In het nieuws: De centrale bank heeft de notulen van de jongste rentevergadering gepubliceerd.

• Uit die notulen blijkt dat enkele bestuursleden een verhoging met 50 basispunten hebben bepleit. Zij vrezen dat het verstrakkende geldbeleid almaar meer druk zet op de economische activiteit.
• De ECB besliste uiteindelijk om de rente voor de tweede keer op rij met 75 basispunten te verhogen omdat “dat in lijn lag met de verwachtingen van de markt.”
• Volgens de ECB zal een milde recessie onvoldoende zijn om de inflatie naar beneden te krijgen. Dat zei Christine Lagarde, voorzitter van de monetaire instelling, eerder deze maand ook al tijdens een speech in Frankfurt. Volgens de bestuursleden mag de centrale bank niet stoppen met de rente te verhogen bij een milde recessie. Pas wanneer er sprake is van een langdurige en diepe recessie kan een pauze worden ingelast. In dat laatste geval zou een economische krimp moeten leiden tot een lagere inflatie.
• Tijdens de vergadering in Frankfurt zei Lagarde dat de rente moet verhoogd worden tot een niveau dat de inflatie tijdig terugbrengt naar 2 procent, de doelstelling van de ECB. Alleen is tot op vandaag niet duidelijk hoe hoog die “neutrale rente” – het niveau waarop het de economische groei niet stimuleert noch afremt – zal liggen. “Ook in die notulen blijft de monetaire instelling daar heel vaag over”, merkt Carsten Brzeski, econoom bij de grootbank ING, op. “Daarin staat dat dat niveau zo snel mogelijk moet bereikt worden, maar andere paragrafen ontkrachten dan weer het hele concept van een neutrale rente.”

Komt er opnieuw een verhoging met 75 basispunten?

Een vooruitblik: “Terwijl het besluit van oktober zeer oncontroversieel was en door een grote meerderheid werd gesteund, wijzen recente opmerkingen van ECB-bestuursleden erop dat de discussie tijdens de vergadering van december veel feller en controversiëler zal zijn”, zegt Brzeski.

• Tot nu toe is de ECB er nog niet in geslaagd om de inflatie naar beneden te krijgen. Die kwam in oktober uit op 10,7 procent (op jaarbasis). In september waren de consumentenprijzen met 9,9 procent gestegen in vergelijking met een jaar eerder.
• Desalniettemin blijven de langetermijnverwachtingen voor de inflatie schommelen rond 2 procent, leren de notulen.
• De econoom van ING verwacht dat de centrale bank in december de rente met 50 basispunten zal optrekken, wat dus een mildere verhoging is.

Nog een belangrijk detail: Wanneer gaat de ECB starten met het afbouwen van haar balans?

• In de Verenigde Staten is de Federal Reserve al begonnen met haar balans af te bouwen, ook wel kwantitatieve verstrakking genoemd (QT). Die doet dat momenteel door schuldpapier op vervaldag van de hand te doen.
• De ECB doet dat nog niet. De monetaire instelling herinvesteert het kapitaal dat vrijkomt op de vervaldag van het schuldpapier.
• “Vroeg genoeg beginnen met QT kan een einde maken aan de renteverhogingen”, merkt Brzeski op. “Wij verwachten dat de ECB tijdens de vergadering van december een geleidelijke vermindering van de herinvesteringen van haar obligatiebezit in het kader van het APP-programma zal aankondigen, met als doel de herinvesteringen tegen eind 2023 stop te zetten.”