Key takeaways

• De Europese Unie overweegt een nieuw sanctiepakket tegen Rusland. Het omvat een voorgestelde verlaging van het prijsplafond voor Russische olie.
• De Verenigde Staten zijn tegen verdere verlaging van het prijsplafond. Bovendien stuiten de pogingen van de EU om unilateraal verder te gaan op aanzienlijke obstakels en praktische bezwaren.
• Een verdeelde G7 zou het vertrouwen en de coördinatie kunnen schaden. Deze zijn cruciaal voor het handhaven van de druk op Rusland.

De Europese Unie overweegt een nieuw sanctiepakket tegen Rusland, met als doel de druk op het Kremlin te verhogen en een staakt-het-vuren in Oekraïne te bewerkstelligen. Dit pakket, het 18e sinds februari 2022, richt zich op de financiële sector van Rusland, zijn netwerk van tankers die worden gebruikt om sancties te omzeilen (“schaduwvloot”), en de niet-operationele Nord Stream-pijpleidingen.

Een belangrijk onderdeel is een voorgestelde verlaging van het prijsplafond voor Russische olie. Het heeft als doel de inkomsten van Rusland uit de verkoop van olie verder te beperken. Deze inkomsten zijn cruciaal voor de financiering van de oorlogsinspanningen. EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen benadrukte de noodzaak van een staakt-het-vuren en onderhandelingen. Ze benadrukte dat druk de enige taal is die het Kremlin verstaat.

Jurisdictie van EU en Verenigde Staten is beperkt

Dit voorstel staat echter voor uitdagingen, omdat er consensus onder de G7-leden voor nodig is. In tegenstelling tot andere sancties heeft het prijsplafond zowel politieke als praktische dimensies die verder reiken dan de jurisdictie van de EU tot de Verenigde Staten. Het plafond, dat in december 2022 door de G7 werd ingevoerd, was bedoeld om de westerse dominantie in maritieme verzekeringen (Protection and Indemnity) te gebruiken om de prijs van Russische olie wereldwijd te beperken.

Hoewel het aanvankelijk succesvol was in het verlagen van de prijs van Russische olie uit de Oeral, werd de limiet omzeild door de Russische “schaduwvloot” van verouderde tankers die alternatieve verzekeringssystemen gebruiken die buiten het toezicht van de G7 vallen. De EU wil de limiet nu verder verlagen tot 50-45 dollar per vat, een stap die wordt gesteund door het VK en Canada, maar waartegen de VS zich verzet.

Unanieme goedkeuring nodig voor prijsplafond in EU

Dit roept vragen op over of de EU eenzijdig kan handelen. Wettelijk gezien zou de EU haar eigen prijsplafond kunnen aanpassen, onafhankelijk van andere G7-leden. Er is echter unanieme goedkeuring van alle 27 lidstaten nodig, waardoor dit zonder steun van de VS onwaarschijnlijk is. De toenadering van Hongarije tot de regering-Trump maakt de zaak nog ingewikkelder.

Zelfs als de EU erin slaagt om interne consensus te bereiken, stuit een unilaterale stap op aanzienlijke obstakels. Verschillende maxima aan de andere kant van de Atlantische Oceaan zou verwarring scheppen. Bovendien zou het de handhaving verzwakken. Een verdeelde G7 zou het vertrouwen en de coördinatie kunnen schaden. Deze zijn cruciaal voor het handhaven van de druk op Rusland. Het unilateraal aanscherpen van het plafond zou de Russische olie-export extra beperken. Toch zou het niet zo effectief zijn als een verenigde G7-benadering.

Dilemma van de EU

Naast praktische en juridische bezwaren zijn er ook geopolitieke overwegingen. Het G7-initiatief is al bekritiseerd vanwege zijn exclusiviteit, waarbij landen als China en India ruwe Russische olie blijven kopen. Een trans-Atlantische kloof zou de westerse alliantie verder destabiliseren. Hoewel sommigen beweren dat deze verdeeldheid al duidelijk is, staat de EU voor een complex dilemma bij het nemen van de volgende stappen met betrekking tot het prijsplafond voor Russische olie.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!