De Europese Centrale Bank en de Europese Commissie pleiten voor een meer prominente en globale rol voor de euro. De eenheidsmunt is de op de Amerikaanse dollar na meest verhandelde munt ter wereld. Toch blijft zijn impact beperkt, net door de schijnbaar onaantastbare dominantie van de ‘greenback’.
De Europese Commissie liet eerder al verstaan dat Trumps ‘America First’-strategie en de economische sancties tegen Iran de nood aan een meer globale rol voor de euro rechtvaardigen. Maar zoiets realiseren blijft iets gans anders dan het zeggen. Eerder deze week legde de Britse journalist Gideon Rachman (Financial Times) nog eens uit dat Amerika’s krachtigste wapen in zijn economisch arsenaal niet zijn economische sancties zijn, maar het feit dat de dollar ‘s werelds reservemunt is. Rachman wordt niet voor niets beschouwd als een van ‘s werelds meest invloedrijke buitenlandcommentators.
Rachman: “Wie grote transacties maakt in dollars, zelfs buiten de VS, zal bijna zeker in contact komen met het Amerikaanse financiële systeem. En dat maakt ons kwetsbaar voor de lange arm van de Amerikaanse wet. Andere landen weten maar niet hoe ze aan die kwetsbaarheid een einde kunnen maken. De dollar als ‘s werelds favoriete munt vervangen is een zware taak van lange duur.
Alle alternatieven voor de dollar schieten tekort
Alle bestaande alternatieve hebben hun mankementen:
- De Russische economie is niet groot genoeg om een globale munt te ondersteunen en zaken doen met Rusland blijft gevaarlijk.
- De Chinese renminbi is niet volledig converteerbaar en kan daarom niet probleemloos de wereld worden rondgestuurd. De Chinese overheid is bang dat een volledig converteerbare munt een enorme kapitaalvlucht uit het land zal ontketenen. Dat geeft vooral aan hoe angstaanjagend hun eigen systeem is.
- De EU tenslotte biedt een rechtsstaat, een grote markt en een volledig converteerbare munt. Maar de euro is nog ver verwijderd van mogelijke rivaliteit met de dollar – misschien omdat de instellingen die de Europese munt ondersteunen nog onder constructie zijn en de herinnering aan de eurocrisis nog vers in het geheugen ligt.”
De euro blijft voorlopig nog ‘s werelds tweede belangrijkste munt. Maar de achterstand op de Amerikaanse dollar is groot, net omdat deze laatste voor zowat alle internationale transacties als standaard geldt. Een dominantie die bijvoorbeeld zichtbaar is in de oliesector, waar 85% van de transacties binnen de EU in Amerikaanse dollar wordt afgehandeld. Ook de liquiditeit en omvang van de Amerikaanse obligatiemarkten is vele malen groter dan die van concurrerende valutazones.
’s Werelds reservemunt… een exorbitant privilege
Dat de Amerikaanse dollar ‘s werelds reservemunt is, heeft enkel voordelen. Het is een fenomeen dat door voormalig Frans president Valery Giscard d’Estaing ooit als een ‘exorbitant privilege’ werd omschreven. De Fransman probeerde zo uit te leggen waarom Amerika goedkoper kan lenen en de dollar minder aan schommelingen onderhevig is op de valutamarkten.
Fragmentering globaal handelssysteem dreigt…
Toch heeft de populariteit van de dollar sinds de globale financiële crisis van 2008 klappen gekregen. Vooral de centrale banken van de opkomende economieën wisselen steeds vaker hun dollars in voor andere valuta, de euro inbegrepen. Sinds 2017 stegen de buiten de eurozone aangehouden reserves in euro met 1,2%. De internationale dollarreserves daarentegen daalden met 7%.
In een toespraak ter gelegenheid van de presentatie van het jaarrapport van de ECB zei Benoît Coeuré, die in de raad van bestuur zetelt, dat er wel degelijk een risico bestaat op de fragmentering van het globale handelssysteem. Een meer invloedrijke euro zou daarvan kunnen profiteren. De EU zou op die manier meer politieke invloed kunnen aanwenden. Men zou eventueel ook eigen sancties kunnen uitvaardigen, een voorrecht dat voorlopig enkel Washington geniet.
Coeuré denkt tenslotte dan een meer prominente rol voor de euro de Europese economie zou ten goede komen. Omdat ze dan minder afhankelijk zou worden van de beslissingen die de Amerikaanse Federal Reserve neemt.