Het is een publiek geheim dat cd&v-voorzitter Sammy Mahdi maar een koele minnaar is van heel het dossier staatshervorming. Maar binnen zijn partij blijft er, zeker bij de oudere generatie, wél een duidelijke communautaire reflex leven.

In het nieuws: Een oude eis van cd&v, de splitsing van de gezondheidszorg, wordt door een stevig trio cd&v’ers weer op de kaart gezet.

• Oud-vicepremier Koen Geens, oud-partijvoorzitter en minister Wouter Beke en oud-staatssecretaris en huidig fractieleider in de Kamer Servais Verherstraeten schrijven in een open brief in De Tijd dat gezondheidszorg als pakket beter homogeen naar de deelstaten overgedragen kan worden. “Haal dat koekoeksei uit de federale mand”, zo stellen de drie cd&v-Kamerleden.
• Met die eis trok cd&v aanvankelijk in 2019 naar de federale onderhandelingstafel, maar bij de gesprekken rond Vivaldi strandde de partij op een veel bescheidener communautair pakket, dat gaandeweg in de huidige federale regering nog verder uitgekleed werd.
• Uiteindelijk stapte zelfs de cabinetard die het weinige van staatshervorming binnen Vivaldi bij minister van Institutionele Hervormingen Annelies Verlinden (cd&v) moest uitwerken, gefrustreerd op: bij de Franstalige tegenhanger David Clarinval (MR) werd die immers enkel maar tegengewerkt. De grootste verdienste zal straks zijn dat de Grondwet alvast wel voor aanpassingen ‘open’ is verklaard.

Volhardend: Maar bij cd&v geeft de oudere generatie niet op: al in 2019 en 2020 was het de overtuiging van Geens, Beke en Verherstraeten dat België grondig hervormd moest worden, en verdere bevoegdheden naar de deelstaten moeten.

• “Terwijl de financiële situatie van Vlaanderen erop vooruit is gegaan, zou het kortzichtig zijn zich van het federale niveau niets meer aan te trekken. De federale overheid komt in toenemende mate in de problemen. De kosten van de sociale zekerheid zijn in twee jaar tijd met 16,7 miljard euro gestegen. Dat is evenveel als de gezagsdepartementen van de federale overheid in één jaar kosten. Er ontstaat een onhoudbaar onevenwicht dat om overheveling van bevoegdheden naar het deelstaatniveau vraagt”, zo stelt het trio.
• Daarbij verwijzen ze meteen ook naar de meest recente ramingen van onder meer de SERV en de CRB, die allemaal dezelfde uitkomst geven: de huidige financiële situatie van zeker de deelstaten Wallonië en Brussel, maar ook de federale entiteit, zijn gewoon niet houdbaar. Net daarom willen de cd&v’ers de zaak verder splitsen: dat zou alvast het federale niveau, waar alle kosten van de sociale zekerheid nog zitten, financieel kunnen ontlasten.  
• “Omdat de gezondheidszorg in toenemende mate ouderenzorg wordt en de regionale voorkeuren sterk verschillen, moet die bevoegdheid homogeen aan de deelstaten worden overgedragen. Haal dat koekoeksei uit de federale mand”, is de uitleg van de drie. “Zorg moet in haar geheel zo dicht mogelijk bij de mensen staan, opdat ze zo nauw mogelijk kan aansluiten op hun noden. De Vlaming wordt gemiddeld ouder, wat gepaard gaat met bijkomende ziekten en kwalen. Het is moeilijk zorg op maat te verstrekken zolang de bevoegdheden versnipperd zijn. Een architect van de staatsstructuur denkt misschien in hokjes, maar ziekte en ouderdom doen dat niet. Het welzijns- en gezondheidszorgaanbod horen dan ook thuis op hetzelfde overheidsniveau.”

Voor cd&v is het in elk geval ook intern een duidelijk signaal: het communautaire wordt niet begraven, naar 2024 toe. Een oude garde bij de christendemocraten lijkt daar garant voor te willen staan.