De onafhankelijkheid van Kosovo, inmiddels tien jaar geleden, leidde ook in Zwitserland tot allerlei feestelijkheden. Op de Place de la Riponne in Lausanne kwamen toen zelfs tienduizend mensen samen om de geboorte van de nieuwe staat te vieren. Er bestaat tussen beide landen dan ook een hechte band.
Inmiddels leven in Zwitserland ongeveer tweehonderdduizend Kosovaren. Daarmee woont ongeveer één op tien Kosovaren in Zwitserland. Bovendien zijn er nog talloze Zwitsers van Kosovaarse origine. Deze opmerkelijke verbondenheid moet volgens waarnemers worden toegeschreven aan een geschiedenis van seizoensarbeid.
Seizoensarbeiders
“Er bestaat tussen Zwitserland en Kosovo een sterke band,” getuigt ook Driton Kajtazi, directeur van het l’Institut Suisse d’Etudes Albanaises (Iseal). “Terwijl ongeveer één tiende van de totale Kosovaarse bevolking in Zwitserland leeft, kan tevens worden vastgesteld dat één op veertig Zwitserse zijn wortels in de albanese cultuur heeft en de albanese taal spreekt.”
“Ikzelf ken alvast geen enkele Kosovaar die met Zwitserland geen familiale link heeft. Die verbondenheid is wellicht het gevolg van een bilateraal akkoord dat Zwitserland vijfenvijftig jaar geleden met het toenmalige Joegoslavië tekende over de inschakeling van seizoensarbeiders in onder meer de Zwitserse bouwsector.”
“Door die seizoensarbeid hadden vele Kosovaren echter al een band met Zwitserland ontwikkeld toen twee decennia geleden in hun land de strijd voor onafhankelijkheid van Servië uitbrak,” aldus de Zwitserse krant Le Temps. “Op het einde van de voorbije eeuw werden in Zwitserland al 65.000 Kosovaarse vluchtelingen opgevangen.”
“Ook in de sport kan die immigratie worden vastgesteld. Het is voldoende te kijken naar de Zwitserse nationale voetbalploeg. De grote vedetten van dat zijn immers Xherdan Qhaqiri, Granit Xhaka en Valon Behrami. Zij hebben allemaal een Kosovaarse achtergrond.”
Populisme
Volgens Bashkim Iseni, directeur van het journalistieke platform Albinfo, heeft de sport een groot aandeel gehad in de Kosovaarse integratie in Zwitserland. “De Kosovaren hebben het imago van het Zwitserse voetbal opgepoetst,” aldus Iseni. “Dat heeft ook de perceptie van de Zwitsers tegenover de Kosovaren veranderd.”
“Voor de opkomst van deze voetbalvedetten werden Kosovaren in de media nagenoeg uitsluitend met misdrijven in verband gebracht. Dat wordt onder meer uitgebuit door populistische partijen zoals de Union Démocratique du Centre (UDC). Rolmodellen in de sport zijn ook niet voldoende. Er moeten ook voorbeelden van Kosovaarse successen in het Zwitserse bedrijfsleven komen.”
Zwitserland probeert de instroom van Kosovaren echter te beperken. Nadat de Kosovaarse oorlog was afgelopen, werd in Zwitserland een programma opgezet om de repatriëring van vluchtelingen te ondersteunen. Op die manier keerden 61.000 Kosovaren naar hun geboorteland terug.
Daarna kon Zwitserland profiteren van de relatieve kalmte in de regio. Nagenoeg elk incident in Kosovo heeft immers ook gevolgen in Zwitserland. Dat is volgens Le Temps ook één van de grote redenen waarom Zwitserland zijn steun heeft toegezegd tot de heropbouw van Kosovo. “Een langdurig conflict zou immers kunnen leiden tot een sterkere familiale hergroepering in Zwitserland,” geeft de kant aan.
Ook vandaag blijft Zwitserland in Kosovo nog altijd bijzonder actief. Zwitserland is de belangrijkste bron van directe investeringen in Kosovo. Inmiddels hebben bovendien tweehonderd Zwitserse bedrijven zich in Kosovo gevestigd.