Een recente studie door de Nationale Bank bevestigde dat het woningbezit afkalft bij de armste lagen van de bevolking. Dat baart pensioenexpert Philip Neyt zorgen. “Want de eigen woning is een niet te onderschatten financiële buffer voor gepensioneerden.”

Bij een pensioen van 1.500 euro per maand scheelt het een stevige slok op de borrel als je pakweg 800 euro huur moet betalen of niet. Wie het geluk heeft zijn woning volledig afbetaald te hebben op pensioenleeftijd, heeft beduidend meer financiële ademruimte.

Een eigen woning is voor een grote groep mensen echter een onbereikbare droom geworden, zo bleek uit de studie van de Nationale Bank.

• Bij de armste huishoudens (inkomen lager dan 60 procent van het doorsnee inkomen) is het percentage woningeigenaars de voorbije twee decennia fors gezakt: van 56 procent in 2003 tot slechts 37 procent in 2020.
• Het totale percentage eigenaars in België is nochtans relatief constant gebleven, rond 72 procent. Anders gesteld: terwijl woningbezit in de armere bevolkingslagen structureel afneemt, bezit het overgrote deel van de meer begoede lagen een woning, en vaak meer dan een.
• Nog een vaststelling: het woningbezit bij de armsten zit structureel onder het gemiddelde van de eurozone, terwijl België internationaal nochtans bekendstaat als een land met vooral eigenaars (tegenover huurders).

Pensioenbuffer

De gevolgen van die recente vastgoedevolutie op de pensioenproblematiek zijn volgens expert Philip Neyt niet te onderschatten. “Voor zowat drie op de vier Belgen is hun vastgoed hun belangrijkste pensioenreserve. Om een idee te geven: het opgetelde vastgoedvermogen van de Belgen is 1.700 miljard euro waard en is daarmee even groot als het vermogen van alle Nederlandse pensioenfondsen samen.”

Twintig jaar geleden was het ook voor de armsten onder de bevolking nog mogelijk om via de aankoop van eigen woning een buffer voor de oude dag op te bouwen. “Vastgoed is een belangrijke en stabiele buffer gebleken. Zelfs de meest bescheiden woonst laat toe om kapitaalgewijs zijn behoeften bij pensionering te dekken.”

Nu ogen de pensioenvooruitzichten voor die inkomensklasse minder rooskleurig. Neyt: “Een eigen woning is de beste bescherming tegen armoede, en al zeker in periodes van inflatie. Dat we juist een gestage terugloop van het woningbezit zien bij de minder welstellende gezinnen, maakt deze groep bijzonder kwetsbaar.”

“Voor een degelijke gemoedsrust bij pensionering is niet alleen het absolute pensioenbedrag belangrijk, maar zijn pensioen, huisvesting en goede toegang tot betaalbare gezondheidszorg onlosmakelijk met elkaar verbonden.”