“Magnette had het niet onder controle.” Aan Vlaamse kant binnen Vivaldi maakt men een harde analyse, over PS-voorzitter Paul Magnette. De Franstalige socialisten gingen voluit in de aanval op minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR). Daarbij speelde ook een ‘Brusselse’ afweging: Lahbib is straks lijsttrekker in de hoofdstad, haar maximaal beschadigen kwam de PS-fractieleider Ahmed Laaouej, ook PS-voorzitter in Brussel, niet slecht uit. Maar op een bepaald moment moest wél geremd, of de regering viel. Achter de schermen oefenden de Vlaams partijvoorzitters van Vivaldi pressie uit. Zowel Egbert Lachaert (Open Vld), die Magnette belde, als premier Alexander De Croo (Open Vld) maakten duidelijk dat de regering nu moet ‘werken’ en op een zucht van een cruciale deal met Engie staat. Maar zeker het gesprek van Conner Rousseau (Vooruit) met Paul Magnette deed de zaak mee kantelen: uiteindelijk floot de PS haar fractie wat terug. Die stemmen nu de motie van wantrouwen weg, maar tegelijk blijft Laaouej keihard uithalen. “Wij blijven haar ontslag vragen, maar wij gaan de regering niet doen vallen, omdat mevrouw Lahbib haar verantwoordelijkheid niet neemt”, stelde die vanmorgen op de RTBF. En opvallend: Georges-Louis Bouchez (MR) bleef ondertussen doodstil. “Hij was nerveus, want zo’n crisis kon hem ook intern doen wankelen”, wordt in het liberale kamp geduid.

In het nieuws: Vivaldi kan verder, nadat gisteren alle telefoons tussen de voorzitters en vicepremiers roodgloeiend stonden.

De details: De Vlaamse socialisten kalmeren hun Franstalige familiegenoten, de liberalen houden Bouchez koest, terwijl de groenen in hun fractie uiteindelijk ook tot de conclusie komen: the show must go on, met Vivaldi.

• “Elle n’est pas capitaine de son âme, mais de ses intérets personnels.” “Ze is niet de kapitein van haar ziel, maar enkel van haar persoonlijke belangen“. Het zijn van die zinnetjes die doden, in de affaire-Lahbib. Vanmorgen kwam die oprisping van de PS-fractieleider Ahmed Laaouej, die opnieuw op de ochtendradio zat, deze keer bij de RTBF.
• Die frasering ‘kapitein van mijn eigen ziel‘ kwam van Lahbib zelf, die de creatieve beeldspraak gebruikte om uit te leggen aan de Kamerleden dat ze haar eigen mannetje was, en geen handpop van Georges-Louis Bouchez. Maar Laaouej gooide dat vanmorgen vol in haar gezicht terug.
• “Daarbij liet de PS-fractieleider het niet:
  • Opnieuw de aanval: “Wij vragen nog steeds haar ontslag, er is en probleem van persoonlijke ethiek, van politieke aard. Samenwerken wordt moeilijk, kunnen we haar nog geloven?”
  • Maar tegelijk stelde die: “Wij gaan de regering niet doen vallen nu, omdat mevrouw Lahbib haar verantwoordelijkheid niet neemt. Wij hebben niet met vuur gespeeld, dat heeft zij gedaan door met de geloofwaardigheid van ons land te spelen.”
  • En nog: “Er is geen deal gemaakt, en al zeker niet op de kap van mensenrechten en het internationale imago van België.”
• Dat Laaouej de forcing voerde de afgelopen dagen, was wel duidelijk. Als fractieleider stuurde hij zijn Kamerlid Malik Ben Achour (PS) vooruit, die zich keihard vastbeet in het dossier én de minister. Een smeektelefoontje van Lahbib zelf, beantwoordde Laaouej ijskoud. En vervolgens zette hij het gas helemaal open, in de fractie van de PS.
• Daarbij spelen lokale afwegingen zeker mee. Want ondertussen is het een publiek geheim dat Lahbib in Brussel, met haar breed profiel, de logische kandidaat is om de lijst voor het Brusselse Gewest in 2024 te trekken, en kandidaat minister-president te zijn voor de MR. En daar zitten zowel PS als Ecolo echt niet op te wachten: Lahbib heeft een ‘breed’ profiel, veel meer een centrumfiguur dan Bouchez zelf. Die beschouwde zijn keuze en recrutering van Lahbib als een ‘meesterzet’.
• Maar Laaouej had dus wel zin om, als PS-baas in Brussel, de minister van Buitenlandse Zaken zo lang mogelijk te laten spartelen en dansen. Hoe meer excuses en knievallen daarbij, hoe groter de schade voor Lahbib. Dat hij daarbij tot op of over het randje ging, met heel de regering, daar maalde Laaouej niet om.

De essentie: De noodrem vanuit Charleroi was nodig, na een reeks telefoontjes.

• Die militante houding van Laaouej en zijn fractie zette ook PS-voorzitter Paul Magnette wel voor een lastig blok: hoe ver kon en mocht het allemaal gaan? Want maandag al kwamen er felle berichten binnen, van Rousseau en andere regeringspartners bij de PS-eindbaas. “Dit kunnen we niet nodeloos rekken, ofwel is het ontslag, ofwel stoppen we nu”, was de toon. Magnette weigerde in te grijpen.
• Binnen de PS en ook bij Ecolo en Groen leeft de stevige overtuiging dat Lahbib gewoon inhoudelijk zwaar tekort schoot, en los van haar politiek geïnspireerde aanval op Smet en de Brusselse regering, ten gronde in het verlenen van de visa in de fout ging. Dat blijft nazinderen: waarom op een paar uur, tegen de adviezen in, geen 7 maar 14 visa afleveren?
• De groenen riepen gisteren hun fractie “rustig bijeen”, waarbij er zeker aan Vlaamse kant nauwelijks moeite werd gedaan door de regeringspartners om hen te doen kantelen. Geen telefoon van de premier, een berichtje, enkel van Rousseau. “Bij ons hebben de fracties zelf nog écht iets te zeggen“, wordt fijntjes opgemerkt, een dag nadien.
• De focus lag immers helemaal op de PS, waar in de namiddag hun fractie weer bijeen kwam. “Een zot”, klonk aan Vlaamse kant binnen Vivaldi over Laaouej, waarbij ook de vaststelling kwam “dat Magnette het toch niet onder controle heeft”.
• De telefoontjes naar de PS-voorzitter stroomden binnen: zowel Egbert Lachaert als Conner Rousseau, die laatste zeer lang, hielden pleidooien om te kalmeren. Achter de schermen begon ook premier De Croo rond te bellen, en fors druk te zetten: “Dit is niet de moment een regering te laten vallen, midden in de cruciale deal met Engie die we aan het finaliseren zijn”.
• Daarbij minstens even opvallend: doodse stilte bij de anders altijd op sociale media aanwezige MR-voorzitter Bouchez. Hoge bronnen bevestigen dat die “zenuwachtig” rondliep: ook voor hem stond veel op het spel. Lahbib is immers helemaal ‘zijn’ project, zwaargewicht Alexia Bertrand (Open Vld) verliet zelfs de partij, omdat Bouchez haar koudweg passeerde om de ex-RTBF-journaliste te benoemen tot minister.
• Een val van Lahbib, of een regeringscrisis, het zou hem allebei zwaar aangewreven geweest zijn intern, zo is te horen. “Dit was een essentieel verhaal voor hem. De druk op zijn houding, zijn gebrek aan bruggen bouwen, die werd bijzonder groot. Wat meteen ook verklaart waarom PS en Ecolo zo ver gingen: ze wilden Bouchez eens fors pijn doen”, zo analyseert een voorzitter.
• Uiteindelijk kwam in de late namiddag dan de verlossende witte rook, Magnette liet het niet compleet escaleren: de PS-fractie zou een gewone motie meestemmen, en zo de motie van wantrouwen van N-VA en een andere van Vlaams Belang over Lahbib van tafel vegen. Gered dus, de coalitie, en het ministerschap van Lahbib.
• Al blijft de uiterst bizarre politieke situatie: PS en Ecolo vragen dus eigenlijk het ontslag, het “vertrouwen blijft gebroken”, maar ze doen wel verder met de regering.

En nu? Na 24 uur uiterst gespannen sfeer binnen Vivaldi, is het nu dan ‘business as usual‘? Moeilijk te geloven…

• Verwacht nu een premier De Croo die er alles aan zal willen doen het beeld snel te keren. Dit weekend al werd een bijna-deal met Engie uitgebreid gevierd, zonder dat er inhoudelijk vlees aan het bot zat. Dat gebeurt straks opnieuw, maar dan voor echt, als alles goed gaat.
• Dat die deal overigens al aangekondigd werd, exact een jaar geleden, voor Vivaldi toen in zomerverlof wilde gaan, is uiteraard niet van tel, als het eindelijk zo ver is. Al dreigt op de achtergrond wel de pijnlijke discussie dan los te barsten of het maximumplafond dat Engie dan verkrijgt op de factuur voor het kernafval. Volstaat die of niet? Voor de groenen zal dat lastig worden.
• Daarnaast is alle hoop nog steeds gevestigd op de fiscale hervorming. Daarvoor staat dit weekend opnieuw een marathon gepland: een aantal partijen, zeker aan Vlaamse kant, hoopt echt dat dat toch een streepje goed nieuws oplevert. Zeker cd&v heeft er veel op ingezet, communicatief: Vincent Van Peteghem (cd&v) heeft als minister van Financiën voorlopig enkel de claim ‘architect’ te zijn. De plannen zijn er, maar meer niet.
• Van Peteghem heeft daarbij maanden volgehouden dat hij enkel akkoord zou gaan als zijn voorstel als “één geheel” zou bekeken worden: het moest en zou een hervorming zijn van rond de 6 miljard, een grote oefening, die voelbaar is in de portefeuille van de werkenden. Dat heeft cd&v nu wel opgegeven, zo duiden verschillende coalitiepartners: een ‘kleine hervorming’ kan nu ook, voor de christendemocraten. “Als er toch maar iets komt, is nu de lijn”, zegt een insider.
• Een grote hoeksteen is immers uit de plannen: de btw-hervorming. Daarbij zou het tarief van 6 naar 9 procent gaan. Onder meer de cultuursector ging meteen in het verweer, en trok in protest naar partijhoofdkwartieren. “De ‘ondergang van de sector’ dreigde, omdat de btw verhoogde”, zo is cynisch te horen bij een voorzitter. “Maar het zegt veel over de sfeer: er zijn lekken, iedereen is bloednerveus.”
• De vraag is of in dat klimaat, waar PS en MR andermaal elkaar het mes op de keel legden, er veel kan gebeuren dit weekend. In die omstandigheden een akkoord forceren, zou alvast een huzarenstukje zijn van premier De Croo.

Om te volgen: Wordt straks ook onschendbaarheid van PS-kopstuk Marie Arena opgeheven?

• Onwaarschijnlijke wendingen in Qatargate, het corruptieschandaal dat de Europese socialisten treft, in Brussel. Want daarin organiseerde het socialistische oud-Europees Parlementslid Pier Antonio Panzeri een financiële carrousel, om Europese Parlementsleden te beïnvloeden om positieve zaken te zeggen over Qatar en Marokko, in ruil voor cash.
• In dat schandaal kwam ook de Belgische PS zwaar in het vizier van de speurders. Want het Europese Parlementslid Marc Tarabella (PS) verloor zijn onschendbaarheid, en speurders vonden ook bij een huiszoeking bij hem geld. De Griekse Eva Kaili, ook een socialistisch Europees Parlementslid, zat maanden in de cel.
• Vorige week werd de beruchte onderzoeksrechter Michel Claise dan plots van het onderzoek gehaald. Zijn zoon heeft immers een vennootschap samen met de zoon van Marie Arena (PS), een ander Europees Parlementslid. En dat zou een zweem van belangenvermenging kunnen opleveren. Want Arena komt wél prominent naar voren in het onderzoek: zij kreeg honderden (letterlijk) telefoontjes van Panzeri, met wie ze erg close was.
• En de eerste persoon die Kaili ook belde, toen ze opgepakt werd door de politie, was diezelfde Arena. Dus waarom bleef zij buiten schot in het onderzoek? Panzeri, die ondertussen spijtoptant is, praatte Tarabella aan de galg. Arena niet.
• Maar volgens La Libre wordt binnenkort ook Arena ondervraagd. Niet als getuige, wel als verdachte. En dus moet ook haar onschendbaarheid opgeheven worden. Dat zou alweer een klap betekenen voor de PS, in dat schandaal. 

Alweer donkere wolken: VBO waarschuwt dat België tegen een ijsberg aan vaart.

• Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) heeft op zijn halfjaarlijkse conjunctuurenquête een grim beeld geschetst van de toekomst van de Belgische economie en vergelijkt het in de Standaard met een ijsberg: we zien enkel wat boven water ligt, de korte termijn. De langere termijn ligt onder de waterlijn en heeft gevaarlijke, uitstekende bulten, die het Belgisch schip weleens tot zinken kunnen brengen.
• Op korte termijn gaat de koopkracht omhoog, de inflatie omlaag en de economische groei is in vergelijking met buurlanden hoger. “Die snellere groei is echter weinig duurzaam want gebaseerd op een zekere mate van ‘dopering’ op korte termijn, met negatieve gevolgen op de wat langere termijn”, schrijft Pieter Timmermans van het VBO.
• Timmermans werpt op dat de regering weinig initiatief toont om voor de verkiezingen nog iets te hervormen. Dit terwijl er te weinig mensen zijn, om zij die de arbeidsmarkt verlaten te vervangen en de loonkosten in België 5 procent sneller stijgen dan bij de buurlanden. Hij smeekt de federale regering bijna om in de fiscale hervorming de bedrijven geen extra lasten op te leggen, maar alsjeblieft te saneren in de overheidsuitgaven.
• “We hopen stellig dat de federale regering in het laatste jaar van haar legislatuur nog een aantal stappen in de juiste richting zet en zo voorkomt dat ons land in de komende jaren afglijdt naar een structureel lager groeipad. Voor het Belgische bedrijfsleven moet een scenario zoals in de jaren 70 absoluut vermeden worden”, besluit Timmermans.

Uit de wandelgangen: Kamerleden Goedele Liekens (Open Vld) en Christian Leysen (Open Vld) vragen dat de Kamer rekening betaalt voor niet-goedgekeurde reizen.

• Wie onkosten maakt op de job, vraagt best eerst toestemming aan de baas. Dat geldt ook voor Kamerleden, die uitstappen of internationale conferenties op voorhand moeten voorleggen aan de Conferentie van de voorzitters, het interne orgaan dat de Kamer bestuurt. Krijgen ze daar een ‘fiat’, dan betaalt de Kamer nadien hun reis terug.
• Maar twee Open Vld-Kamerleden proberen door de mazen van het net te glippen, en dat is niet naar de zin van collega’s, die dan lekken. Het gaat om Goedele Liekens en Christian Leysen die respectievelijk 2.995 en 780 euro aan gemaakte kosten willen recupereren. Dat deden ze overigens niet door dan toch langs die Conferentie te gaan: ze dienden via een sluipwegje, het Bestuurscomité, hun onkosten toch in.
• Voor Leysen ging het over OESO-bijeenkomst in Parijs. Hij wil een tgv-ticket, een hotelkamer en enkele taxiritten terugbetaald zien. Voor het hotel diende hij een elektronisch betalingsbewijs in, en geen factuur op de Kamer zoals gebruikelijk is. Leysen, die er warmpjes inzit, was zich van geen kwaad bewust: “Ik wist niet dat er een probleem was. De vraag tot terugbetaling heb ik ondertussen ingetrokken. Een procedurefout” citeerde het Nieuwsblad. “Schaamteloos, die man”, laat men in de wandelgangen weten, bij collega-Kamerleden.
• Liekens ging naar Women Political Leader in New York, en vraagt daar zo’n 3.000 euro voor terug, aan vliegtickets en dergelijke. Volgens Liekens wordt elk jaar iemand gestuurd door de Kamer. Liekens was te laat met het aanvragen van de tickets en kocht die op eigen houtje. Er waren twintig Belgische politici aanwezig, en omdat er een paar ministers wegvielen, kon Liekens zelfs de speech geven. “Ik ben de enige van wie het ticket niet is betaald. Dit is een simpele menselijke fout. En ik moet dan als enige opdraaien voor mijn kosten? Het is toch niet abnormaal dat ik die kosten terugvraag?”

En kijk: Filip Dewinter (Vlaams Belang) heeft dan toch “een steen verlegd in de rivier”.

• “Beschouwt u het gerust als de belangrijkste verwezenlijking in mijn carrière van 35 jaar”, zo reageert Filip Dewinter (Vlaams Belang) met de nodige ironie op het nieuws dat het bureau van het Vlaams Parlement heeft beslist om de Vlaamse vlag naast de voorzitter in het halfrond te laten staan.
• Omdat Liesbeth Homans (N-VA) ziek was, moest ondervoorzitter Dewinter haar een paar keer vervangen. Vorige week plantte hij achter zijn plek op de voorzittersstoel plots een Vlaamse vlag, waar de linkse oppositie vervolgens gretig op hapte. De zaak liep zodanig uit de hand dat Dewinter zelfs schorste.
• En kijk: een week later heeft Dewinter, die heel z’n leven op de hometrainer van oppositie zat, nu plots een “historische overwinning” beet: de meerderheid van het Vlaams Parlement besliste dat die vlag mag blijven staan. Of de hele zaak daarbij goede reclame was voor het Vlaamse beleidsniveau, is een andere vraag.