Het geduld van de Europese Unie raakt op: Hongarije blijft moeilijk doen over steunmaatregelen voor Oekraïne. Diplomaten denken dan ook dat de ‘nucleaire optie’ overwogen moet worden: het ontnemen van het stemrecht.
EU heeft het gehad met halsstarrig Hongarije: ‘nucleaire optie’ ligt op tafel
Waarom is dit belangrijk?
Hongarije blokkeerde met succes 50 miljard euro aan steun voor Oekraïne. Terwijl de Amerikaanse president Biden zijn steunpakket niet door het Congres krijgt en met een eventuele nieuwe presidentstermijn voor de protectionistische Donald Trump in zicht, groeit bij de EU het besef dat het zelf in actie moet schieten rond Oekraïne. En dat lukt niet met een lidstaat die dwarsligt.In het nieuws: De EU neigt steeds meer om Artikel 7 in te roepen: een sanctie om het stemrecht van een lidstaat op te schorten.
- Diplomaten vinden dat de blokkade van Hongarije de veiligheid van Oekraïne in gevaar brengt. “Als Hongaars president Viktor Orbán echt opnieuw een akkoord blokkeert op de top in februari, dan kan het inroepen van Artikel 7 om Hongarije zijn stemrecht te ontnemen een reële optie worden”, zegt een anonieme bron tegenover Politico.
- Het beruchte Artikel 7 kan worden ingeroepen als een lidstaat inhoudelijke inbreuken pleegt op de fundamentele waarden van de Europese Unie, zoals democratie, vrijheid of gelijkheid.
- De procedure kan worden gestart door de Europese Commissie, het parlement of bij akkoord van een derde van de lidstaten. Een tweederdemeerderheid van het Europees Parlement moet dat dan bekrachtigen.
- Als die procedure doorlopen is, stemt de Europese Raad, alle lidstaten met uitzondering van het beschuldigde lid, over de ontneming van het stemrecht. Hiervoor is unanimiteit vereist.
- De vraag blijft wel of elke lidstaat hiermee akkoord zou gaan. Daarbij wordt vooral gekeken naar Slovakije. Premier Robert Fico toonde zich eerder een bondgenoot van Orbán, hij verklaarde dat de soevereiniteit van Hongarije aangevallen wordt.
Loze dreigementen?
Om te volgen: Komt de grote verzoening nog op gang?
- Door de ‘nucleaire optie’ te verkiezen, neemt de EU evenwel het risico om Orbán volledig te isoleren. Zo kan een omgekeerd effect ontstaan: Hongarije kan zich dan nog meer afzetten van de rest van de Unie. Het is ook waar Orbán-getrouwen in Boedapest mee schermen.
- De Franse president Emmanuel Macron lijkt het nog eens te willen proberen: een verzoeningspoging. In december nodigde hij Orbán in Parijs uit. Franse diplomaten zijn opvallend stil over de kwestie. De hoop leeft dat Hongarije bereid is om te onderhandelen voor de volgende Europese top plaatsvindt.
- Hongarije zelf blijft vasthouden aan de vrijgave van steunpakketten, en lijkt er steeds meer aan te verbinden. Naast steunmaatregelen voor Oekraïne zou nu ook de toetreding van Zweden tot de NAVO aan het Hongaars geld vastgeklikt worden.
- Zijn het dan slechts loze dreigementen, dat Artikel 7? Of komt het tot een clash, zoals een andere diplomaat aangeeft, “moeten we niet meegaan in het spelletje van wat Orbán wil. We moeten daadkrachtiger zijn”? Slechts één man heeft de sleutel in handen, Viktor Orbán zelf.
The Bigger Picture: Hongarije vindt nog weinig bondgenoten.
- De Italiaanse premier Giorgia Meloni, nochtans van het rechtse Fratelli d’Italia, schuift op richting het centrum inzake Oekraïne en Rusland.
- In Polen verloor de conservatieve partij PiS de verkiezingen en kwam er een wissel van de macht: de progressieve Donald Tusk is nu premier.
- In Nederland heeft de rechtse Geert Wilders de verkiezingen dan wel gewonnen, een regering vormen lukt hem voorlopig niet. Orbán kan van Wilders voorlopig alleen maar morele steun verwachten.
- Het scenario dat Hongarije de EU dan maar ontevreden de rug toekeert en een ‘Huxit’ in gang zet, lijkt nu onwaarschijnlijk. Dat idee van een exit leefde wel even, maar Orbáns strategie is er nu vooral eentje van destabilisering en blokkering binnen de EU. Een spel dat hij, voorlopig toch, lijkt te winnen.
