Een aanzienlijke ongelijkheid

In het nieuws. Duitsland herbergt een aanzienlijke ongelijkheid ondanks zijn reputatie als een harmonieuze sociale markteconomie.

• Veel van de grootste bedrijven zijn nog steeds privébezit, zoals BMW en Aldi. Hoewel er talrijke zeer rijken zijn, blijft hun identiteit vaak onbekend. Dit vanwege de discrete aard van de Duitse elite.
• Er is geen equivalent in het Duitse openbare leven van Elon Musk, Bill Gates of Bernard Arnault.
  • In het openbaar blijven de rijken uit de schijnwerpers, zodat Duitsland zichzelf kan presenteren als een harmonieuze sociale markteconomie.

Hoeveel miljardairs?

Zoom in. Duitsland heeft geen officieel vermogensregister, wat het moeilijk maakt om de werkelijke rijkdom in kaart te brengen.

• Forbes telde in 2023 zo’n 126 Duitse miljardairs, terwijl Manager Magazin 226 miljardairfamilies identificeerde.
• Twee onderzoekers van het Netwerk Steuergerechtigkeit in Duitsland, publiceerden recent een rapport waarin ze de vermogens van Duitse miljardairs herbeoordelen.
  • Ze voegen 11 fortuinen toe aan de lijst, voor een totaal van 237 miljardair-families in Duitsland.
  • Nog belangrijker is dat ze de schatting van hun totale rijkdom hebben verhoogd van de 900 miljard die eerder door Manager Magazin werd genoemd naar ergens tussen de 1.400 en 2.000 miljard euro.
• Duitse activisten en onderzoekers benadrukken steeds vaker de ongelijkheid, onthullend dat de twee rijkste families meer bezitten dan de helft van de Duitse bevolking.

Extreem rijke families betalen amper belasting

Zoom out. Hoewel de welvarendste families in Duitsland zich kenmerken door discretie, houdt dit hen niet tegen om invloedrijke lobbyactiviteiten te ondernemen via een scala aan stichtingen.

• Deze organisaties zetten zich actief in voor het promoten van het idee van eigendom binnen families, namens een kleine, zeer rijke kerngroep.
• Deze groep vormt slechts een fractie (0,00017 procent) van de 3 miljoen kleine familiebedrijven in Duitsland.
• In de praktijk blijkt dat 18 procent van de grootste fortuinen in Duitsland geen directe connectie meer heeft met een bepaald bedrijf.
• Iets meer dan de helft van de grotere familiebedrijven wordt werkelijk geleid door een familielid. Vrouwen bekleden in minder dan 10 procent van deze bedrijven een topfunctie. Slechts één familiebedrijf uit Oost-Duitsland behoort tot deze top van het Duitse kapitalisme.
• De rijkdomslobby in Duitsland beïnvloedt belastingbeleid ten gunste van de rijken, met aanzienlijke belastingvoordelen.
  • De vermogensbelasting in Duitsland werd in 1997 opgeschort.
  • De vennootschapsbelasting werd in 2001 en 2008 verlaagd en er werden nog meer mazen in de wet gecreëerd.
  • Het nettoresultaat is dat de extreem rijke families in Duitsland net als elders nauwelijks belasting betalen over het inkomen dat ze uit hun immense rijkdom halen.
• De welvaart van de Duitse elite is vergelijkbaar met of zelfs groter dan die in andere grote Europese samenlevingen.

Samengevat. Hoewel Duitsland zich profileert als een sociale markteconomie, verhult dit een diepere realiteit van aanzienlijke rijkdom en ongelijkheid, waarbij de ultra-rijken een aanzienlijke maar discrete invloed uitoefenen op de samenleving en economie.

Sinds het begin van de jaren 1990 heeft Duitsland een zeer onevenwichtige toename van de rijkdom van de top-1 procent gezien. Het nettoresultaat in het tweede decennium van de 21e eeuw is opmerkelijk. De Duitse ultrarijke elite heeft alle reden om een sluier van discretie over hun activiteiten te trekken.