In het nieuws: Het samenvoegen van legercomponenten is een evolutie die wel vaker terug te zien is in Europa, maar de volledige integratie van twee landmachten is een unieke mijlpaal.

• Het dagblad NRC meldt dat op 30 november de Nederlandse en Duitse commandanten van de landstrijdkrachten in Dresden hun handtekening zetten onder de verklaring ‘Common Army Vision’. Volgens dat document voegen beide landmachten hun gevechtseenheden volledig samen. Nederland zou zo’n 24.000 militairen tellen; Duitsland 65.000.
• Daardoor zullen ook andere Nederlandse brigades onderdeel uitmaken van een Duitse divisie, zodat de landelijke gevechtskracht van beide landen volledig gebundeld worden tot één binationale strijdmacht van ongeveer 50.000 militairen. Ondersteunende eenheden van de landmachten, zoals de genie (militaire constructie), het medische component en de logistiek, worden nog niet geïntegreerd.
• Volgens defensie-expert Sven Biscop (Ugent/Egmont Institute) is dit een goed initiatief en logische evolutie: “Legers integreren zien we in Europa al ongeveer 25 jaar groeien. Men kan een kleiner, op bespaard leger nog kostenefficiënter inzetten.” Regeringen kunnen ook niet blijven besparen op het leger. “Op een bepaald moment kun je het leger niet meer verder samendrukken. Heb je nu honderd vliegtuigen, of een tiental. De nood voor een vliegveld blijft”, stelt Biscop.
• Het initiatief kwam in een stroomversnelling toen beide partijen zagen hoeveel voordelen de integratie met zich meebracht. Jarenlang hebben de Nederlandse en Duitse regeringen bespaard op hun militaire apparaten waardoor die momenteel onderbezet zijn. Door ze samen te voegen, verkrijgen beide landen weer een slagvaardigere en efficiëntere landmacht. Beide partijen willen nu zoveel mogelijk barrières wegwerken zodat de nieuwgevormde strijdmacht zo goed mogelijk kan vechten.
  • Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende wapensystemen in beide landen, maar volgens de ondergetekende afspraken moet er voortaan zoveel mogelijk militair materieel sámen worden aangeschaft. Daarnaast wordt de regelgeving van beide organisaties gelijkgetrokken.
• Belangrijk is wel dat er geen sprake is van een ‘overname’. “Het gaat louter over de samenwerking van twee volstrekt gelijkwaardige partners waarbij de soevereiniteit van beide landen vooropstaat”, klonk het bij de legercommandanten. Beide landen kunnen ook nog steeds hun eigen missies doen, al wordt er daarvoor dan wel overlegd met de ander.

Eerste stap richting Europees leger?

De essentie: Het is de nu wel de eerste keer dat twee landen binnen de NAVO-alliantie bijna volledig hun landmachten in elkaar schuiven. Hoe ver kan die integratie gaan?

• “Welk Europees land doet er nog volledig alleen operaties? Bijna niemand meer. Iedereen heeft elkaar nodig”, vertelt Biscop. “Wanneer Frankrijk in Afrika een missie wil uitvoeren, heeft het vliegtuigen nodig van anderen en rekent het op Amerikaanse satellieten.”
• Een groot voordeel is dat legers hun gevechtseenheden kunnen verankeren via integratie. “Zo heeft België bijvoorbeeld een waaier aan capaciteiten. Om die in stand te houden, veranker je ze best in samenwerking en per capaciteit zoekt men dan de beste partner”, vertelt hij. “Het is niet nodig om alles met dezelfde partner te doen. De Belgische en Nederlandse marine zijn ook al deels samengevoegd. En het Belgisch landcomponent heeft al het strategisch CaMo-project met Frankrijk lopen en die vullen het beste elkaar aan. Duitsland ontplooit bijvoorbeeld veel minder zijn troepen en zou een minder logische partner zijn voor samenwerking.”
• De integratie van twee legers kan echter ook moeilijk verlopen. Vaak is het leger een nationaal symbool van soevereiniteit en dan kan zo’n initiatief op tegenstand botsen. “Je verliest ook een deeltje inspraak en wordt afhankelijk van elkaar”, weet Biscop. “Maar in de praktijk blijkt wel eerder dat eenheden vaak nog uit één nationaliteit bestaan.”