Na een sterke daling dankzij de coronapandemie maakte de wereldwijde uitstoot van koolstofdioxide in 2021 opnieuw een forse stijging mee. Tegen het einde van dit jaar naderen we het niveau uit 2019, toen was er een absoluut record op vlak van uitstoot. Met de uitstoot van steenkool is het zelfs nog slechter gesteld.
Terwijl de wereldleiders in het kader van de COP26 samenkomen in Glasgow (Verenigd Koninkrijk), bewijst een studie van Global Carbon Project wederom dat de situatie alarmerend is. De daling van de wereldwijde uitstoot dankzij de Covid-19 pandemie is reeds ongedaan gemaakt.
Volgens schattingen van het interationaal wetenschappelijk consortium dat de wereldwijde koolstofwaarden meet, is tijdens 2021 over de hele wereld ongeveer 36,4 gigaton (36,4 miljard ton) koolstofdioxide uitgestoten. Dit totaal scheelt slecht 0,8 procent van het absolute record uit 2019 (36,7 gigaton).
Als een gevolg van de verschillende lockdowns en andere restricities die het coronavirus moesten tegengaan, werd in grote delen van de wereld de economische activiteiten beperkt. Hierdoor daalde de uitstoot in 2020 met 5,4 procent (34,8 gigaton). In 2021 vond er volgens het Global Carbon Project een stijging van 4,9 procent plaats.
“De uitstoot is als een rekker teruggestoten”, benadrukt Robert Jackson, professor aardwetenschappen aan de universiteit van Stanford en voorzitter van het Global Carbon Project. “We zitten met hetzelfde scenario als na 2008, toen zakte de uitstoot in 2009 met 1,5 procent, om in 2010 toe te nemen met 5 procent. Net alsof er niks was veranderd.”
Nog steeds meer steenkool dan in 2019, vooral in China
De grootste vervuiler van de wereld blijft, uiteraard, China. China is verantwoordelijk voor bijna een derde van de CO2 uitstoot uit fossiele brandstoffen. Met een uitstoot van voorbij de 11 gigaton heeft China in vergelijking met 2019 5,5 procent meer uitgestoten. Die stijging ligt aan het feit dat China sterk heeft gerekend op steenkoolcentrales voor de relance na de pandemie.
“De terugsprong van koolstof is zeer verrassend”, zegt Glen Peters, hoofdonderzoeker aan het internationaal onderzoekscentrum voor het klimaat in Oslo en lid van het Global Carbon Project. “We dachten dat China zijn steenkoolpiek had bereikt, maar het land nadert nieuwe hoogtes.”
Hoe moet het nu verder?
Volgens het rapport moet de uitstoot van CO2 elk jaar met 1,4 miljard ton dalen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C boven het pre-industriële niveau. Dat is dus bijna evenveel als de daling van 1,9 miljard ton die de coronacrisis vorig jaar veroorzaakte.
Volgens Peters zal de evolutie van de uitstoot volgend jaar vooral afhangen of we opnieuw meer steenkool zullen gebruiken zoals dit jaar het geval was. Hij meent dat er geen grote veranderingen te verwachten zijn in het verbruik van gas of olie. Gezien de huidige tendensen, mogen we in 2022 opnieuw een stijging van de uitstoot verwachten.
Desondanks proberen de auteurs van de studie optimistisch te blijven. De opwarming van de aarde beperken tot onder 1,5°C is volgens hen een haalbare doelstelling. De voortvarende uitroeiing van steenkool, de elektrificering van ons transport, goedkopere hernieuwbare energiebronnen en de herbebossing zijn redenen om te geloven dat het mogelijk zal zijn de uitstoot met 1,4 miljard ton per jaar de kop in te drukken.
“Om tegemoet te komen aan zo’n vermindering van de emissies, moet er een nooit geziene internationale actie ondernomen worden – die actie kregen we namelijk wel te zien tijdens de pandemie. We hebben dus een precedent voor een wereldwijde aanpak van deze omvang”, concludeert Corinne Le Quéré, klimatoloog bij de universiteit van East Anglia en lid van het Global Carbon Project.
(lp, lb)