In het nieuws: Binnenkort wordt HALEU geproduceerd op Britse bodem.

• Het Verenigd Koninkrijk start een programma om de nucleaire brandstof HALEU (High-Assay Low-Enriched Uranium) te produceren. Het wordt beschouwd als een essentiële brandstof om de kernreactoren van de toekomst van energie te voorzien.

Waarom is de nucleaire brandstof HALEU zo belangrijk?

De details: De eerste productiesite staat gepland voor 2030.

• “Het Verenigd Koninkrijk investeert in geavanceerde nucleaire brandstof om Poetin uit de energiemarkt te weren”, kondigde Downing Street zondag aan.
• Concreet is het Verenigd Koninkrijk van plan om 300 miljoen pond (348 miljoen euro) te investeren om zijn HALEU-productieprogramma op te starten. De eerste productiesite zou in 2030 operationeel moeten zijn.
• Hiermee wordt het VK het eerste land in Europa dat een dergelijk initiatief neemt. Het past binnen het nieuwe pro-nucleaire beleid van het land. Het doel is om tegen halverwege de eeuw tot 24 GW aan elektriciteit te produceren, wat ongeveer een kwart van de energiebehoefte van het land vertegenwoordigt.

Uitgelegd: talrijke voordelen.

• HALEU is een brandstof die 5 tot 20 procent uranium-235 bevat. Dit is meer dan de 3 tot 5 procent in de momenteel meest gebruikte brandstof, LEU (Low-Enriched Uranium).
  • Deze hogere concentratie biedt verschillende voordelen, waaronder:
  • Het gebruik van kleinere reactoren (die goedkoper en sneller te bouwen zijn, onder andere)
  • Minder benodigde brandstof
  • Verbeterde veiligheid
  • Minder afval
• HALEU wordt beschouwd als de toekomstige nucleaire brandstof omdat het zal worden gebruikt in de meeste nieuwe generatie reactoren.
  • “HALEU zal nodig zijn voor veel geavanceerde reactorbrandstoffen en voor meer dan de helft van de ontwerpen van kleine modulaire reactoren (SMR) in ontwikkeling”, zo vat de World Nuclear Association samen.
  • Sommige SMR’s zijn echter nog steeds ontworpen om te werken met “standaard” LEU.

Op dit moment is Rusland de koning van HALEU

De context: Russisch monopolie.

• Op dit moment heeft Rusland een voorsprong op de rest van de wereld. Het is het enige land dat commercieel HALEU produceert.
• Na de energiecrisis als gevolg van de oorlog in Oekraïne zijn westerse landen zich bewust geworden van de nadelige effecten van hun grote afhankelijkheid van Rusland. Ze proberen zich hier nu van los te maken. Voor sommige producten, zoals gas, gaat dit sneller dan voor andere. Moskou heeft hen immers weinig keus gelaten.
• “We hebben Poetin weerstaan op de olie-, gas- en financiële markten, en we laten hem niet onze kernbrandstof in gijzeling nemen,” zei de Britse staatssecretaris voor energieveiligheid en net zero, Claire Coutinho.
• “Groot-Brittannië heeft de wereld zijn eerste operationele kerncentrale aangeboden en we zullen nu het eerste land in Europa zijn, buiten Rusland, dat geavanceerde nucleaire brandstof produceert,” voegde ze eraan toe.

Opgemerkt: het produceren van HALEU op eigen bodem is één ding, maar men moet toch uranium verkrijgen. Op dat vlak moet men zich nog steeds buiten Europa bevoorraden, waar Moskou ook een sterke positie heeft. In 2022 meldde Euratom dat 16,87 procent van het uranium dat in de EU-reactoren werd gebruikt, afkomstig was uit Rusland, waarmee het de vierde leverancier van het blok was. (cv)