“Het opzet hangt met haken en ogen aan elkaar”, zo steltnEgbert Lachaert, de voorzitter van de Vlaamse liberalen, over het Vlaamse stikstofakkoord in Het Nieuwsblad. “Dat er bijsturing nodig zal zijn naar sommige bedrijven die diffuse signalen kregen, lijkt me duidelijk.” Open Vld komt zo de andere kleine coalitiepartner cd&v te hulp, tegen de grote broer in de coalitie N-VA in.

• Meteen staat minister-president Jan Jambon (N-VA) wat voor schut. Want hij rechtte in het Vlaams Parlement stevig de rug, over dat landbouwdossier. “We zullen die bezwaren ernstig nemen, maar we weten wel dat het stikstofvat vol zit. Als we niet tegen een vergunningstop willen aanlopen in dit land, zoals in Nederland, zullen we dat vat eerst moeten laten leeglopen”, zo stelde Jambon.
• Maar alles wijst erop dat de huidige fase, het openbaar onderzoek na het stikstofakkoord, zal gebruikt worden door cd&v en dus ook Open Vld, om het akkoord zelf open te wrikken. Dat ligt uiterst moeilijk voor de bevoegde minister van Omgeving, Zuhal Demir (N-VA). Ze is al langer op oorlogspad met zowel cd&v als in mindere mate Open Vld, in haar gekende flamboyante stijl. Het lijkt erop dat de coalitiepartners haar nu een lesje willen leren.
• Bij cd&v voert men de forcing, met de nieuwe minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v). Bij diens eedaflegging gisteren stonden leden van de Boerenbond, allemaal in groene tenue, luid te juichen vanop de publiekstribune. “De landbouworganisatie rekent op de minister van Landbouw, wij vinden dat logisch”, zo stelde Joachim Coens, afscheidnemend voorzitter van cd&v, die speciaal van Damme naar Brussel was gekomen, om op Villa Politica nog eens zijn punt te maken.
• Maar niet de cd&v-kritiek, wel de acties van Gwendolyn Rutten, de oud-voorzitter van Open Vld, brengen het akkoord ten gronde in moeilijkheden: zij stelt zich fundamentele vragen bij de methode van de Vlaamse administratie om de lijsten met ‘rode’ en ‘oranje’ landbouwbedrijven te maken, de afgelopen jaren.
• Dat daarmee enorm gemarchandeerd is, lijkt ondertussen wel duidelijk: decennialang was zowel het ministerie als de administratie gedomineerd door cd&v en dus ook die zuil van de Boerenbond. Die ging uiterst ‘politiek’ om met de lijst: telkens verdwenen er bedrijven en werd geschoven met criteria. Dat maakt, ironisch genoeg, die lijst nu kwetsbaar voor juridische discussies en dus fundamenteel weerwerk tegen het akkoord.
• Tegelijk begint cd&v zo wel aan een schier onmogelijke opdracht: elke discussie over stikstof botst onvermijdelijk op het Europese kader, waar België en Vlaanderen niet buiten kunnen. De stikstofvervuiling leidde ook in Nederland tot een enorme spanning met de boeren. Het dossier blokkeren zou leidden tot een enorme impasse en een regeringscrisis aan het Martelarenplein.
• Vanuit de oppositie schiet Vooruit ondertussen met scherp, op cd&v: in plaats van zich te focussen op landbouw, en “het lot van een handjevol boeren”, bekommeren de Vlaamse socialisten zich om het veel grotere departement Welzijn, met veel meer impact, zo is de boodschap.
• “Als je deze discussie hoort, ga je je afvragen wie er nu eigenlijk is moeten opstappen. Is het de minister van Landbouw die ontslag heeft moeten nemen, omdat er heel dringend een nieuwe, frisse wind op Landbouw moest waaien? Neen, toch? Het is de minister van Welzijn die na een falend welzijnsbeleid van meer dan twintig jaar van cd&v is moeten opstappen. Dat is er gebeurd”, zo stelde Hannes Anaf (Vooruit).