Key takeaways

• Europa worstelt om zich aan te passen aan een veranderend geopolitiek landschap, dat gekenmerkt wordt door het verval van het op regels gebaseerde wereldsysteem en de opkomst van een multipolaire wereld.
• De EU heeft te maken met afnemende economische prestaties ten opzichte van rivalen zoals de Verenigde Staten, een tragere productiviteitsgroei, een krimpend aandeel in het wereldwijde bbp en een regeldruk die innovatie in de weg staat.
• De politieke instabiliteit in Frankrijk, geïllustreerd door de recente val van premier François Bayrou, wijst op een bredere bestuurscrisis in Europa, die een bedreiging vormt voor de algehele stabiliteit.

Europa staat voor een groot aantal uitdagingen, van het bepalen van zijn plaats in de wereldorde tot het stimuleren van het concurrentievermogen van bedrijven. Politieke en zakelijke leiders uiten hun bezorgdheid over deze groeiende problemen. Arancha González Laya, decaan van de Sciences Po Universiteit en voormalig minister van Buitenlandse Zaken van Spanje, vergelijkt de situatie met die van een “cholesteroltank”, waar problemen zich na verloop van tijd opstapelen en tot een ernstige crisis kunnen leiden. Markus Kerber, politiek adviseur en voormalig minister van Buitenlandse Zaken van Duitsland, beschrijft het continent als “gevangen in de koplampen” door de ineenstorting van het langdurige, op regels gebaseerde mondiale systeem.

Veranderende geopolitieke landschap

Kerber stelt dat het Europese continent in het verleden heeft geprofiteerd van dit systeem, dankzij zijn lage defensie-uitgaven, hoge consumentenvertrouwen en stabiliteit. Maar met de verzwakking van dit systeem en de opkomst van een nieuwe multipolaire wereld die gedomineerd wordt door de VS, China, India, de EU en Rusland, heeft het oude werelddeel moeite om zich aan te passen aan het veranderende geopolitieke landschap.

Een van de belangrijkste punten van kritiek op het Europese continent is het gebrek aan concurrentievermogen ten opzichte van zijn Amerikaanse en Aziatische rivalen. Terwijl voorstanders van dit standpunt beweren dat externe factoren zoals de handelsoorlog van Donald Trump en het conflict in Oekraïne interne hervormingen in de weg hebben gestaan, wijzen rapporten van de voormalige Italiaanse premiers Mario Draghi en Enrico Letta op de afnemende groei in de Europese Unie, regeldruk die innovatie belemmert, hogere energiekosten en een gefragmenteerde interne markt.

Afnemende economische prestaties

Deze factoren dragen ertoe bij dat de EU op een aantal economische indicatoren achterloopt op de VS. Het Draghi-rapport onderstreept dat de kloof tussen het bbp van de Europese Unie en dat van de VS groter is geworden, grotendeels door de vertraging van de productiviteitsgroei in het Europees blok. Gegevens van het Internationaal Monetair Fonds illustreren ook de daling van de economische output in de EU, waarvan het aandeel in het wereldwijde bbp zal dalen van 27,5 procent in 1980 tot 14,1 procent in 2025.

Terwijl de Europese commissaris voor Economie en Productiviteit, Valdis Dombrovskis, de inspanningen om het concurrentievermogen te verbeteren door middel van initiatieven zoals het “Competitiveness Compass” onderstreept, dringt Carlos Cuerpo, de Spaanse minister van Economie, Handel en Ondernemen, aan op snellere actie om hervormingen door te voeren. Hij wijst op de noodzaak van optimisme en een gevoel van urgentie bij het aanpakken van deze uitdagingen.

Politieke onrust in Frankrijk

Ondertussen worstelt Frankrijk met zijn eigen politieke crisis. De recente val van premier François Bayrou benadrukt de bredere instabiliteit waarmee het Europese continent wordt geconfronteerd. Bayrou verloor een cruciale vertrouwensstemming over zijn controversiële begrotingsplan om de groeiende schuld van Frankrijk aan te pakken. De nederlaag legt de diepe verdeeldheid binnen de Franse politiek bloot en illustreert de uitdaging voor Macron om de stabiliteit te bewaren.

Bayrous voorgestelde bezuinigingen kregen niet de steun van een verdeeld parlement, waardoor de begrotingsproblemen van het land verergerden. De oppositie viert zijn val, maar heeft niet de macht om een stabiele regering te vormen. Deze politieke impasse verzwakt de internationale positie van Frankrijk en bemoeilijkt zijn rol in de EU, vooral in een tijd waarin Macron een sleutelrol heeft gespeeld in de Europese diplomatieke inspanningen. (fc)

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!