBB in Nederland: terug naar het landelijke, opnieuw de belangen van de ‘vergeten mensen’ op het platteland gaan verdedigen.
Herhaaldelijke sneren over onder meer de financiële stromen in het Gemeentefonds, dat de grootsteden zou bevoordelen, tekenden het denken van de cd&v-voorzitter: Antwerpen (en dus de N-VA en De Wever) kregen een veel te groot deel van die koek. Mahdi, zelf toch iemand met een stedelijk profiel, dook op een bepaald moment zelfs in boerenkiel op, bij varkensboeren, om daar promo-video’s te maken en het landelijke karakter van zijn partij te onderstrepen.
De keuze voor Rombouts wrong bij een pak cd&v’ers in Antwerpen: was zij dan het grote politieke talent? Onder meer Koen Van den Heuvel (cd&v), zelf oud-minister, werd zo openlijk gepasseerd. Zeker toen Rombouts zelf plotseling toch paste voor een nationaal mandaat, “omdat ze niet langer haar principes kon verzoenen met de partijpolitiek”, was de schade al navenant. “Zie je wel”, werd er gefluisterd.
Daar kwam dan een onverkwikkende zoektocht van voorzitter Mahdi bij om een nieuwe naam te strikken, een zogenaamd wit konijn, als lijsttrekker. Daarbij pasten onder meer ondernemer Wouter Torfs en imam Khalid Benhadou. Pijnlijk voor de partij, omdat discretie niet lukte en de namen lekten, maar ook niet bepaald een teken van vertrouwen voor de huidige cd&v-Parlementsleden in de provincie Antwerpen.
De lijstvorming dit weekend was het signaal voor een volgend drama: zondag al deed het provinciaal bestuur een voorstel, en belde Mahdi zelf Vlaams Parlementslid Katrien Schryvers (cd&v), die al bijna 20 jaar in dat Parlement zit en ooit burgemeester van Zoersel was, voor ze daar werd weggestemd: of zij de lijst wilde trekken?
Alleen, tegelijk legde dat provinciaal bestuur de rest van de lijst vast. En daarbij ook op twee en drie mensen uit de Kempen: Gilles Bultinck, de 35-jarige burgemeester van Vosselaar, op twee en op drie dan de burgemeester van Herentals, Mien Van Olmen.
Voor Van de Wauwer betekende dat het einde van z’n carrière als nationaal Parlementslid: hij kreeg de plaats van lijstduwer aangeboden, maar dat was een vergiftigd geschenk. De Antwerpse kopman haalt immers veel te weinig persoonlijke stemmen, om vanop die plaats ooit verkozen te worden.
Al heel vroeg, in het najaar, was Van de Wauwer nochtans gelanceerd als boegbeeld van cd&v voor de komende gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen. Als vertrouweling van Mahdi, in een vriendschap die al jaren teruggaat van bij diens tijd als jongerenvoorzitter, en waar beiden samen op vakantie gingen, leek hij beloond te worden.
Niet zo dus, want de Antwerpse kopman dreigde zijn nationaal mandaat te verliezen, en de nationale voorzitter kwam niet tussen. Op de vergadering van het provinciaal bestuur dinsdagavond hield Van de Wauver zelf wel een pleidooi:
- Hij had met een pak mensen gepraat in de stad, en wilde niet per se voor zichzelf een plek, maar wel voor een vertegenwoordiger van Antwerpen-stad, zo klonk de uitleg.
- En helaas, niemand had toegezegd, dus zou het maar logisch zijn dat een verkiesbare plaats dan wél naar de stad, en dus naar hem, zou gaan.
“Chantage van Orry was dat niet, maar de nodige mensen waren wel op de hoogte van de consequenties”, zo is in de Antwerpse afdeling van cd&v te horen.
Tegelijk wilde men in de landelijke vleugel van de provincie er niets van horen. De lijst werd dinsdag aangenomen zoals voorgesteld. “Weet u, Van de Wauwer neemt al jaren deel aan verkiezingen, en haalt al jaren nul stemmen voor de partij. Die man staat mijlenver van waar wij voor staan, en heeft tot nu toe al jaren alles gekregen van Brussel. En nu, nu hij voor het eerst eens niet krijgt wat hij wil, is hij weg”, klinkt het vanmorgen giftig bij een prominente cd&v’er in de Kempen.
Feit is dat Van de Wauwer geen stemmenkanon is, om het zacht uit te drukken: in 2018 haalde hij 621 stemmen in heel de stad Antwerpen. In 2019 waren dat er 5.436 voor heel de provincie: zes mensen op die Vlaamse lijst van cd&v haalden meer voorkeurstemmen, maar raakten niet verkozen, omdat ze lager op de lijst stonden.
Zelf reageert Van de Wauwer niet, hij houdt het bij z’n verklaring op social media. Maar die liegt er niet om:
- ““Uw partij is er toch vooral voor het platteland, niet voor de stad?” is de vraag die ik het vaakst moet proberen te weerleggen. Met deze lijsten kan ik deze vraag echter niet geloofwaardig ontkennen.”
- “Vanuit die vaststelling, geloof ik niet dat ik nog vol overtuiging de gemeenteraadslijst in Antwerpen kan trekken. Ik stel deze positie dan ook terug ter beschikking van de partij.”
- “Dat doe ik met een wrang gevoel. Want we hebben een goed team klaarstaan. Ik wens hen dan ook veel succes en wil achter de schermen nog een steentje bijdragen.”
Opvallend daarbij, vergeet Van de Wauwer toch iets: cd&v heeft in Antwerpen-stad straks normaal gezien wel degelijk nog een vertegenwoordiger. Kamerlid Nahima Lanjri, ook gemeenteraadslid, staat op de lijst als eerste opvolger voor de Kamer. Als Annelies Verlinden (cd&v), die in Schoten ook in de schaduw van Antwerpen zit, opnieuw minister wordt gemaakt door Mahdi, zit zij namens de stad wel opnieuw in Brussel.
Overigens is Lanjri dan nu de logische naam om in Antwerpen-stad de lijst te trekken. Het alternatief is Caroline Bastiaens (cd&v), die ooit schepen was, maar vandaag enkel nog gemeenteraadslid.

Waarom dit ertoe doet: De malaise voor cd&v in de grote steden is bijzonder groot.

Nieuw is het niet, de stedelijke betonrot bij ooit de grootste partij van Vlaanderen, met name in de grote steden. De afdeling van cd&v worstelt in Antwerpen al jaren met zichzelf. Voormalig boegbeeld, partijvoorzitter en lokale schepen Marc Van Peel, wond er gisteren in Gazet van Antwerpen ook geen doekjes om:
- “Als ik de verklaring lees van Orry, dan is het duidelijk dat cd&v de steden en Antwerpen heeft opgegeven.”
- “Wat moet je dan nog doen als christendemocratische Antwerpenaar? De frustratie van Orry begrijp ik volkomen en deel ik ook. Ik stel dit met veel pijn in mijn hart vast. Dit is de kroniek van een aangekondigde dood.”
Nieuw is de kritiek van Van Peel niet, al begin 2023 haalde hij keihard uit naar Sammy Mahdi en diens lijn: “Mahdi kiest voor het landelijke Vlaanderen. Ik ben geen boer en woon niet op het platteland, dus kan ik mij niet meer vinden in de partij.”
Van Peel stelt het wel heel scherp, maar moet misschien wel in eigen boezem kijken: cd&v is al langer zieltogend in de koekenstad. Al in 1994 zocht men heil in een kartel met de toenmalige Volksunie, om het electorale bloeden te stelpen. In 2006 werd dat herhaald met de N-VA, toen raakte men samen nog aan 11 procent.
Maar zowel Philip Heylen (cd&v) als Van Peel, beiden schepen in het stadsbestuur en later op de kartellijst bij Patrick Janssens (Vooruit), scheerden electoraal geen hoge toppen meer in 2012. In 2018 eindigde Kris Peeters dan met nog 6,8 procent voor cd&v. Zonder boegbeeld van die categorie, zonder boegbeeld tout court nu, dreigt een nog slechter resultaat.
Hetzelfde fenomeen in Gent, waar de christendemocraten ooit met Tony Van Parys (cd&v) een minister hadden, en met Wilfried Martens (cd&v) zelfs een premier, maar waar het paarse verhaal inbeukte op de partij, die al jaren in de enkele cijfers scoort. In 2012 haalde men nog 9,1 procent, met toen Veli Yüksel als boegbeeld. Die zit ondertussen bij Open Vld. In 2018 moest Mieke Van Hecke (cd&v) de meubels redden, en eindigde men op 8,8 procent.
De christendemocraten zitten ondertussen opnieuw in het stadsbestuur, maar voor de komende gemeenteraadsverkiezingen dreigt een moeilijke race, zonder boegbeelden. Gentse Parlementsleden zijn er straks meer dan waarschijnlijk ook niet meer voor cd&v: Vlaams Parlementslid Stijn De Roo (cd&v) kreeg enkel de plek van eerste opvolger op de lijst voor het Vlaams Parlement. Hij moet dan al hopen dat Nicole de Moor (cd&v) opnieuw minister wordt, een erg onwaarschijnlijk scenario met ook Vincent Van Peteghem (cd&v) in die provincie.
Het is tekenend voor de partij: welk stedelijk verhaal kan nog verteld worden? Dat De Roo bovendien een uitgesproken profiel van de Boerenbond heeft, helpt natuurlijk niet: waar zit zijn organische achterban dan in het Gentse?
Electoraal heeft dat wel z’n consequenties: het stemmenreservoir van Gent en zeker Antwerpen speelt wel mee, in de strijd van een provinciale kieskring straks. Zonder enige inplanting in de stad, speelt cd&v dan een wedstrijd op één been. Dat blijkt ook uit peilingen in de provincie Antwerpen: cd&v staat voor een uphill battle.

Op de agenda: Een lastige kern wacht, over Houthi’s en Gaza.

Vanmiddag bespreken de kabinetschefs het al even, morgen moet het op de kern: de vraag of België straks deelneemt aan een EU-operatie op de Rode Zee, om handelsschepen te beschermen. Die worden er sinds het begin van het conflict in Gaza aangevallen door de Houthi, een sjiitische organisatie van rebellen in Jemen, die gesteund worden door Iran.
De VS en de UK begonnen al militaire acties tegen die Houthi, die dat geweldig vinden: plots staan ze op de kaart en kunnen ze de ‘grote vijand’ weerwerk geven. Maar hun aanval op schepen verstoort wel degelijk de wereldhandel: onder meer Volvo Gent moest de productie stopzetten omdat rederijen hun boten liever laten omvaren via Afrika, dan nog in de bedreigde zone van de Rode Zee komen.
De EU wil, op aandringen van Frankrijk, een militaire missie parallel met die van de VS: zo komen de Europese landen niet in ‘avonturen’ terecht. De EU-missie zou voornamelijk beschermend zijn: het escorteren van koopvaardijschepen in het cruciale stuk van de Rode Zee. 12 procent van de wereldhandel passeert hier.
Ondanks dat voorzichtige diplomatieke kader van de EU, heeft men bij de PS en ook de groenen toch stevige bedenkingen. Vooral omdat de MR met minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) en in haar schaduw ook Georges-Louis Bouchez (MR) aandringen op deelname aan die missie. Het fregat Louise-Marie staat hoe dan ook gepland om naar de regio te varen, in het kader van een andere EU-missie. Zij zouden kunnen deelnemen.
Ook premier Alexander De Croo (Open Vld), die het voorzitterschap van de Europese Raad heeft, wil zo’n deelname van België wel: kwestie van een goede leerling van de EU-klas te zijn.
Maar het ligt gevoelig: een tweet van Lahbib, die stelde dat “België werkt met de EU-partners en de VS-bondgenoten om de maritieme veiligheid in de regio te herstellen”, schoot in het verkeerde keelgat bij de PS. Blijkbaar mag de VS daarbij niet genoemd worden.
In ruil eist men hoe dan ook aan de linkerkant binnen Vivaldi andere actie, als de liberalen hun fregat willen, zelfs in een EU-context. Daarbij draait het ook om Gaza. Vooruit, Groen, Ecolo en de PS willen dat België opnieuw pleit voor humanitaire corridors in Gaza én een onmiddellijk staakt-het-vuren.
Maar belangrijker: ze willen nog steeds ook juridische actie bij het Internationaal Gerechtshof tegen Israël. Aansluiten bij de klacht van Zuid-Afrika lijkt daarbij van de baan, maar de linkerkant van Vivaldi wil wél dat er een eigen procedure wordt opgezet, bij dat Hof, op basis van artikel 63, “om een humanitaire catastrofe te voorkomen”.
Premier De Croo ging daarvoor al voorzichtig polsen bij andere EU-landen als Spanje en Ierland, die ook kritisch zijn voor Israël. In Davos had hij contact met een pak regeringsleiders, ook uit het Midden-Oosten, daarover. Een groepje EU-landen die samen zo’n klacht zouden formuleren bij het Internationaal Gerechtshof staat diplomatiek beter: alleen lijkt het niet te lukken, weinig EU-landen hebben er zin in. Enkel de Spaanse socialist Pedro Sanchez lijkt geneigd toe te zeggen, Ierland niet meteen.

Ook te bespreken: Nog een moeilijk puntje voor de kern: de bedrijfswagens en het ‘voordeel van alle aard’.

“Hij had dit al maanden geleden kunnen zien komen: hij heeft zelf de nieuwe regels voor ‘groenere’ bedrijfswagens opgesteld. Op het begrotingsoverleg geen woord, en op de bespreking van de begroting in december ook niet. En nu stelt hij ons voor voldongen feiten?” Een regeringsbron zit duidelijk verveeld met de plannen van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) om te gaan morrelen aan de fiscaliteit van bedrijfswagens.
Die blijven een doorn in het oog van de groenen, die vinden dat deze regeling een enorme ondersteuning is van de auto-industrie en de fossiele brandstoffen. Dat Van Peteghem dus die bedrijfswagens ging gebruiken, om massaal het Belgische wagenpark te vergroenen (een heel deel nieuwe wagens komen zo op de markt, via leasing) werd binnen Vivaldi de perfecte consensus gevonden.
Alleen, in de rechte lijn naar de verkiezingen hapert dat verhaal. Want het effect van die vergroening laat zich voelen: Doordat er zoveel elektrische wagens zijn bijgekomen in het wagenpark, is de gemiddelde CO2-uitstoot fors gedaald.
En laat dat nu net meetellen om het ‘voordeel van alle aard’ (VAA) te berekenen voor iedereen met zo’n bedrijfswagen. Hoe ‘groener’ dus het wagenpark, hoe ‘hoger’ die fiscale druk voor de niet-elektrische wagens. En voor 2024 zou dat al flink voelbaar worden: extra belastingen voor een pak volk.
Dat wil Van Peteghem nu toch wat afvlakken: hij stelt voor om de oude berekeningsmethode nu te vervangen door een nieuwe Europese norm, de WLTP-norm. Die zou ‘milder’ zijn voor fossiele brandstof-rijders.
“De doelstellingen blijven hetzelfde: wij zijn voor de afbouw van het fiscale voordeel voor diesel en benzine, alleen is het nu minder scherp, omdat we de formule toepassen die technisch de juiste is”, zo is op het kabinet van Van Peteghem te horen.
De vraag is of de coalitiepartners er zo vlotjes in zullen meegaan: het voorstel heeft natuurlijk ook een impact op de begroting, Van Peteghem deelt eigenlijk nog een ‘cadeautje’ uit aan de wagens met diesel en benzine, zo redeneert men dus bij de groenen en socialisten. En er is irritatie over de timing van Van Peteghem.
Maar die speelt het hard: hij hoeft niets te doen. Hij kan ook gewoon geen nieuwe besluiten nemen, en dan gelden de oude fiscale regels van vorig jaar: geen plotse stijgingen dan. Alleen is dat niet bepaald bevorderend voor de lieve vrede in de ploeg.

En ook nog: Van Peteghem heeft een derde actieplan tegen fraude klaar, maar Open Vld en MR gaan dwarsliggen.

Mogelijk zijn een aantal dossiers gelinkt, morgen. Want de ‘strijd tegen de fiscale fraude’ werd bij de start van Vivaldi met grote trom aangekondigd. Een speerpunt voor de socialisten, maar ook een belangrijke ‘sluitpost’ voor de begroting: daar zouden miljarden gehaald worden.
Van Peteghem wil graag nog een laatste deel van zijn plannen erdoor krijgen: op tafel liggen twee wetsontwerpen, die draaien om de geplande uitbreiding van de algemene antimisbruikbepaling. Maar er is zenuwachtigheid bij bedrijven, en uiteraard bij de liberalen.
Daarbij gaat het om de bewijslast: nu moet de fiscus bewijzen dat een handeling in strijd is met het doel van een fiscale wet. Vaak gaat het dan om het gebruik maken van een gunstregime of aftrek.
Maar dat wil Van Peteghem omdraaien, op basis van wat Europa eigenlijk ook vraagt: een ‘fiscaal misdrijf’ wordt dan veel breder gedefinieerd als het opzetten van een kunstmatige constructie, louter bedoeld om om belastingvoordeel te krijgen of fiscale wetten te ondermijnen. Cruciaal dan: refereren naar een specifieke wet is dan niet meer nodig.

Ook zouden de aanslag- en controletermijnen tijdens onderzoeken van de fiscus nog vóór er een belastingverhoging wordt opgelegd, bevroren worden.
Het verzet is er dus. Bij de begrotingsbespreking in december ging Open Vld zelfs in overdrive: “De fiscus krijgt een bazooka, de belastingbetaler een paraplu”, was de vergelijking die Kamerlid Vincent Van Quickenborne (Open Vld) maakte over de mogelijke uitbreiding van de antimisbruikbepaling. Over een regering waar hij tot voor kort zelf in de kern zat.
Zo lijkt het wel ondenkbaar dat, in electorale tijden, zowel MR als Open Vld akkoord zullen gaan met de plannen.

Een sisser: Filip Dewinter (Vlaams Belang) heeft geen verder onderzoek aan z’n been: de klacht van Groen tegen hem is onontvankelijk verklaard.

Het was Groen-fractieleider Mieke Schauvliege , nochtans bekend als een dossiervreter, die bij de deontologische commissie van het Vlaams Parlement een klacht had geformuleerd, tegen Vlaams Belang-nestor Dewinter.
Die kwam er in de nasleep van de affaire-Creyelman, waarbij bleek dat een voormalig Parlementslid van het Belang, Frank Creyelman, voor de Chinezen spioneerde. De man zit in de entourage van Dewinter.
Die laatste werd in het verleden ook genoemd in combinatie met China: zijn vele reizen, betaald door China, of z’n hand- en spandiensten voor een vzw die later een dekmantel bleek van een Chinese spion, trokken al de aandacht van de Staatsveiligheid. Alleen sprak het gerecht zich toen al uit: er waren voor Dewinter geen strafbare feiten gepleegd.
De nieuwe klacht van Schauvliege bleek ook niet onderbouwd met feiten. En een nieuwe brief van de Staatsveiligheid had ook geen enkel element. Op basis daarvan kon de Commissie Deontologie in het Vlaams Parlement niet anders dan Dewinter vrijspreken wegens “een onontvankelijke klacht”. “Much ado about nothing”, stelde die.

Genoteerd: Laurence Bovy, de PS-topvrouw van het Brusselse waterbedrijf Vivaqua, smeekt om geld.

Goed bestuur is het niet: Vivaqua heeft het water aan de lippen. De coöperatieve vennootschap van de 19 Brusselse gemeenten dreigt te bezwijken onder haar schuldenberg van ruim 1 miljard euro. Daardoor liggen noodzakelijke rioleringswerken stil. Het waterbedrijf beheert 3.000 km drinkwaterleidingen en 2.000 km riolen in Brussel.
“We staan op een scharniermoment. Ik kan niet garanderen dat de continuïteit van onze activiteiten in de toekomst gegarandeerd is. Ten opzichte van de ontvangsten is de schuld gewoonweg te groot. Zo gaat het niet meer”, zegt topvrouw Laurence Bovy in De Standaard.
Bovy is een grote naam bij de PS: jarenlang was zij de kabinetschef van de vicepremier, voor ze benoemd werd bij Vivaqua. Bij het bedrijf verdient Bovy 285.000 euro bruto per jaar.
Ze vraagt het Brussels Gewest, en politiek niveau waar Vivaqua strikt gezien nochtans geen banden mee heeft, om een jaarlijkse dotatie, zoals andere openbare diensten. “We zijn de enige essentiële dienst in Brussel die geen jaarlijkse dotatie krijgt”, zegt Bovy.
En nog: “Onze enige bron van inkomsten is de verkoop van water. Het moment om onze financiering om te gooien, is aangebroken. Straks kunnen we helemaal niets meer lenen, en dan zijn de gevolgen niet te overzien.
Het cijfer: Slechts 14 km riolen zijn recentelijk gerenoveerd, de werken voor honderden kilometers zijn door de financiële problemen uitgesteld.
Maar het gaat ook over malgoverno. Vivaqua kampte de voorbije jaren met zware IT-problemen, waardoor Brusselaars maandenlang geen of foute facturen in de bus of in de mailbox kregen. De klantendienst werd daardoor zo overspoeld, dat klanten weken moesten wachten op een antwoord of correctie.

Uitgezoomd: Met Laurence Bovy, de voormalige kabinetschef van vicepremier Laurette Onkelinx, plaatste de PS eind 2016 een van zijn trouwste soldaten aan de top van het toen al zwalpende Vivaqua, hoewel twee andere kandidaten volgens het headhuntersbureau beter geschikt waren.

De Luikse, die ook voorzitster is van de federale investeringsmaatschappij SFPIM, heeft het tij niet kunnen keren: de schulden zijn alleen maar verder opgelopen, de dienstverlening loopt niet zoals het hoort en de riolen blijven in kritieke toestand.
Als Vivaqua niet meer op de markt kan lenen, dringt een financieel vangnet van de Brusselse gemeenten en het Brussels Gewest zich op. Alleen: het Brussels Gewest gaat nu al fors in het rood met zijn begroting.
Wat mogelijk ook meespeelt in de noodkreet van Bovy: momenteel heeft de PS met Rudi Vervoort (minister-president van het Gewest) en Philippe Close (burgemeester Stad Brussel) de sleutelposten in handen om tot een deal te komen. Of dat na de verkiezingen van 2024 nog het geval zal zijn, valt nog af te wachten.

Tot slot: Kan Vivaldi de belofte over een geldautomaat in elke gemeente waarmaken?

Een geldautomaat in elke gemeente. Dat was de belofte aan de regering na een overeenkomst met Batopin, een consortium opgericht door de vier grote banken van het land: Belfius, BNP Paribas, KBC en ING. Batopin is verantwoordelijk voor de verdeling van geldautomaten.
Met de steeds grotere sluiting van bankfilialen was het oorspronkelijke doel om een netwerk van neutrale geldautomaten te herimplementeren op strategische punten in het land. In totaal ging het om 207 nieuwe machines.
In maart 2023 kon Vivaldi vervolgens de aanwezigheid van minstens één geldautomaat in elke gemeente garanderen, binnen een straal van 2 kilometer in stedelijke gebieden en binnen een straal van 5 kilometer voor landelijke gebieden.
Maar het lijkt erop dat deze belofte niet wordt nagekomen, zo bleek bij consumentenprogramma WinWin op Radio 2. Alexia Bertrand (Open Vld), de staatssecretaris voor Consumentenbescherming, heeft Batopin gevraagd om hun aanpak te herzien.
Samen met minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) en minister van Financiën Van Peteghem (cd&v) stuurde ze een brief naar het consortium. Batopin moet deze week opnieuw samenzitten met de Nationale Bank, wiens aanbevelingen blijkbaar niet zijn opgevolgd.
Batopin had een voorstel ingediend dat in lijn was met de geest van het protocol, maar te veel verschilde van het voorstel van de Nationale Bank. “Het verschil tussen praktijk en realiteit,” rechtvaardigt het consortium. Sommige locaties die zijn voorzien in het herverdelingsplan van de Nationale Bank bleken soms moeilijk toegankelijk voor het grote publiek.
Maar de overheid eist dat de belofte van een geldautomaat per gemeente strikt wordt nageleefd. Batopin relativeert: het meningsverschil gaat slechts over de laatste tientallen geldautomaten. Alles zou dus snel kunnen worden opgelost, en er zijn verdere vergaderingen gepland met de betrokken kabinetten.
Over het algemeen is ook voorzien dat België tegen 2027 nog 4.000 geldautomaten heeft. Batopin is alleen verantwoordelijk voor het opzetten van 720 nieuwe geldautomaten tegen 2025. (ddw)