De EU moedigt lidstaten aan om meer grondpersoneel in te zetten en strengere controles in te voeren voor Russen die op de vlucht zijn voor de mobilisatie in eigen land.
“Er moet strenger worden opgetreden tegen Russische vluchtelingen”, zei Europees commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson op vrijdag in een interview met Politico. “De huidige situatie vereist een strenger onderzoek bij de beoordeling van visumaanvragen van Russische burgers en bijzonder grondige controles aan de buitengrenzen van de EU.”
Ze voegde eraan toe dat een geldig visum voortaan niet meer voldoende zal moeten zijn om toegang te krijgen tot de Schengenzone of de EU. Daarnaast zouden bepaalde soorten Russen, zoals journalisten en politieke dissidenten voorrang moeten krijgen.
Laatste route over land gesloten
De oproep van Johansson komt een dag nadat Finland zijn grens sloot voor Russische toeristen, waarmee de laatste directe route over land naar de Europese Unie werd gesloten. “De toegang van Russische burgers voor toeristische doeleinden brengt de internationale betrekkingen van Finland in gevaar”, verklaarde de Finse minister van Buitenlandse Zaken Pekka Haavisto tijdens een persconferentie.
Haavisto voegde eraan toe dat de toegang voor familiebezoek en werk nog steeds is toegestaan.
Het besluit van de Finse regering, die bang is om een doorgangsland voor Russen te worden, betekent dat het land zich aansluit bij de Baltische staten. Ook Estland en Letland zijn recentelijk begonnen met het invoeren van reisbeperkingen voor Russische burgers die voor toeristische doeleinden reizen.
Landen zijn verdeeld
Het besluit om de Europese grenzen met Rusland deels te sluiten kwam nadat verschillende omliggende staten hun zorgen uitdrukten over de vluchtelingenstroom die er ontstond, nadat het Kremlin de mobilisatie afkondigde. Enkele minuten na de aankondiging steeg het aantal online zoekopdrachten naar vluchten uit het land explosief en vormden zich lange rijen vluchtende burgers – vooral jonge mannen – aan de landgrens met Georgië.
Onderwijl raakten de Europese landen onderling sterk verdeeld over het toelaten van Russen binnen de unie. Vooral EU-landen die grenzen aan Rusland en een ingewikkelde, bloedige geschiedenis delen met de Sovjet-Unie, hebben zich sterk verzet tegen het toelaten van Russen.
Veiligheidsredenen
Vorige week schreef de Letse minister van Buitenlandse Zaken Edgars Rinkevics op Twitter dat het land geen Russen meer zal toelaten die hun land ontvluchten “vanwege veiligheidsredenen”. “Letland zal geen humanitaire of andersoortige visa verstrekken aan Russische burgers die de mobilisatie vermijden”, schreef Rinkevics. “Veel Russen die nu Rusland ontvluchten vanwege de mobilisatie vonden het doden van Oekraïners prima, ze protesteerden toen niet.”
Daartegenover hebben andere landen binnen de EU sympathie getoond voor de Russen die de mobilisatie ontvluchten. Voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, verklaarde open te staan voor het verlenen van asiel aan Russen die aan de militaire dienstplicht pogen te ontsnappen.
“In principe denk ik dat de Europese Unie mensen moet opvangen die in gevaar zijn vanwege hun politieke opvattingen. Als er in Rusland mensen om die reden in gevaar zijn of dreigen om te komen, omdat zij dit idiote besluit van het Kremlin om deze oorlog in Oekraïne te beginnen niet willen ondersteunen, moeten wij daar rekening mee houden.
Brain drain
De uitvlucht uit Rusland zorgt onderwijl voor een serieus probleem voor het Kremlin. Eerder drukten experts hun zorgen uit over een mogelijke “braindrain” van academische, financiële en technische werkers, wat misschien wel het grootste probleem zou zijn voor het Poetin-regime. Nu, bijna acht maanden na de start van de oorlog, zijn de eerste gevolgen ervan te zien in de Russische technologiesector.
Mitya Aleshkovskiy, een techwerker, zegt tegen de Washington Post dat de Russische overheid erg geschrokken is van de uittocht. “De premier van Rusland (Mikhail Mishustin, red.) heeft technici gesmeekt om te blijven. Hij zegt ze: ‘Maak je geen zorgen dat Apple vertrekt, we zullen onze eigen Apple Store bouwen’. Het maakt alleen niks uit, de beste mensen vertrekken”.