Morgen is D-day voor Petra De Sutter (Groen), de minister van Overheidsbedrijven, in het dossier van Bpost. Dan moet ze in de Kamer een batterij kritische vragen beantwoorden over het postbedrijf, waarover steeds meer onfrisse praktijken lekken. Bij de bedrijfstop heerste een cultuur van roekeloze omgang met de deontologie, de wetgeving en ultiem miljoenen euro’s overheidsgeld. Die sijpelt nu door in systematische lekken en wederzijds met modder gooien. Maar zo dreigt De Sutter zélf in moeilijkheden te komen: ze moet zich verantwoorden voor twee kabinetsmedewerkers die uit Bpost gedetacheerd werden, maar doorbetaald bleven door Bpost. Straks worden ze doorgefactureerd vanuit Bpost, maar hun carrière en toekomst blijft uiteraard bij het postbedrijf. Daarbij komt de nieuwe pakjeswet, waaraan de Bpost-kabinetards ook in meewerkten, intern onder voor: de MR wil die herwerken. Tegelijk verlegt De Sutter de druk ook naar de raad van bestuur van Bpost. Die krijgt geen kwijting voor het jaar 2022: een erg fors signaal, zeker naar voorzitter Audrey Hanard. De voormalige McKinsey-consultant had wel erg veel contacten met de PS, in aanloop naar het krantencontract.

In het nieuws: Hommeles over de nieuwe pakjeswet, waarbij de MR wijst op “belangen die niet gelijk lopen”.

De details: Daarop wijst men binnen Vivaldi erop dat ook Catherine Wijnants, kabinetard bij De Sutter, maar gedetacheerd van bij Bpost, meewerkte aan die pakjeswet. Bpost heeft enorme belangen bij de pakjessector, waar al langer een strijd woedt over sociale bescherming.

• Morgen moet Petra De Sutter in de Kamer tekst en uitleg komen geven over de twee medewerkers van Bpost, die gedetacheerd zijn op haar kabinet.
• Daarbij werpt de partij alvast een stevige verdedigingslijn op: dit weekend maakte partijvoorzitter Nadia Naji (Groen) duidelijk op de Zevende Dag dat ze hun boegbeeld en vicepremier niet gaan laten vallen:
  • Volgens Naji heeft De Sutter enkel “een gangbare praktijk uit het verleden overgenomen“, door gedetacheerden van een overheidsbedrijf op een kabinet te zetten.
  • Daarbij benadrukte ze opnieuw dat De Sutter “ter goeder trouw gehandeld heeft”.
  • “Petra De Sutter is een van de meest integere mensen die rondloopt in de Wetstraat”, zo verklaarde ze wel heel stellig.
• Voor de groenen is het ondenkbaar om in de huidige context De Sutter te moeten lossen: dat zou een doodsklap zijn voor hun regeringsrapport, op nu ongeveer één jaar van de verkiezingen. In die zin is het dossier van een heel andere orde dan dat van Sarah Schlitz (Ecolo): de schade zou immens zijn voor Groen.
• Bovendien weten ze zich zeker van ruggensteun uit de Zestien. Premier Alexander De Croo (Open Vld) paste immers als minister van Overheidsbedrijven in de Zweedse regering exact dezelfde techniek van detachering vanuit Bpost toe, bij een kabinetsmedewerker.
• Alleen, daarmee is De Sutter nog niet zomaar zeker van een succesvolle aftocht, in het dossier. Want de hele zaak oogt kwetsbaar, vanuit de optiek van goed bestuur: twee Bpost-mensen die fel verstrengeld zijn met het beleid en de regulering van de post- en pakjesmarkt, maar tegelijk voor hun carrière wél afhankelijk blijven van Bpost, de grootste speler in die markt.
• Het moet gezegd: zelfs na de “correctie” vanaf juni, voor die twee kabinetards, is de zaak niet helemaal weg. Ze komen immers niet op de payroll van het kabinet De Sutter, maar blijven werknemers van Bpost. Alleen gaat Bpost voortaan hun loon doorfactureren aan het kabinet. Dus voor promotiekansen, anciënniteit bij Bpost en andere zaken zoals de bonussen, verandert er niets. Ook Bpost-voorzitter Audrey Hanard had het in de videoconferentie na de kwartaalcijfers ook over “doorfactureren” voor die medewerkers.

De essentie: Het omstreden krantencontract wordt een wel heel zure appel voor Vivaldi.

• De Sutter blijft ondertussen bij haar stelling dat de Bpost-medewerkers op geen enkele manier betrokken waren bij het krantencontract of andere omstreden overheidscontracten. “Van belangenvermenging was nooit sprake”, zal haar verdediging zijn in de Kamer.
• Daarbij wijst men er ook op in kringen rond De Sutter dat zij net voorstelde om dat krantencontract op te delen in kleinere stukken, om zo de kleine spelers een betere kans te geven. En dat het net De Sutter was die het compromis maakte, in oktober vorig jaar op de begrotingscontrole, om opnieuw 50 miljoen uit het krantencontract te halen. “Hoe reed ze dan voor Bpost?”, stelt men zich de vraag.
• Maar lastig voor De Sutter: vorige week loste ex-CEO Dirk Tirez een venijnig salvo aan Whatsapp-berichten, tussen hemzelf en kabinetschef Kurt Van Raemdonck. Die laatste zou “ongevraagd en spontaan” Tirez hebben geïnformeerd over het krantencontract. En in de berichtenstroom die volgde was wél sprake van Catherine Wijnants, één van de Bpost-gedetacheerden, die het dossier zou opvolgen.
• Is het doelbewuste verwarring, die Tirez zaait, of een slordigheid van de kabinetschef, in diens communicatie met de CEO? Hoe dan ook zal De Sutter dus ferm moeten tegenspreken in de Kamer dat Wijnants werkte op het krantendossier. Maar er wacht nog wel meer kritiek, van de oppositie, over de omstreden aanwezigheid van de twee Bpost-mensen op haar kabinet.
• Daarnaast komt ook Audrey Hanard, de jonge voorzitster van de raad van bestuur, in een lastig parket over dat krantencontract. Zij wordt pas volgende week in de Kamer verwacht, maar ook na lekken van Tirez, verscheen een indrukwekkende en wat ontstellende lijst aan lobbying, die Hanard ondernam in de politieke wereld.
• Daarbij is wel duidelijk dat de contacten tussen de Bpost-top en de betrokken ministers, niet enkel De Sutter maar ook Pierre-Yves Dermagne (PS) wel erg ver gingen. En dat zelfs de PS-top, met Paul Magnette (PS) en Elio Di Rupo (PS) actief tussenkwamen in het dossier. Hanard heeft daarover al gezegd dat het “over de brede strategie van het bedrijf ging”, niet over het krantencontract op zich. Een dunne lijn.
• Vervelend voor Bpost is dat Tirez nu ook de interne audit aanvalt, die hem uiteindelijk in het najaar van 2022 z’n kop kostte. Daarbij wordt de integriteit van beide advocatenkantoren, Eubelius en Jones Day, in vraag getrokken: een beetje bizar, komende van de man die jaren de juridische dienst leidde, én dus met die kantoren werkte en zelf z’n fiat gaf om ze de audit te laten uitvoeren. Maar allemaal wel bijzonder schadelijk: het beeld van een enorme modderpoel bij Bpost blijft hangen.
• Voor Vivaldi is het hele dossier één lange lijdensweg aan het worden. Het krantencontract is al langer koren op de molen van N-VA en zeker Vlaams Belang, om ook de verstrengeling tussen (een deel van) de politiek en media, inclusief financiële belangen, aan te vallen. Elk maatschappelijk draagvlak om nog langer miljoenen te stoppen in het hele systeem is met de schandaalsfeer steeds verder afgebrokkeld.
• Open Vld vraagt nu opnieuw openlijk om het contract te stoppen, maar de kans lijkt klein dat dat effectief gebeurt: de PS houdt eraan vast, en ook de groenen willen het niet lossen. Maar vermoedelijk zal het wel nog verder aangepast worden, om zeker ook kleine spelers deze keer wel een faire kans te geven.

Waar het morgen ook om zal draaien: De nieuwe pakjeswet, waaraan dezelfde Bpost-mensen ook meewerkten.

• De twee Bpost-medewerkers werden ingezet op het dossier van de beheersovereenkomst, tussen de overheid en Bpost. Daar vonden de ‘compliance reviews’ van Bpost zelf, interne audits, tot nu toe geen ‘onregelmatigheden’ of ‘red flags’.
• Maar vanuit de sector, en met name van bij Febetra (de sectorfederatie van de transporteurs) komt er wel felle kritiek. Want zij wijzen erop dat men op het kabinet-De Sutter volop bezig is een nieuwe pakjeswet te maken, die “op maat van Bpost zou geschreven worden”. Bij de federatie heeft men het over “het Bpost-kabinet”, als het over De Sutter gaat.
• Pijnlijk is ook de beschuldiging van N-VA-kamerlid Michael Freilich, dat een ander pakjesbedrijf, GLS, op uitnodiging van het kabinet daar hun bekommernissen en strategische afwegingen kwam delen, niet wetende dat ze met een kabinetard aan tafel zaten, die eigenlijk uit de Bpost-stal komt.
• De Sutter koestert al langer plannen om de ‘far west’ uit de pakjessector te halen. Daarbij viseert ze de talloze onderaannemers van sommige spelers, die vaak de sociale wetgeving aan de laars zouden lappen, en aan zwartwerk zouden doen. De ambitie is om over drie jaar de grote pakjesbedrijven te verplichten om tot 80 procent van het personeel in dienst nemen: dat zou het grote concurrentienadeel van Bpost wegnemen.
• Ter haar defensie: Bpost eiste altijd dat het 100 procent personeel in eigen dienst zou worden, voor heel de sector, in de nieuwe wet. Daarbij schermde men ook met een studie van de huisconsultant McKinsey: de staat zou door zwartwerk z’n 400 miljoen per jaar mislopen, was hun berekening. Maar heel de sector vast in dienst nemen was politiek niet haalbaar, en zou de sector helemaal lam gelegd hebben.
• Nu duikt de beschuldiging opnieuw op: “Wijnants van Bpost was mee op meetings over de nieuwe pakjeswet“, zo is binnen Vivaldi te horen, waarbij men schermt met de notulen van de IKW waarop dat besproken werd. Zeker bij de MR wil men de pakjeswet opnieuw bekijken.
• “Natuurlijk was Wijnants aanwezig, net als een heel pak mensen van het kabinet-De Sutter. Het hele dossier zit net in een task force, met liefst negen andere kabinetten, om iedereen mee te krijgen in het geheel. Op geen enkel moment hebben individuele kabinetsleden op zich invloed kunnen uitoefenen op dat geheel”, zo is de verdediging op het kabinet van De Sutter.

Tegelijk: De groene vicepremier verlegt de aandacht in het dossier naar de algemene aandeelhoudersvergadering van overmorgen.

• Met steun van heel de kern besliste De Sutter eind vorige maand al om twee agendapunten te schrappen op de algemene vergadering van Bpost, deze week:
  • De kwijting van de bestuurders voor 2022: zij krijgen normaal gezien juridisch een vrijgeleide, om niet meer aansprakelijk gesteld te kunnen worden voor ‘fouten’ of slechte controle. Dat is gebruikelijk bij elk bedrijf. Dit niet doen, is een heel fors signaal, naar de bestuurders toe.
  • Het nieuwe plan voor langetermijnbonussen voor de CEO en zijn directiecomité wordt voorlopig niet goedgekeurd. Dit is op zich ook een heel straf signaal, naar het management toe. Bonussen tot tien procent van het jaarloon, voor de top, worden voorlopig niet gegeven.
• De motivering: volgens De Sutter moeten beide punten van de agenda “tot duidelijk wordt dat hen niets te verwijten valt in alles wat naar bovenkwam de afgelopen weken”, zegt haar woordvoerder aan persbureau Belga. Dat het een manoeuvre is om de aandacht af te leiden of de druk op De Sutter te verlichten, lijkt sterk: het stond al langer vast dat Vivaldi dit wilde doen.
• Maar dat een meerderheidsaandeelhouder ter elfder ure nog agendapunten wil schrappen, is ongebruikelijk. De kwijting van de bestuurders wordt in principe elk jaar aan de aandeelhouders gevraagd, zodat ze niet meer intern aansprakelijk gesteld kunnen worden. Door zo’n décharge uit te stellen, weigert De Sutter dus om voorzitter Hanard en haar raad van bestuur juridisch uit de wind te zetten.
• De Belgische staat had als meerderheidsaandeelhouder natuurlijk ook de optie om de agendapunten te behouden en overmorgen tegen te stemmen of zich te onthouden. Maar gezien de actualiteit is wat meer druk zetten niet zo’n gek idee.

De politieke context: Het groene voorzittersduo worstelt om niet kopje onder te gaan.

• De partij vecht met slechte peilingen en een moeilijk bilan over Vivaldi: hun grootste trofee, de kernuitstap, sneuvelde daarbij op het slagveld van een energiecrisis. Daarbij heeft hun experte, Tinne Van der Straeten (Groen) bovendien last van moeilijke communicatie: een aantal tussenkomsten van haar hebben haar imago geen goed gedaan. Een fluistercampagne dat ze bovendien maar een tweede rol speelt in de onderhandelingen met Engie evenmin.
• Bovendien krijgen de co-voorzitters van Groen, Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout, de groene tent voorlopig niet rustig. Want in een korte tijdspanne stapte het ene na het andere parlementslid op, met telkens dezelfde aankondiging: ze willen niet langer nationaal opkomen.
  • Daarbij was er de fractieleider in het Vlaams Parlement, Björn Rzoska (Groen) die zich terugtrekt en zich focust op zijn eigen Lokeren. Daar zit hij wel in de oppositie. Tussen de lijnen was de kritiek op “te weinig beleidspartij” op het Vlaamse niveau ook wel duidelijk.
  • Tegelijk namen Kamerlid Barbara Creemers (Groen) en Brussels Parlementslid Juan Benjumea afscheid met wel erg gevoelige boodschappen: Benjumea gelooft niet langer in het partijpolitieke systeem, en beiden kloegen over de persoonlijke prijs die ze moeten betalen voor hun mandaat.
  • Dit weekend kwam daar nog Elisabeth Meuleman (Groen) bij. Zij was oud-fractieleider, een geprezen expert op onderwijs, en ook al een oud kandidaat-voorzitter. Meuleman wil in haar Oudenaarde een gooi doen naar het burgemeesterschap, met een lijst met andere naam dan Groen.
• Vooral Meuleman haar kritiek op het duo Naji-Vaneeckhout in De Morgen kwam wel aan: “Als ik de partijleiding een raad mag geven, dan zou ik hen adviseren om de ideologische verdieping nog meer aan te zwengelen. Ik vind oprecht dat wij sterke ministers hebben. Zij hebben medewerkers op kabinetten en steun vanuit de fractie. Dan kan je als voorzitter de focus wel op andere prioriteiten leggen. Onze partij is zoveel meer dan de federale regeringsdeelname.”
• De hele heisa rond Bpost en De Sutter pakt Groen bovendien op een uiterst kwetsbare plek: de vraag of groenen wel goede bestuurders zijn. De Sutter werd bij uitstek daarvoor naar voren geschoven, en ook Van der Straeten wilde altijd vooral als “expert” door de Wetstraat erkend worden. Net daarom doet het beeld van die gedetacheerde Bpost-medewerkers zo’n pijn aan de partij.

Pijnlijk: België moet nu dik 400 miljoen euro zelf lenen, om toch maar het Europese relanceplan niet stil te laten vallen in eigen land.

• De Belgische overheid kreeg al een Europees voorschot van 770 miljoen euro om de ambitieuze relanceplannen van de Europese Commissie concreet te gaan maken. In totaal kreeg België 4,5 miljard euro uit die Europese pot, die de corona-crisis moest doen vergeten.
• Alleen, daar zijn voorwaarden aan verbonden. Onder meer de grote pensioenhervorming. En die lukt maar niet. Dus moet Vivaldi het officieel verzoek bij de Europese Commissie om de volgende schijf uit te betalen laten varen, om zo niet in de problemen te komen.
• Het is wachten tot dat dossier eindelijk afgerond raakt, voor Europa dan eindelijk zal betalen. Alleen: in tussentijd lopen wel al de deadlines op die relanceprojecten. The show must go on…
• En dus zit er niets anders op dan nu geld te gaan lenen, om geen vertragingen op te lopen. Daardoor heeft België nu beslist om de bestaande kredietlijnen die ze heeft te verhogen met 408 miljoen euro, zo bericht La Libre. Op die manier kan alvast dit jaar het federale deel van het relanceplan uitgevoerd worden. Dat laat de bevoegde staatssecretaris Thomas Dermine (PS) weten. Vermoedelijk zullen de deelstaten nu hetzelfde moeten doen.
• Het zet meteen wel extra druk op die federale onderhandelingen, en ook zo op Dermine en de PS: niet tot een akkoord over de pensioenen komen, zou stevig gezichtsverlies betekenen, én een financiële ramp voor België.
• De klok tikt in het dossier, dat normaal na de deal met Engie zou moeten volgen voor Vivaldi. Die deal was voor binnenkort verwacht, maar daar speelt de Franse top het keihard. Na de pensioenen zou dan de fiscale hervorming moeten komen. Maar ook daar waren er dit weekend weer allerlei vijandige verklaringen tussen de regeringspartners.

Genoteerd: Eindelijk neemt Guy Verhofstadt (Open Vld) afscheid. Na 2024.

• Op zijn zeventigste geeft Guy Verhofstadt (Open Vld – ALDE-fractie) zijn Europees stokje door aan de jongere generaties. De ex-premier zal zijn zitje in het Europees Parlement zelf niet opnieuw ambiëren, en gaat met pensioen. Zo kan hij plaats maken voor een nieuwe Europese lijsttrekker. Wie dat wordt is nog niet uitgemaakt: de naam van Egbert Lachaert circuleert, om zo Stefanie D’Hose in Oost-Vlaanderen een plaats te geven als lijsttrekker voor het Vlaams Parlement. Tenzij men natuurlijk de naam van Alexander De Croo (Open Vld) in heel Vlaanderen wil uitspelen: op zich niet zo’n gek idee, als de premier heel de campagne moet trekken bij de liberalen.
• Maar… Schrijf nooit of nimmer het politieke overlijdensbericht van Guy Verhofstadt. Die wist zich na de jaren ’80 als jonge begrotingsminister onder Wilfried Martens al opnieuw uit te vinden, en in 1999 premier te worden. En na zijn paarse periode vond hij zich opnieuw uit, als ‘Mister Europe’.
• Als er nu dan een pan-Europese kieslijst zou komen, waarbij Europese burgers ook op kandidaten uit andere landen kunnen stemmen, zet Guy nog een keer alles op alles: ”De kandidaat van de grootste lijst moet zoals in elk democratisch systeem de kans krijgen zijn executief samen te stellen”. De man of vrouw met de meeste stemmen wordt zo meteen voorzitter van de Europese Commissie.
• “Dan wil ik mijn Europese bekendheid op onder meer de sociale media nog wel eens inzetten. Het zou de verwezen­lijking zijn van een droom, want ik vecht al twintig jaar voor zo’n lijst”, verklaarde Verhofstadt in De Tijd. Volgens Le Soir heeft dit plan echter weinig kans op slagen, niet alle lidstaten staan achter algemene supranationale kieslijsten. En een heel pak volk in Europese kringen zit niet te wachten op z’n Europese ‘superpresident’.
• Uitspraken over de Belgische politiek doet de oud-premier niet meer. “Ik voel geen enkele aandrang om nog schoonmoeder te spelen”, liet Verhofstadt zich ontvallen. Toen werd gesteld dat de ex-premier in eigen land wel heel wat tegenstanders heeft, en wordt verweten de grote schuldige te zijn voor de huidige begrotingsproblemen van België, reageerde de Gentenaar zoals we hem kennen: “Publiceer de grafiek van de evolutie van de Belgische openbare schuld in de voorbije twintig jaar. Dan kunnen de mensen zelf hun conclusies trekken.”

Om te volgen: Open Vld raakt maar niet verlost van de politievakbonden.

• U weet het ondertussen wel al: liefst drie vakbonden, de VSOA, de NSPV en de ACV, eisen het ontslag van minister van Justitie, Vincent Van Quickenborne (Open vld) voor woordbreuk en liegen in het parlement. Maar die woede gaat maar niet liggen: ze voelen zich “verraden, belogen en bedrogen” door de minister, zo herhalen ze vandaag nog eens in Het Laatste Nieuws.
• De vakbonden zijn daarbij niet te spreken over de intrekking van de ‘NAVAP-regeling’, daaronder konden politieagenten aan hun 58ste op pensioen, met behoud van 75 procent van het loon. In september werd nog bevestigd dat die “grotendeels overeind” zou blijven, maar tijdens de begrotingsonderhandelingen in oktober moest die regeling toch op de schop. Over de komende tien jaar zal de regeling uitgedoofd worden.
• Er sneuvelden wel meer zaken in die begrotingscontrole, en misschien hebben de vakbonden ook het bredere kader van een enorm begrotingstekort én een op til zijnde pensioenhervorming nog niet helemaal mee: ze hebben in elk geval de Vlaamse liberalen uitgekozen om als grote ‘schuldige’ en ‘woordbreker’ in de hoek te zetten. Dit weekend zullen de vakbonden dus hoe dan ook het ideologisch congres van Open Vld in Gent viseren. De vraag is dan hoe veel bommetjes er daar gaan ontploffen.
• Het is overigens niet alleen Van Quickenborne die aanvallen moet slikken van de politievakbonden, ook partijvoorzitter Egbert Lachaert (Open vld) stond in april even in het oog van de storm toen hij de VSOA “extreem-rechtse terroristen” noemde, nadat het Vragenuurtje geannuleerd werd uit vrees voor de veiligheid.

Stevig slikken: PS’er Maurice Lafosse eist een hoger pensioen.

• Waarom niet? Nadat de Kamer in een hele hetze verkeerde over de pensioenen voor politici, die regeltjes invoerden om zichzelf meer dan het maximumplafond uit te keren, vecht PS’er Lafosse, de oud-burgemeester van Bergen, zijn eigen strijd. De rode kameraad vindt immers dat hij benadeeld is. Hij eist 79.649 euro plus interesten van de Kamer, zo was vrijdag te lezen in Het Nieuwsblad. Lafosse krijgt steun van andere oud-parlementsleden.
• Aangezien die regels in het Vlaams Parlement al tien jaar langer bestonden, vindt Lafosse dat hij recht heeft op meer dan zijn huidig, toch ook al heel royaal pensioen. “De wet moet toegepast worden.” Of de rechter gevolg zal geven aan deze eis, is maar de vraag.
• De nalatenschap van Lafosse aan de politiek is niet gekenmerkt door medailles en standbeelden. Op zijn lijstje politieke blunders staan onder meer een brand in een woontoren in 2003 met doden tot gevolg. Hij schakelde ook een vzw tegen armoede in om campagne voor de PS te voeren en huurde als burgemeester zelf een sociale woning voor 75 euro per maand. Z’n nieuwste zet, om nog hoger pensioen via de rechter af te willen dwingen, is alvast een cadeau in strikverpakking voor de PVDA-PTB, die fel strijd voert op dit thema.

Genoteerd: Bart De Wever (N-VA) wederom genekt door coronabesmetting.

• Pech voor De Wever: hij zag z’n deelname aan de 10 Miles van Antwerpen in het water vallen, maar nu blijkt het toch een iets serieuzer medisch verdict te zijn. De Wever zei “al vier weken niet te kunnen sporten” en dat hij zich “mentaal en fysiek zeer moe” voelde.
• Toen De Wever zich enkele dagen na het sportevenement nog steeds niet beter voelde, liet hij zich verder onderzoeken. Daaruit bleek een coronabesmetting. De Antwerpse burgemeester raakte eind september ook al eens besmet, maar deze keer zou het naar eigen zeggen “veel erger zijn dan een weekje uitzieken”, zo is te lezen Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad. Enthousiast wordt de Antwerpse burgemeester er alvast niet van: “Ik lees die gruwelverhalen in de kranten waar mensen spreken van maandenlange problemen, daar zit ik echt niet op te wachten.”