Turks president Recep Tayyip Erdogan heeft zaterdag gewaarschuwd dat Turkije de NAVO-lidmaatschapsaanvragen van Zweden en Finland niet zal ratificeren zolang de twee Scandinavische landen hun beloftes aan de Turken niet nakomen. De autoritaire leider heeft beide landen ervan beschuldigd toevluchtsoorden te zijn voor voorvechters van de Koerdische zaak, die door Ankara als terroristen worden beschouwd.
“Totdat de beloften aan ons land worden nagekomen, zullen wij ons principiële standpunt handhaven”, wordt Erdogan geciteerd door verschillende media. “Wij volgen nauwlettend of de beloften van Zweden en Finland worden nagekomen of niet, en natuurlijk is de uiteindelijke beslissing aan ons grote parlement”, zei hij in een toespraak tot het parlement in Ankara.
Door de inval van Rusland in buurland Oekraïne in februari hebben de twee Scandinavische landen hun decennialange neutrale status op militair vlak opgegeven; in mei dienden ze beide een aanvraag in om lid te worden van de NAVO.
Hoewel de Scandinaven hoopten op een snelle toetreding, vertraagde Turkije het proces door bezwaar te maken tegen hun lidmaatschap.
Helsinki en Stockholm “bevorderen terrorisme”
De Turkse leider schuwt de grote woorden niet in deze kwestie. Hij vindt dat zowel Finland als Zweden veilige havens zijn voor Koerdische militanten, waarbij hij specifiek de aandacht vestigde op de vogelvrij verklaarde Koerdische Arbeiderspartij (PKK). Zijn conclusie is bijgevolg dat Helsinki en Stockholm “terrorisme” bevorderen.
In juni bereikten de drie landen echter een overeenkomst, met bepalingen over uitleveringen en het delen van informatie. Deze deal moest de weg vrijmaken voor de NAVO om de twee landen formeel uit te nodigen tot het bondgenootschap toe te treden.
Beide naties verplichten zich er in zeer hoge mate toe hun rechtsstaat en strafrechtelijke structuren aan de Turkse behoeften aan te passen en zowel de PKK als de Gülenbeweging duurzaam te gaan vervolgen.
Uitlevering van 85 individuen
In een andere belangrijke concessie aan Ankara kondigde Stockholm vrijdag nog aan dat het de uitvoer van oorlogsmateriaal naar Turkije opnieuw heeft toegestaan. Ankara had verzocht om een herroeping van de beperkingen die in 2019 werden ingevoerd na een Turks offensief in het noordoosten van Syrië.
Maar: opdat het Turkse parlement zijn NAVO-verzoek zou kunnen inwilligen, willen de Turken dat de Zweden 73 verdachten die banden hebben met de PKK uitleveren; in het geval van Finland gaat het om 12 individuen.
Erdogan verlegt wellicht wat graag de focus van de beroerde economische situatie van zijn land naar de strijd tegen opstandige minderheden; dat is altijd scoren bij de nationalistische achterban.
Politieke omwenteling
Zweden bevindt zich overigens midden in een politieke omwenteling na de verkiezingen in dat land op 11 september, waarbij een rechts blok (waaronder extreem-rechts, dat met een ruime marge won) nipt de overwinning behaalde.
In de nasleep daarvan bood premier Magdalena Andersson (sociaal-democraat) haar ontslag aan. Tegelijkertijd kondigde de leider van de Zweedse conservatieven, Ulf Kristersson, aan dat hij was begonnen met de vorming van een nieuwe regering. De deelname van extreem-rechts aan deze regering blijft relatief onzeker, maar zij zullen in ieder geval normaal gesproken rechts in het parlement massaal steunen.
Alleen Hongarije en Turkije
Tot dusver hebben 28 van de 30 NAVO-leden het lidmaatschap van Finland en Zweden geratificeerd. Alleen Hongarije en Turkije moeten de lidmaatschapsaanvragen nog ter ratificatie naar hun parlementen sturen.
(as)