Kort nadat de oorlog in Oekraïne begon, besloten een aantal Europese naties om drijvende gasterminals te installeren om de importcapaciteit te verhogen. De eerste daarvan zouden eind 2022 al gas aan het continent moeten leveren. Maar het plan zou er volgens klimaatexperts kunnen toe leiden dat Europa op lange termijn afhankelijk zal blijven van fossiele brandstoffen.

In totaal zullen uiteindelijk zo’n 20 gasterminals worden gebruikt om het continent minder afhankelijk te maken van Russisch gas. Momenteel importeert Europa nog grote hoeveelheden uit het land via pijpleidingen, maar nu de belangrijke Nord Stream 1 pijplijn terug dicht is en wordt gevreesd dat die dicht zou kunnen blijven, is het alle hens aan dek om alternatieve leveranciers te vinden. 

Die vervangers, waaronder de Verenigde Staten (VS), Canada, Qatar en zelfs China, hebben echter niet de mogelijkheid om bestaande pijplijninfrastructuur te gebruiken. Om gas uit die landen te importeren, moet Europa dus gasterminals bijbouwen of aanschaffen. 

De terminals, die zo’n 300 meter lang zullen zijn, kunnen elk maar liefst 170.000 kubieke meter vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) opslaan. Eenmaal dat terug wordt opgewarmd om een gas te vormen, wordt het volume 600 keer groter, wat betekent dat elke terminal zo’n 102 miljoen kubieke meter gas kan leveren. Drijvende terminals genieten ook het voordeel sneller en goedkoper te kunnen worden gebouwd dan opslagplaatsen op het vasteland, hoewel ze duurder zullen zijn om te onderhouden.

Onbegrip bij klimaatexperts

Maar klimaatexperts zijn daar niet happig op. Zij luiden nu aan de alarmbel, omdat de ingebruikname van gasterminals nefaste gevolgen voor het klimaat zou kunnen hebben op lange termijn. Europa zou op die manier afhankelijk blijven van fossiele brandstoffen, in plaats van de energietransitie naar groene bronnen van energie te versnellen.

In 2016 werd op de klimaattop van Parijs immers afgesproken dat Europa en een hoop andere landen tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen moeten verminderen met maar liefst 40 procent. Dat zou nodig zijn om de opwarming van de aarde tegen het einde van de eeuw te beperken tot een maximum van 2 graden Celsius. Om dat doel te behalen, moet steeds meer energie worden gewonnen uit duurzame bronnen.

Door afhankelijk te blijven van aardgas, de derde grootste vervuiler onder fossiele brandstoffen, na olie en steenkool, zeggen experts dat Europa die doelstellingen wellicht niet zal halen. Zij zeggen bovendien dat de transitie sowieso al niet snel genoeg verliep om de schade voldoende te beperken.

Infrastructuur wordt gebouwd

Een groot deel van de LNG die zal worden geïmporteerd, komt van de VS. Daar wordt nu de exportcapaciteit fors uitgebreid, om te voldoen aan de torenhoge vraag in Europa. De VS leverden tijdens de eerste helft van het jaar nu al meer aardgas aan het continent dan tijdens het hele jaar 2021, maar zelfs dat is nog niet genoeg om te compenseren voor de enorme hoeveelheden die uit Rusland werden geïmporteerd voor de oorlog. 

“Het bouwen van deze immense LNG-infrastructuur zal de wereld voor tientallen jaren afhankelijk houden van fossiele brandstoffen en het klimaat blijven beschadigen”, vertelt klimaatwetenschapper aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) aan Bloomberg. Andere klimaatwetenschappers opperen dat het geld dat gebruikt wordt om de terminals te bouwen, beter zou worden gebruikt voor groene bronnen van energie. 

Maar het duurt jaren om zonne- en windparken te bouwen en de energiesector lijkt op korte termijn geen andere oplossingen te hebben dan terug te grijpen op aardgas. Europa heeft nu voor die oplossing gekozen: Duitsland, een van de grootste voorstanders van de nieuwe terminals, heeft nu al 3 miljard euro vrijgemaakt voor het project. Het heeft bovendien een wet doorgevoerd die het mogelijk maakt om ze te bouwen, zonder eerst beoordelingen te laten maken over hun impact op het klimaat.