De EU-lidstaten hebben een nieuwe deal te pakken over migratie

Nu wacht het Europees Parlement, en onderhandelingen daarmee, die waarschijnlijk de Belgen in 2024 zullen moeten managen.

Het scheelde niet veel, op de EU-top in Luxemburg. Want de Franse minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, een grote voorstander van de deal, moest in allerijl naar Frankrijk terugkeren, na een dramatische steekpartij met kinderen in Annécy. Vervolgens bleef Italië urenlang dwarsliggen.
Maar uiteindelijk kwam er dus witte rook over een nieuwe migratiedeal, tussen de EU-landen, via gekwalificeerde meerderheid. Dat is wel historisch te noemen, na jaren van onenigheid binnen de EU.
Dwarsliggers Polen en Hongarije, die voortaan zullen moeten betalen als ze niet genoeg solidair zijn en ook asielzoekers opvangen, stemden tegen. Ook Bulgarije, Slovakije en Litouwen onthielden zich om die reden: Oost-Europa vangt proportioneel nu veel minder asielzoekers op en dat moet volgens de deal meer “solidair”. Gebeurt dat niet, dan betalen de landen voortaan 20.000 euro per asielplek te kort.
Maar ook voor de EU-landen aan de Middellandse zee komen er een pak meer taken bij. Zo komt er een verplichte snelle screening van binnenkomers: zijn het asielzoekers die een case hebben, of louter economische vluchtelingen? Asielzoekers uit landen die eigenlijk niet in aanmerking komen, zullen zo veel sneller geweerd worden. Onder meer Italië, met een stevig rechtse regering, wil daarop sneller nieuwkomers kunnen terugsturen: die toegeving kregen ze.

Vis in het water

De zaak is nog niet helemaal rond nu, binnen de EU: na de lidstaten is het vervolgens aan het Europees Parlement om zich uit te spreken. En daarna moet door die twee een finale deal onderhandeld worden, waarschijnlijk in het voorjaar van 2024. Dan is België voorzitter van de EU. “België zal een voortrekkersrol spelen tijdens die onderhandelingen”, zegt staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (cd&v).
Die speelde op de achtergrond een belangrijke rol in het maken van de deal, naast het Zweeds voorzitterschap: in Brussel hield ze onder meer een informeel overleg met de kernlanden die het akkoord écht wilden. Tussen de complexe teksten en het diplomatieke spel van de EU voelt de ambtelijke de Moor zich duidelijk als een vis in het water.
De kans is groot dat finaal in het voorjaar van 2024 er een deal gemaakt wordt die dan sluitend is. Meteen kan de Moor dan zeggen wat zij en Vivaldi, met gisteren ook nog premier De Croo in de Kamer, al tot in den treuren herhaalden: “De oplossing om de asieldruk te verminderen, loopt via een Europese regeling, voor heel de EU.”