Uit een rapport van Thomson Reuters over de wereldwijde energietransitie kan geconcludeerd worden dat de talloze miljarden die OESO-landen (leden van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, die voornamelijk uit westerse landen bestaat) investeren om het klimaat te redden maar een zeer beperkte impact zullen hebben. Dat komt voornamelijk omdat niet-OESO-landen in sneltempo een even hoge levensstandaard als het Westen willen bereiken, en dat vergt behoorlijk wat energie. En bijlange niet al die energie zal van hernieuwbare bronnen komen.

Eerst en vooral blijkt uit het rapport dat de energieconsumptie van OESO-landen de voorbije twee decennia helemaal niet meer groeit. Vandaag de dag gebruikt deze groep samen zo’n 230 exajoule aan energie. De consumptie in niet-OESO-landen daarentegen is tijdens de eerste 22 jaar van deze eeuw al meer dan verdubbeld, van zo’n 160 exajoule in 2000 naar 365 exajoule vorig jaar. De consumptie in deze landen blijft stijgen, met gemiddeld zo’n 2,4 procent per jaar, terwijl die in de OESO-landen de voorbije jaren gestagneerd is en zelfs een lichte daling kon optekenen.

Evenaren van de westerse welvaart

En hoewel niet-OESO-landen nu al meer dan 60 procent van de wereldwijde energie verbruiken, lijkt het er niet meteen op dat de groei zal verminderen, laat staan stoppen. Per capita verbruikt de gemiddelde niet-OESO-inwoner immers slechts een derde van de energie die een OESO-inwoner verbruikt. 

Niet-OESO-inwoners proberen echter in sneltempo om de welvaart in het Westen te evenaren. In 1970 gebruikte de gemiddelde inwoner van niet-OESO-landen slechts een zevende van de hoeveelheid energie die men in het Westen verbruikt. Vandaag de dag is dat al gestegen naar een derde. Vooral de laatste 20 jaar is een duidelijke opwaartse trend merkbaar. Voeg daar nog eens aan toe dat er de komende decennia nog zo’n twee miljard mensen zullen bijkomen, vooral in niet-OESO-landen, en dat die mensen ook een hogere levensstandaard zullen verlangen. 

Indien het verbruik in OESO-landen hetzelfde blijft, en niet-OESO-landen hetzelfde consumptieniveau willen bereiken, zal het wereldwijde totaal hoe dan ook enorm stijgen. Als niet-OESO-inwoners vandaag de dag al evenveel zouden verbruiken als OESO-inwoners, zou de wereldwijde energieconsumptie verdrievoudigen. Maar daar is dan nog niet eens bijgerekend dat het aantal niet-OESO-inwoners verder zal stijgen. 

Niet kieskeurig

Kortom: de hoeveelheid energie die nodig is om de wereldbevolking van een hoge levensstandaard te voorzien, is enorm. En het lijkt er niet op, volgens het rapport van Thomson Reuters, dat het uitbreiden van hernieuwbare capaciteit noodzakelijk zal betekenen dat fossiele brandstoffen zullen wegvallen. Hoe goedkoper andere energiebronnen worden, hoe meer ze worden gebruikt als aanvulling, niet als vervanging van fossiele brandstoffen. Mensen die een betere levensstandaard willen bereiken, lijken niet kieskeurig over de energiebron die zij daarvoor gebruiken, en staan er minder bij stil of ze al dan niet het klimaat redden wanneer het licht brandt.

Dat blijkt meteen ook uit de cijfers: de wereldwijde vraag naar aardolie stijgt al twee decennia. Enkel in 2020, toen het COVID-virus de wereld platlegde, daalde de vraag, maar sindsdien stijgt die terug. Ook de consumptie van aardgas en steenkool blijft stijgen. Hoewel er vorig jaar wereldwijd nog nooit zoveel hernieuwbare capaciteit is bijgebouwd, blijft de honger naar fossiele brandstoffen onstilbaar, voornamelijk in opkomende economieën. 

Druppel op een hete plaat

Dat het Westen er nu alles aan doet om een transitie naar hernieuwbare bronnen teweeg te brengen, dreigt dus slechts een druppel op een hete plaat te zijn. Tegelijkertijd bouwen landen als China immers aan de lopende band steenkoolcentrales. En hoewel China ook een steeds groter aandeel energie uit hernieuwbare bronnen haalt, doet dat er niet toe als de totale energieconsumptie stijgt. Ook in India doet zich een gelijkaardige situatie voor.

Dat de inspanningen van westerse landen daardoor een lege doos dreigen te worden, wordt mooi geïllustreerd in onderstaand filmpje. Rob Jetten (D66), de Nederlandse minister voor Klimaat en Energie, moet toegeven dat de maatregelen die Nederland onderneemt de temperatuurstijging met slechts 0,000036 graden (in de tweet zelf fout geschreven, maar later in de reacties gecorrigeerd door de auteur) zullen beperken, in theorie. Het prijskaartje? 28 miljard euro.

Daarbovenop moet er bij worden stilgestaan dat het vooral mensen in het Westen zijn die het klimaat willen redden. Uit een rapport van Gallup vorig jaar, gebaseerd op een enquête bij meer dan 125.000 personen in meer dan 100 landen, blijkt dat mensen uit Azië, Afrika en het Midden-Oosten minder bezorgd zijn over de klimaatverandering dan mensen in het Westen. Hoger op het prioriteitenlijstje: de strijd tegen armoede en onderontwikkeling. 

Lees het volledige rapport van Thomson Reuters hier.