Key takeaways
- De EU wil in 2027 niet meer afhankelijk zijn van Russisch gas.
- Het inroepen van overmachtclausules in contracten is mogelijk niet effectief vanwege ononderbroken leveringen, waardoor het moeilijk is om de wettelijke drempel te halen.
- Om de invoer van Russisch gas te sanctioneren is unanieme instemming van alle 27 EU-lidstaten nodig.
De Europese Unie zal dinsdag een plan onthullen waarin staat hoe ze haar afhankelijkheid van Russisch gas geleidelijk wil verminderen. Hoewel het blok ernaar streeft om tegen 2027 een einde te maken aan alle invoer van fossiele brandstoffen uit Rusland, is nog steeds ongeveer 19 procent van de huidige gasvoorziening van Europa afkomstig uit Rusland.
De geleidelijke stopzetting van deze contracten zonder sancties brengt echter juridische problemen met zich mee. De Europese Commissie onderzoekt opties die Europese bedrijven in staat zouden stellen om “overmacht”-clausules in hun contracten in te roepen, waardoor deze contracten kunnen worden verbroken zonder dat er sancties volgen. Daarnaast overweegt de Commissie maatregelen om te voorkomen dat bedrijven nieuwe overeenkomsten voor Russisch gas sluiten.
Wettelijke complicaties en opties
Juridische experts zijn echter sceptisch over de effectiviteit van het inroepen van overmacht. Zij stellen dat, omdat de gasleveringen ononderbroken doorgaan, er geen contractbreuk heeft plaatsgevonden. Dit maakt het moeilijk om aan de wettelijke drempel voor “overmacht” te voldoen.
Het opleggen van sancties op de invoer van Russisch gas wordt beschouwd als de meest beslissende methode om Russisch gas helemaal uit te bannen. Deze aanpak vereist echter unanieme instemming van alle 27 EU-lidstaten. Het verkrijgen van deze consensus blijkt een uitdaging te zijn, omdat landen als Slowakije en Hongarije nauwe banden met Rusland onderhouden.
Juridische gevechten tussen Gazprom en Europese bedrijven
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn Gazprom en Europese bedrijven verwikkeld in talloze juridische gevechten over geschonden contracten en gemiste betalingen. Deze geschillen worden geschat op een waarde van maar liefst 18,5 miljard euro.
Veel gascontracten met Gazprom bevatten “take-or-pay”-clausules, waardoor kopers die leveringen weigeren toch moeten betalen voor een aanzienlijk deel van het gecontracteerde volume. Sommige juristen suggereren dat Europese bedrijven zouden kunnen aanvoeren dat veranderende risico’s en nieuwe EU-regelgeving sinds 2022 rechtvaardigen dat er opnieuw over deze Russische contracten wordt onderhandeld of dat ze er helemaal uit stappen.
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!