Niets is wat het lijkt deze dagen in de Wetstraat. Terwijl we voor de schermen politieke toneeltjes krijgen, is achter de façade vaak een heel ander spel bezig. Elio Di Rupo (PS) probeert snel een vlinder-regering te vormen. Of stuurt hij doelbewust aan op een confrontatie, én dan een ander scenario?

Wat bezielt een berekend man als Elio Di Rupo (PS) om de forcing zo te voeren, naar de Vlaamse partijvoorzitters toe? Begin deze week al, zette de PS-voorzitter de zaak op scherp. Hij beschreef op televisie maandagavond al hoe hij de situatie ziet: de PS is de grootste partij van de grootste familie en moet aan zet komen federaal. Hij is bovendien niet van plan met de N-VA te regeren, een veto daar. Plus, hij ziet meteen ook de coalitie federaal: socialisten, liberalen, christendemocraten én groenen in één regering. En ook nog: hij gaat met de regio’s niet wachten op het federale. Nog een laatste toemaatje voegde hij toe: de Vlaamse partijen moeten de moed hebben om de discussie over een meerderheid aan Vlaamse kant te laten varen, en gewoon in een regering te stappen.

Het gevolg van die uitspraken was te verwachten: verontwaardiging aan Vlaamse kant alom. Zowel Jan Jambon als Theo Francken reageerden namens de N-VA, en wezen erop dat na de enorme winst van Vlaams Belang de N-VA heel scherp had gezet dat “een regering zonder Vlaamse meerderheid een ‘majeur probleem’ zou zijn”. Nu meteen een “anti-Vlaamse regering vormen, met welk lef?”

Al snel volgden CD&V en Open Vld. Bij die laatsten ging Bart Tommelein (Open Vld) op de radio verklaren dat hij de N-VA volgde: “Geen regering zonder Vlaamse meerderheid”. Dat tot ergernis van zijn partij, die nu geen veto’s wilde stellen.

Bij CD&V is het allemaal wat beredeneerder: zij willen absoluut dat de N-VA aan zet komt. Wouter Beke (CD&V) herhaalde dat nog eens bij de ingang van het Vlaams parlement: “De N-VA is de grootste partij, het is logisch dat zij het initiatief krijgen.”

Wallonië heeft geld nodig

Verwachtte reacties dus, nadat Di Rupo de openingszet maakte. Ga er maar van uit dat ook de PS-voorzitter dat soort respons perfect heeft kunnen incalculeren. Maar waarom zoekt hij die confrontatie dan?

Het antwoord zit misschien iets dieper dan gewoon een brute poging om het initiatief te grijpen. Want Di Rupo was voor de verkiezingen de enige die het ook had over de financiering van de Franstalige deelstaten: zowel Wallonië als Brussel hebben extra geld nodig. De fameuze financieringswet, die de geldstromen in dit land regelt, is een dwangbuis voor de Franstaligen aan het worden. Di Rupo wil dat graag heronderhandelen.

Bovendien opperde hij ook lang voor de verkiezingen al dat er misschien een ‘spiegelregering’ zou kunnen komen: gewoon federaal een ploeg maken die de afspiegeling is van de deelstaatregeringen.

Twee ideeën die zeker de andere Franstalige voorzitters achterdochtig maken. Zou het kunnen dat Di Rupo aan het driebanden is: een Vlaamse ‘njet’ forceren, zodat hij straks kan zeggen aan z’n eigen Franstalige publieke opinie: “Zie je wel, ik kan niet anders dan met de N-VA gaan praten”. Als Di Rupo voor ‘zijn’ Wallonië extra centen uit de brand kan slepen, na zo’n onderhandelingen, waarom zou hij dat dan niet doen?

De MR kijkt de kat uit de boom

Zeker MR-voorzitter en uittredend premier Charles Michel (MR) zat voor de verkiezingen met die achterdocht: gaan N-VA en PS uiteindelijk niet samen een nieuwe staatshervorming regelen? Bij de MR kijken ze de kat uit de boom: de partij hield beter stand dan iedereen verwacht had. En als Di Rupo federaal iets werkbaar wil ineen boksen, heeft hij de liberalen nodig.

Veel hangt af van hoe snel de PS-voorzitter in Wallonië en Brussel wil gaan. In 2014 forceerde hij daar de boel, tot woede van de MR. Dat zette uiteindelijk de Zweedse coalitie in gang. Die fout wil Di Rupo deze keer niet maken. En dus tast hij af, zoekt, probeert. Maar het bommetje dat hij nu al gooide naar de Vlaamse voorzitters, de kans is erg groot dat daar een breder idee achter zit, dan enkel Wouter Beke (CD&V) en Gwendolyn Rutten (Open Vld) irriteren.